غلامرضا ویسی

آموزش از ارکان مهم فرهنگ و تمدن است و نهادهای آموزشی نقشی حساس و تعیین کننده در تمدن سازی برعهده دارد. هدف از انجام این پژوهش، دستیابی به مبانی، مؤلفه ها و شاخص های مدرسه تمدن ساز اسلامی است. این پژوهش، کیفی و روش آن نظریه برخاسته از داده ها و طرح نوخاسته گلیزر است. مشارکت کنندگان تحقیق شامل دوازده نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه در زمینه علوم تربیتی و نه عضو هیئت علمی در زمینه تمدن اسلامی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون دپوی و گیلتین استفاده شده است. درباره مؤلفه های مدرسه تمدن ساز اسلامی، پنج مقوله اصلی برنامه درسی، رهبری بینش مند، جوّ سازمانی مدرسه، عوامل فرهنگی و منابع انسانی بر پنج مبنای خداشناسی، هستی شناسی، معرفت شناسی، انسان شناسی و ارزش شناسی و یازده مؤلفه خدامحوری، عدالت، جهان شمولی، عاقبت اندیشی، کرامت انسانی، علم، خردورزی، آزاداندیشی، اخلاق، تساهل و مدارا و مجاهدت حاصل شد. در زمینه سیاست ها و اقدامات 73 کد باز و نوزده مقوله شناسایی شدند. درنهایت الگویی به منظور تحقق مدرسه تمدن ساز اسلامی طراحی و تدوین شده است.

هدف پژوهش «اثربخشی ارزشیابی های آموزشی رشته های مهارتی دوره دوم متوسطه حرفه ای از دیدگاه کارشناسان و متخصصین» و روش پژوهش از نوع آمیخته (کمّی-کیفی) می باشد. در بخش کمّی، روش توصیفی از نوع پیمایشی؛ و برای تحلیل داده های کیفی، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. جامعه آماری، شامل کارشناسان و دبیران آموزش وپرورش استثنایی استان مرکزی (N=85) بودند که به روش تصادفی ساده و با فرمول کوکران، 70 نفر به عنوان نمونه برای بخش کمّی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها در بخش کمّی، از پرسش نامه محقق ساخته با پایایی معادل با 794/0 استفاده شده است. روش تحلیل داده ها در این بخش آمار توصیفی (درصد فراوانی) بود. جامعه آماری بخش کیفی مشتمل بر کارشناسان و دبیران دوره دوم متوسطه حرفه آموزی بودند که با استفاده از «روش نمونه گیری هدفمندِ ملاک محور» تا حد اشباع نظری، تعداد 17 نفر انتخاب و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام شد. نتیجه حاصله نشان داد سنجش ورودی این دوره به دلیل عدم تنوع رشته ای و عدم توجه به توانایی های دانش آموزان درست صورت نمی گیرد و همچنین در ارزشیابی ها فاصله معنی داری بین آنچه در کلاس درس در حال وقوع است با شیوه ارزشیابی پایانی را شاهد هستیم و همین امر باعث عدم یادگیری پایدار، رشد و تقویت یادگیری یادگیرندگان می شود.

هدف پژوهش «اثربخشی محتوای آموزشی رشته های مهارتی دوره دوم متوسطه حرفه ای از دیدگاه کارشناسان و متخصصین» و روش پژوهش از نوع آمیخته (کمّی-کیفی) می باشد. در بخش کمّی، روش توصیفی از نوع پیمایشی؛ و برای تحلیل داده های کیفی، از روش تحلیل مضمون استفاده شده است. جامعه آماری، شامل کارشناسان و دبیران آموزش و پرورش استثنایی استان مرکزی (N=85) بودند که به روش تصادفی ساده و با فرمول کوکران، 70 نفر به عنوان نمونه برای بخش کمّی انتخاب شدند. جهت گردآوری داده ها در بخش کمّی، از پرسش نامه محقِّق ساخته استفاده شده و اعتبار پرسشنامه توسط صاحب نظران تایید و پایایی آن بوسیله ضریب آلفای کرونباخ 0.749 محاسبه گردید. روش تحلیل داده ها در این بخش آمار توصیفی (میانگین) بود.جامعه آماری بخش کیفی مشتمل بر کارشناسان و دبیران دوره دوم متوسطه حرفه آموزی بودند که با استفاده از «روش نمونه گیری هدفمندِ ملاک محور» تا حد اشباع نظری، تعداد 17 نفر انتخاب و از طریق مصاحبه نیمه ساختار یافته نسبت به جمع آوری اطلاعات اقدام شد. نتیجه حاصله نشان داد در برنامه درسی فعلی دانش آموزان با نیازهای ویژه، محتوا ناظر بر حوزه شناختی و با تأکید برمحفوظات، بدون توجه به تفاوت های فردی و مسئله بوم شناختی برای دانش آموزان است. در این برنامه، تأکید بر ارائه محتوای انتخاب شده در طول سال تحصیلی است و این امر، باعث عبورکردن دبیران از محتوای مورد نیاز و ضروری فردِ دارای کم توان ذهنی شده است.

هدف این پژوهش، تحلیل مؤلفه های اصل یاددهی- یادگیری با تأکید بر منابع اسلامی در برنامه ریزی درسی است. راهبرد یاددهی- یادگیری، جایگاهی ویژه در برنامه ریزی درسی دارد؛ به گونه ای که غفلت از آن و بی توجهی به مؤلفه های لازم برای شکل گیری فرایند مطلوب یاددهی- یادگیری، به میزانی قابل ملاحظه بر تعلیم و تربیت دانش آموزان اثر می گذارد. این پژوهش ازنوع تحقیقات کاربردی است و جمع آوری داده های موردنیاز برای انجام دادن آن با استفاده از روش فیش برداری صورت گرفته و به منظور تحلیل داده ها از روش تحلیل محتوای مضمون به شیوه توصیفی- تحلیلی استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش، مجموعه ای از کتاب های اسلامی و روایی را شامل می شود و یافته های تحقیق نشان می دهد مؤلفه های اصل یاددهی- یادگیری برای برنامه ریزی درسی در منابع اسلامی بدین شرح اند: سودمندی و ارزشمندبودن علم؛ شیوه های یاددهی- یادگیری؛ عوامل مؤثر بر یادگیری؛ فرایند یاددهی- یادگیری.

هدف از انجام این مطالعه دستیابی به مولفه ها و شاخص های تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح تمدن ساز بود. این پژوهش،کیفی و روش آن نظریه برخاسته از داده ها و طرح نوخاسته گلیزر می باشد. منبع تحقیق بیانات مقام معظم رهبری در خصوص عقیدتی سیاسی بود. برای تحلیل داده ها از روش تحلیل مضمون دپوی و گیلتین استفاده شد. درمورد مولفه های تضمین کیفیت، در پایان 7 مقوله اصلی حاصل شد. در زمینه سیاست ها و اقدامات مرتبط با هر مولفه 71 کد باز به دست آمد که پس از کدگذاری محوری ، 18 اقدام و سیاست شناسایی شد . برای مقوله گزینش، حسن شهرت خانواد ه ، روحیه انقلابی و آمادگی معنوی؛در راستای نیازسنجی نیازهای فردی ، اجتماعی و سازمانی ؛در مسئله تربیت، تربیت دینی ، فرهنگی ، سیاسی و نظامی؛ در مقوله مجریان ، حوزه علمیه و نمایندگی ولی فقیه ؛در روش اجرا ، پویایی؛ در توانمند سازها ، باورهای اعتقادی ، اندیشه ورزی ، تکرار و تلقین و جو سازمانی ؛ در مقوله ارزش آفرینان هم تربیت یافتگان، شناسایی شد . در نهایت الگویی به منظور تحقق تربیت و آموزش عقیدتی سیاسی نیروهای مسلح تمدن ساز تدوین شد.