طوبی امیرعضدی

یکی از مباحث توسعه صنعت گردشگری در مناطقی که از قابلیت های توریستی برخور دارند ، شناخت قوت ها ، ضعف ها ، فرصت ها و تهدیدهایی است که در پیش روی این صنعت قرار دارد . اگرچه بسیاری از مناطق گردشگری از جمله منطقه شمیرانات از دیرباز مورد توجه گردشگران بوده و برای بسیاری، جاذبه های آنها شناخته شده است اما بهره برداری از توانمندی های و جاذبه های گردشگری اگر بدون شناخت و برنامه صورت پذیرد، منجر به تخریب و نابودی این قابلیت ها می گردد، لذا در بیشتر نواحی توریستی ضرورت شناخت و ساماندهی وضعیت گردشگری احساس می شود . در مقاله حاضر کوشش شده با هدف ساماندهی صنعت گردشگری در شهرستان شمیرانات ، ابتدا نقاط قوت و ضعف که از درون مسئله منشاء می گیرند همراه با فرصت ها و تهدیدهای بیرونی مورد بررسی تجزیه و تحلیل قرار گرفته سپس پیشنهادات اساسی به منظور بهره برداری از قوت ها، فرصت ها، کاهش ضعف ها و تهدیدات ارائه گردد .

با افزایش تعداد کلانشهرها، که نمودی از تمرکز فوق العاده جمعیت در فضای معینی در کشورهای در حال توسعه است؛ با تحولات اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و زیست محیطی در فضا رو به رو هستیم. متناسب با چگونگی شرایط محیط طبیعی و نظام اجتماعی اقتصادی شهر، اَشکال متفاوتی از سازمان فضایی در نواحی کلانشهرها به وجود می آید. که این امر سبب تحول در سازمان یابی فضایی این گونه شهرها شده است.در این بین اقتصاد سیاسی و مؤلفه های متاثر از آن یکی از این متغیر های تاثیرگذار بر روی تحولات و دگرگونی های فضاهای شهری است. هدف اصلی این تحقیق نیز، شناسایی مؤلفه های اثرگذار اجتماعی و زیست محیطی اقتصاد سیاسی بر سازمان یابی فضایی کلانشهر رشت با استفاده از تکنیک دیماتل است. پژوهش حاضر از نظر هدف، کاربردی و بر اساس ماهیت و روش توصیفی تحلیلی است. یافته ها حاکی از آن است که در بین مؤلفه های اجتماعی اقتصاد سیاسی، متغیر وضعیت اجتماعی ساکنین شهر، با رتبه 51.08 ؛ در بین مؤلفه های زیست محیطی اقتصادسیاسی؛ متغیر انجام پروژه های ساخت و ساز انبوه بدون توجه به مسایل زیست محیطی با 53.01 امتیاز، اترگذارترین نقش در دگرگونی سازمانیابی فضایی را دارند.

این تحقیق به بررسی اثرات اسکان عشایر به عنوان یک مسئله ی اجتماعی و انسانی پرداخته است که اگر به صورت علمی و با توجه به فرهنگ، آداب و رسوم و خلقیات و ... عشایر انجام نشود، جدای از بی نتیجه ماندن فعالیت های مربوط به اسکان، عامل ایجاد ناهنجاری های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیطی بسیاری خواهد شد . همچنین این تحقیق در نهایت پیشنهاد می کند که اسکان بیشتر به عنوان ساماندهی عشایر مطرح شود و از اسکا ن های شتا بزده به طور جدی پرهیز گردد. در این بررسی دو کانون اسکان عشایر تل شوره و ملایی بلوط واقع درمحدوده ی شهرستان کازرون مورد ارزیابی قرار گرفته است . به منظور بررسی بیشتر و نتیجه ی بهینه، از مطالعات میدانی، پرسش نامه و مطالعات کتابخانه ای و پیش فرض هایی که می تواند نقش مهمی در زندگی عشایر داشته باشد استفاده شده است . از نتایج مهم این تحقیق آن است که اشتغال بعد از اسکان کاهش یافته است و به بیان واضح اگر اسکان با برنامه نباشد می تواند اثرات منفی به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و ... داشته باشدکه درباره ی منطقه مورد تحقیق نیز صادق است.

استفاده از فناوری اطلاعات در طی یک دهه اخیر در شهر تهران سبب شکل گیری عرصه های متفاوتی از زندگی شهروندی شده است. از جمله مواهب شهر هوشمند برای کلان شهر تهران تسهیل امور مدیریت شهری است. از این منظر تحقیق حاضر تلاش دارد، با توجه به ارتباط بین شاخص های حکمروایی خوب شهری و هوشمندسازی، میزان تحقق پذیری شاخص های حکمروایی خوب شهری را مورد بررسی قرار دهد. روش تحقیق حاضر توصیفی تحلیلی است که با استفاده از داده های میدانی (پرسش نامه) و آزمون های آماری مانند t-test ، و مدل های تصمیم گیری مانند ویکور مناطق هدف را به لحاظ شاخص های حکمروایی خوب شهری مقایسه نماید. در این تحقیق بررسی و ارزیابی شاخص های حکمروایی خوب شهری از نظر ساکنین مناطق شهر (2 و 10) تهران و هوشمند سازی از نظر کارشناسان و مسئولین شهرداری تهران مورد بررسی و ارزیابی قرار گرفته است. جامعه آماری تحقیق منطقه 2 (به عنوان منطقه برخوردار) و منطقه 10 (به عنوان منطقه کم برخوردار) شهر تهران می باشد که با استفاده از آزمون کوکران حجم نمونه آماری 384 نفر (262 نفر از منطقه 2 و 122 نفر از منطقه 10) انتخاب شده است. علاوه بر این با استفاده از روش گلوله برفی برای بررسی رابطه بین شاخص های شهر هوشمند و حکمروایی خوب شهری تعداد 60 ( 40 نفر مسئولین و 20 نفر گروه کارشناس خبره) نفر از مسئولین و کارشناسان خبره انتخاب شده است. نتایج به دست آمده از تحقیق نشان داد میانگین مطلوبیت شاخص های حکمروایی خوب شهری در منطقه 10 شهر تهران کمتر از حد متوسط بوده بنابراین این منطقه از وضعیت نامناسب و نامطلوبی از حکمروایی بر خوردار است. نتایج حاصل از تحلیل مدل ویکور برای رتبه بندی مناطق نشان می دهد که منطقه 2 وضعیت بهتری داشته و منطقه 10 (به عنوان منطقه کم برخوردار) در اولویت اول برای بهبود شرایط اجرای حکمروایی خوب شهری است.

در هر جامعه ای هنگام جست و جو برای راه حل توسعه پایدار، همواره حکمروایی خوب به عنوان یک ابزار حیاتی برای پیشبرد توسعه پایدار مطرح می گردد و به صورت یک عنصر حیاتی در استراتژی های توسعه پایدار گنجانیده شده است. موضوع حکمروایی شهری، در چند سال گذشته به یکی از مباحث اصلی پژوهش های شهری تبدیل شده است. در همین راستا، مقاله حاضر به سنجش وارزیابی شاخص های حکمروایی خوب شهری در تهران پرداخته است. این پژوهش از نظر روش شناسی توصیفی- تحلیلی و از لحاظ هدف گذاری کاربردی است. که با استفاده از داده های میدانی(پرسش نامه) آزمون های آماری تحلیل عاملی، همبستگی پیرسون، تحلیل مسیر و از روش های تحلیل سلسله مراتبی ( AHP ) و ویکور استفاده گردیده است. جامعه آماری این پژوهش شهروندان، مسئولین و کارشناسان خبره به صورت نمونه گیری تصادفی ساده و گلوله برفی می باشد. نتایج به دست آمده نشان داد منطقه 2 شهر تهران با مقدار سودمندی 121/0 کمترین فاصله از نقطه ایده ال و با مقدار 104/0 کمترین مقدار تأسف (نارضایتی) در رتبه اول و در سوی دیگر منطقه 16 با کسب کمترین میزان ویکور (021/0) در جایگاه آخر قرار گرفته است. یافته های دیگر پژوهش نشان می دهد که توزیع شاخص های حکمروایی خوب شهری در سطح کلان شهر تهران از سمت مناطق شمالی به به سمت مناطق جنوبی سیر نزولی دارد. شماره ی مقاله: 3

کیفیت زندگی از مهمترین مقوله های دنیای امروزاست که برنامه ریزی شهری رابرآن داشته است تابه جستجوی شاخص های جدید و کاربردی برای ارتقاء کیفیت زندگی بپردازد و برای حل این مسئله راهکارهایی مانند شهر هوشمند، شهرپایدارو.... را هدف قرارداده است.بدین منظور این تحقیق در پی بررسی نقش کیفیت زندگی درتحقق شهرهوشمنداست.این پژوهش به سبب اهمیت موضوع با روش تحلیلی -کاربردی مبتنی بر استفاده از مدل یابی معادلات ساختاری در کنار مطالعات کتابخانه ای و اسنادی به هدف واکاوی راهبرد بهینه در ارتباط با کیفیت زندگی و ارتباط آن با شهرهای هوشمند به تحقیق پرداخته است. جامعه آماری درمرحله اول 200 نفر از ساکنین و شاغلین محدوده مورد نظربوده و در مرحله دوم یعنی تحلیل آماراستنباطی (مدل یابی معادلات ساختاری)از نظرات کارشناسان و مهندسین مشاور منطقه 2 برای تعیین وضعیت برخی از متغیرهای تخصصی تر استفاده شده است. نتایج نشان داد مهمترین شاخص شهر هوشمند مردم و زندگی هوشمند است و کمترین تاثیر را حکمروایی هوشمند در تحقق این امر را دارد و مهمترین شاخص کیفیت زندگی شهری کیفیت اقتصادی بوده وکمترین تاثیر را شاخص کیفیت کالبدی به خود اختصاص داده است. در نهایت بار عاملی متغیرکیفیت زندگی نشان دهنده تاثیر قوی و تعیین کننده آن در تحقق شهر هوشمند می باشد. همینطور این رابطه دو سویه بوده و شهرهوشمند به نوبه خود تاثیری با شدت کمتر بر ارتقاء کیفیت زندگی دارد. شماره ی مقاله: ۲۵

شهرها محل پیوند و سازمانیابی فضایی نیروها و فرآیندهای طبیعی، اجتماعی، اقتصادی و کالبدی در بستر محیط جغرافیایی هستند و شکل دهنده روابط و جریان های مختلف و متنوع انسان و محیط بر نظام سیاسی حاکم می باشند. اقتصاد سیاسی و مولفه های متاثر از آن یکی از این شاخص های تاثیرگذار بر روی تحولات و دگرگونی های فضاهای شهری هستند. هدف این تحقیق شناسایی مؤلفه های مؤثر اقتصاد سیاسی بر سازمان یابی فضایی کلانشهر رشت است.روش پژوهش ، توصیفی- تحلیلی است و در آن، از تکنیک چند معیاره (دیماتل) برای شناسایی مولفه های اثرگذار و اثرپذیر استفاده شده است. یافته ها دلالت بر این دارند که در بین بخش های اقتصادی ، کالبدی و سیاسی مدیریتی اقتصادسیاسی، به ترتیب مؤلفه رانت زمین جهت ایجاد مراکز تجاری ( اقتصادی)؛ تغییر در نظام توزیع کاربری ها ( کالبدی) و شاخص عدم مقابله با رانت زمین در سیستم مدیریت شهری (سیاسی مدیریتی) اثرگذارترین مولفه ها در سازمان یابی فضایی کلانشهر رشت هستند.

شهر تهران، شهر نابرابری هاست. فقر و ثروت هر دو در آن به شکل سرسام آوری رشد کرده است. فقر در شهر تهران، به طور کامل ریشه در سیاستهای اقتصادی ضعیف دولت نداشته است، بلکه بخشی از آن در اثر سیاستهای نادرست شهری ایجادشده است. سیاستهای ضعیف جمعیتی بخصوص در امر مهاجرت و حاشیه نشینی افسارگسیخته، گسترش روزافزون سکونتگاههای غیررسمی و عدم کنترل و مدیریت بهینه گروه های آسیب دیده اجتماعی در سطح شهر مهمترین ضعفهای برنامه ریزی نهادهای شهری در این زمینه بوده است که باعث گسترش افسارگسیخته فقر در شهر شده است. پژوهش حاضر به بررسی عوامل اثر گذار فقر شهری در راستای ارتقا امنیت اجتماعی میباشد.که روش تحقیق از نوع توصیفی تحلیلی است با رتبه بندی معیار های فقر شهری و پهنه بندی آنها در سطح کلانشهر تهران میباشد. ، همچنین بررسی استراتژی مطلوب برای بازتولید امنیت اجتماعی در سطح مناطق مورد مطالعه تهران با تاکید بر شاخص های فقر شهری را نیز از اهداف این تحقیق است.در آخر با تحلیل و رتبه بندی معیار ها با مدل ANP و وزن های بدست آمده و سپس پهنه بندی عوامل در معیار های مورد بررسی منجر به نتیجه گیری گردد که مناطق 1،3و 2 شاخص مطلوب و مناطق 16،17،18 و 19 شاخص های نامطلوب برخودار میباشند.در انتها ارتقا امنیت اجتماعی در مناطق شناسایی شده باید افزایش داشته باشد