امید نوروزی

ایمنی غذایی بنیان توسعه، شاخص پایداری سلامت و رفاه جامعه است. برای تولید ایمن باید سیاست ها تغییر یابد و با کاربرد یا توسعه سیاست های عمومی است که حق دسترسی به غذای ایمن به واقعیت تبدیل می شود. این تحقیق کیفی براساس مدل سیاست پژوهی ماژرزاک بود و رویکرد کیفی با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته انجام شد. در مجموع، 25 متخصص و مدیر حوزه ایمنی غذایی درباره فرایند سیاست پژوهی شامل چرخ های تغییر مشکل و راه حل در سال 1396 مورد مصاحبه قرار گرفتند. تجزیه و تحلیل داده ها همزمان با نمونه گیری در نرم افزار MAXQDA.v2007  صورت گرفت. نتایج نهایی تحقیق درباره ساختار سیاست ایمنی غذایی در 6 طبقه مفهومی مورد بحث قرار گرفت که عبارت اند از: سیاستگذاری شفاف و همه جانبه به عنوان شرایط زمینه، حفظ سلامت جامعه به عنوان پدیده، ناکارآمدی سیاست های موجود ایمنی غذایی به عنوان شرایط علی، تدوین و اجرای مداخلات مکمل به عنوان استراتژی عملیاتی، توانمندسازی اجتماعی به عنوان شرایط واسطه ای و دستیابی به جامعه پایدار به عنوان پیامد.     نتایج نشان داد که فرایند سیاست پژوهی ایمنی غذایی، مفهومی پویا، پیچیده، مداوم، همبسته و متأثر از عوامل مؤثر بر سیاستگذاری است، ناکارآمدی سیاست های موجود ایمنی غذایی از یک سو و تدوین و اجرای مداخلات مکمل و توانمندسازی اجتماعی از سوی دیگر بر فرایند سیاست پژوهی ایمنی غذایی تأثیرگذار است.

هدف پژوهش حاضر بررسی تأثیر محیط یادگیری مشارکتی آنلاین مبتنی بر بازخورد همتا و آموزش استدلال ورزی بر روی کیفیت نگارش مقاله های کوتاه استدلالی، کیفیت بازخورد همتا و یادگیری تخصصی دانشجویان رشته علوم تربیتی بود. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی رشته علوم تربیتی دانشگاه خوارزمی-واحد کرج-در سال تحصیلی 96-97 بود. از بین جامعه پژوهش 36 نفر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب شد. به منظور اجرای پژوهش، یک محیط یادگیری مشارکتی آنلاین طراحی و تولید گردید. در این محیط آنلاین دانشجویان دو گروه ابتدا در رابطه با یک موضوع بحث انگیز در رشته علوم تربیتی یک مقاله کوتاه استدلالی نوشتند و سپس در رابطه با جنبه های مختلف این مقاله کوتاه به همدیگر بازخورد ارائه دادند. برخلاف دانشجویان گروه کنترل، دانشجویان گروه آزمایش قبل از نگارش و ارائه بازخورد همتا در رابطه با نگارش استدلالی آموزش دریافت کردند. داده های حاصل از نگارش استدلالی و بازخورد همتای استدلالی دانشجویان با استفاده از یک طرح کدگذاری که براساس پیشینه پژوهشی مربوط به نگارش استدلالی طراحی شده بود، مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داده های گرداوری شده از آزمون آماری تحلیل واریانس برای اندازه گیری مکرر استفاده شد. نتایج نشان داد که ترکیبی از آموزش نگارش استدلالی و بازخورد همتا کیفیت مقاله های کوتاه استدلالی و کیفیت بازخورد همتای دانشجویان را افزایش می دهد. همچنین این محیط یادگیری مشارکتی آنلاین منجر به عملکرد بهتر دانشجویان در یادگیری تخصصی شد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی ساختار عاملی، روایی و پایایی ابزار پیمایش چارچوب اجتماع اکتشافی انجام گرفت. پژوهش حاضر در زمره تحقیقات غیرآزمایشی است که به روش توصیفی- تحلیلی صورت گرفته است. جامعه آماری این پژوهش کلیه دانشجویان ثبت نام کرده در دوره دوره های مبتنی بر وب که در سال تحصیلی 1395-1396 به تحصیل اشتغال داشتند، بودند که حجم نمونه ایی به تعداد 271 دانشجو به روش نمونه گیری در دسترس از میان تعدادی از دانشگاه های ارائه کننده دوره های مبتنی بر وب در مقطع کارشناسی ارشد انتخاب شدند و به مقیاس چارجوب اجتماع اکتشافی اربا و همکاران(2008) پاسخ دادند. نتایج تحلیل عامل اکتشافی با روش مولفه های اصلی علاوه بر عامل کلی حضور،3 عامل حضور شناختی، اجتماعی و آموزشی را برای ابزار پیمایش اجتماع اکتشافی تایید نمود. برای بررسی پایایی پرسشنامه از ضریب الفای کرونباخ و برای تعیین روایی عاملی آن از روش تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد. نتایج نشان داد که پرسشنامه از همسانی درونی مطلوبی قابل قبولی برخوردار است و ضرایب آلفای کرونباخ در زیر مقیاس های آن بین 8/89 تا 5/96 است.همچنین برای تعیین روایی عاملی از تحلیل عاملی تاییدی استفاده شد که نتایج نشان داد که ساختار پرسشنامه برازش قابل قبولی با داده ها دارد . کلیه شاخص های نیکویی برازش، مدل را تایید می کنند.در نتیجه می توان گفت نسخه ترجمه شده ابزار پیمایش چارچوب اجتماع اکتشافی برای استفاده در پژوهش های مربوط به دوره های یادگیری مبتنی بر وب در بین فراگیران ایرانی مقیاس قابل قبولی است.

تأمل در تدریس، روشی شناخته شده برای یادگیری تدریس است. تأمل شکلی است از تفکر که با نگاه به خود در پی بهبود بخشیدن است. از همین رو، رویکردهای اخیر کارورزی به سوی رویکرد تأملی گرایش پیداکرده اند. با این حال مدلهای با جزئیات برای طراحی و اجرای کارورزی تأمل- محور در دسترس نیست. در این تحقیق سعی شده است تا یک مدل طراحی آموزشی برای طراحی این گونه محیطها اعتباریابی شود. چارچوب نظری مدل بر اساس نظریه سازنده گرایی اجتماعی بوده است. عناصر مدل با بررسی پیشینۀ تحقیقاتی و درنظرگرفتن چالشهای این گونه محیطها، بر اساس سه عنصر موقعیت آموزشی(شرایط، روشها و نتایج) و مراحل آن در قالب مراحل تحلیل، طراحی، توسعه، اجرا و ارزشیابی سازماندهی شده است. در این پژوهش، به منظور اصلاح و تائید مدل، از روش اعتباریابی درونی استفاده شده است. اعتباریابی درونی در این تحقیق با دو راهبرد بررسی متخصصان و قابلیت استفاده انجام شده است. در راهبرد اول، متخصصان فناوری، مدل را از منظر تخصص طراحی آموزشی بررسی کردند.در راهبرد دوم، افرادی که باید با استفاده از مدل، آموزشهای خود را طراحی کنند، یعنی مربی- معلمان، یک نمونه طراحی و مشکلات و اعتبار مدل را در عمل بررسی کردند. مشارکت کنندگان در این اعتباریابی شامل متخصصان طراحی آموزشی (5 نفر) و مربی-معلمان (4 نفر) بودند. این اعتباریابی در چهار دور انجام شد. بر اساس نظرات مشارکت کنندگان، مدل اصلاح شد و درنهایت مورد تائید قرار گرفت (میزان توافق: 88%). از این مدل می توان به مثابه راهنما در طراحی محیطهای یادگیری کارورزی تأمل- محور برای ارتقای تأمل دانشجومعلمان بهره مند شد. پیشنهاد می شود در پژوهشهای آینده، اعتباریابی بیرونی این مدل انجام شود.

تا به امروز آموزش مبتنی بر وب روند رو به رشدی را طی نموده است. تعداد بی شماری از دوره های آموزش مبتنی بر وب توسط مؤسسات آموزشی در سرتاسر دنیا ارائه شده است. برغم افزایش چشم گیر دوره های مبتنی بر وب و فراگیرانی که در این دوره ها ثبت نام می کنند،  نشانه های زیادی مبنی بر اینکه دوره های فوق در برآورده سازی نیازهای فراگیران ناموفق بوده و فراگیران تجارب ناموفقی را از چنین دوره هایی به یاد دارند،  به چشم می خورد. در این بین نتایج بسیاری از تحقیقات نشان می دهد عامل حضور، عامل مهمی در پیشرفت و موثر بودن همه آموزش ها از جمله آموزش های سنتی و از راه دور بوده و همبستگی بالایی با پیشرفت تحصیلی و رضایت فراگیران دارد. بر این اساس، پژوهش حاضر باهدف طراحی الگویی برای آموزش های مبتنی بر وب بر اساس عامل حضور انجام شد. روش تحقیق مورد استفاده در این مطالعه، تحلیل محتوای کیفی از نوع قیاسی بود جامعه پژوهش، شامل کلیه منابع و مقالات مرتبط نمایه شده در پایگاه های اطلاعاتی پروکوئیست، اسپرینگر، ساینسدایرکت، امرالد، ابسکو، سیج، اریک، و گوگل اسکولار بود. نمونه برداری از این منابع با روش نمونه گیری هدفمند انجام گرفت، 39 مقاله و کتاب مطابق معیارهای مورد نظر بررسی شد و داده های حاصله برای تشکیل چهارچوب پیشنهادی تلفیق گردید.  

پژوهش حاضر با هدف تبیین کارآمدی فرهنگی معلمان انجام شده است. برای نیل به این هدف از روش مرور نظام مند پژوهش استفاده شد. این مرور نظام مند از نوع کیفی می باشد که روشی برای یکپارچه سازی یا مقایسه کردن یافته های پژوهش کیفی است. دانش انباشته ی ناشی از این روند به تفسیری تازه و تبیینی اثربخش از مفهوم کارآمدی فرهنگی معلمان منجر شده است. در این پژوهش 5 رویکرد بررسی شد و رویکرد منتخب با توجه به مفهوم کارآمدی فرهنگی تشریح شد. نمونه پژوهش بیش از 40 مقاله معتبر و 6 کتاب از نویسندگان شاخص حوزه فرهنگ و تربیت بود که با استفاده از کلیدواژه های «رویکردهای فرهنگی به تربیت»، «فرهنگ و تربیت»، «صلاحیت فرهنگی»، «کارآمدی فرهنگی»، «تبحر فرهنگی»، «پداگوژی برخوردار از ربط فرهنگی»، بطور نظام مند مرور شده اند. یافته ها نشان داد بیش ترین تأکید بر اثربخشی نقش معلم در مواجهه با تنوع فرهنگی، در «پداگوژی برخوردار از ربط فرهنگی» مشاهده می شود. این پداگوژی به طور خاص بر بازتعریف نقش معلم تأکید می کند. دو بعد دانشی و عملکردی در شکل گیری کارآمدی فرهنگی معلم نقش تعیین کننده ای ایفا می کنند. بعد دانش، شامل 1) شناخت از دانش آموزان (آگاهی از پیشینه دانش آموزان، شناخت از خواسته ها و علایق برخواسته از فرهنگ آنان) و 2) دانش پداگوژیکی است. بعد عملکردی بر 1) خودتأملی 2) ساختن رابطه ی معنادار با دانش آموزان و 3) پیشرفت دانش آموزان متمرکز است. مجموعه ی این قابلیت ها در مفهوم «کارآمدی فرهنگی» معلم قابل مفهوم پردازی است که منجر به پشرفت واقعی برای دانش آموزان متنوع در سه حیطه ی پیشرفت تحصیلی، شایستگی فرهنگی و آگاهی سیاسی– اجتماعی خواهد شد.

هدف پژوهش حاضر طراحی الگوی کارآمدی فرهنگی معلمان ابتدایی برمبنای پداگوژی برخوردار از ربط فرهنگی است. به منظور دستیابی به این هدف از رویکرد کیفی و روش پژوهش خود زیست نگاری استفاده شده است. جامعه پژوهش همه معلمان دوره ابتدایی ایرانی بودند که با روش نمونه گیری هدفمند و بر اساس اشباع نظری یافته ها، ده نفر از آنان با حداکثر تنوع فرهنگی ممکن به عنوان نمونه انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها روایتهای خود زیست نگاری معلمان ایرانی و روش تجزیه وتحلیل داده ها نیز تحلیل موضوعی کیفی بود. یافته های این پژوهش نشان دادند که کارآمدی فرهنگی معلمان دوره ابتدایی دارای ابعاد دانشی (شامل دانش پداگوژیکی و دانش از دانش آموزان)، نگرشی (شامل نگرش نسبت به تنوع فرهنگی، نگرش نسبت به ساخت دانش، نگرش نسبت به پیشرفت دانش آموزان و نگرش نسبت به شناخت از دانش آموزان) و عملکردی (شامل تأمل، ساخت رابطه معنادار و اقدامات پداگوژیکی در راستای پیشرفت عاطفی، پیشرفت تحصیلی، صلاحیت فرهنگی و آگاهی سیاسی-اجتماعی دانش آموزان) است. همه ابعاد متأثر از یکدیگرند. معلمان کارآمد ایرانی متناسب با هر موقعیت یکی از این اقدامات پداگوژیکی را در اولویت قرار می دهند و اقداماتی متنوع را در راستای رشد عاطفی دانش آموزان انجام می دهند. رشد عاطفی دانش آموزان دو هدف مهم را پی می گیرد: اول افزایش رشد عاطفی دانش آموزان نسبت به تنوع فرهنگی، دوم رشد عاطفی درجهت پیشرفت تحصیلی. این اقدامات محدود به کلاس درس نیست و معطوف به سایر دانش آموزان، خانواده های آنها و سایر همکاران در خارج از کلاس درس نیز می شود.

هدف این پژوهش بررسی تاثیر آموزش استدلال ورزی در محیط بازخورد همتای آنلاین بر روی فرایند و پیامد های یادگیری دانشجویان رشته علوم تربیتی است. جامعه پژوهش کلیه دانشجویان کارشناسی رشته علوم-تربیتی دانشگاه خوارزمی-واحد کرج- بود که 40 نفر از آن ها به عنوان نمونه پژوهش انتخاب، و به صورت تصادفی در یک طرح آزمایشی پیش و پس آزمون با گروه کنترل جایگزین، و به صورت جفت های یادگیری (20 جفت) همتا شدند. به منظور اجرای پژوهش، یک محیط بازخورد همتای آنلاین طراحی و تولید گردید. دانشجویان در این محیط به نگارش مقاله کوتاه و سپس ارائه بازخورد به مقاله کوتاه یک دیگر، و سپس بازنویسی آن براساس نظرات همتایان خود پرداختند. محتوای مقاله کوتاه و بازخورد همتای استدلالی دانشجویان با استفاده از یک طرح کدگذاری مورد تحلیل قرار گرفت. برای تحلیل داده های پژوهش از آزمون آماری تحلیل واریانس برای اندازه گیری مکرر، آزمون تی مستقل و آزمون همبستگی استفاده شد. نتایج نشان داد که ترکیبی از آموزش نگارش استدلالی و بازخورد همتا کیفیت مقاله های کوتاه و کیفیت بازخورد استدلالی، و همچنین میزان یادگیری تخصصی دانشجویان را افزایش می دهد. به علاوه بین فرایند و پیامد یادگیری بازخورد همتای دانشجویان همبستگی مثبت و معناداری وجود داشت.