جلیل عزیزی

پژوهش حاضر، به بررسی خشونت روانی علیه زنان بر اساس نظریه های ساختاری و فرهنگی شامل نظریه های منابع و خرده فرهنگ خشونت پرداخته است. هدف نهایی پی بردن به نقش این دسته از تئوریها در ایجاد خشونت روانی علیه زنان می باشد. روش مورد استفاده در این پژوهش، روش میدانی، تکنیک مورد استفاده تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه می باشد. جامعه آماری پژوهش تمامی زنان متاهل شیرازی می باشند که یک سال از زندگی مشترک آنان می گذرد. نمونه آماری بر اساس فرمول های آماری 400 نفر بودند که از طریق نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب گردیدند. یافته های به دست آمده نشان داد، متغیرهای سطح دینداری، درآمد اقتصادی، میزان تحصیلات و پایگاه اقتصادی اجتماعی رابطه معکوس و متغیر مشاهده مداخله خویشاوندان رابطه مستقیم با خشونت روانی دارد.

مسئله ی این مقاله، ناظر بر تأثیر استفاده از رسانه های جمعی بر احساس تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. گستردگی و عمق تأثیر نرم افزاری رسانه ها، باعث شکل گیری و رواج تعابیری نظیر دهکده ی جهانی و جهانی شدن فرهنگ، در ادبیات اجتماعی، فرهنگی و رسانه ای جوامع مختلف گردیده است. تعلق خاطر به عناصر هویتی از جمله حوزه های تأثیر پذیر عرصه ی فعالیت رسانه های جمعی است. مقاله ی حاضر که نتیجه ی پژوهشی تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی تأثیر استفاده از رسانه های جمعی جهانی (ماهواره و اینترنت) بر تعلق خاطر جوانان به هویت دینی است. به عبارت دیگر، پرسش اساسی پژوهش این است که آیا استفاده از رسانه های جمعی جهانی بر روی تعلق خاطر جوانان به هویت دینی تأثیر می گذارد یا خیر؟ و اگر تأثیر می گذارد، این تأثیرها از طریق چه سازوکار هایی صورت می پذیرد؟ جهت پاسخ به پرسش های فوق، پس از بررسی ادبیات موضوع، مدل علی تحقیق شامل متغیرهای سازوکاری ترسیم شد. جامعه ی آماری این پژوهش، کلیه ی دانش آموزان سال سوم دبیرستان های شهر شیراز است. روش مورد استفاده، میدانی و از تکنیک پیمایش به منظور جمع آوری داده ها استفاده شد. اعتبار متغیرها با استفاده از اعتبار صوری و روایی متغیرها با استفاده از آلفای کرونباخ مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمون های مورد استفاده در این تحقیق، شامل همبستگی پیرسون، تحلیل واریانس، رگرسیون چندمتغیره و تحلیل مسیر است. نتایج تحلیل همبستگی نشان داد، میزان استفاده از رسانه های جمعی جهانی یک رابطه ی معنی دار منفی با هویت دینی دارد .

تعلق خاطر به فرهنگ و عناصر درونی آن در بسیاری از جوامع از جمله اقلام مهم هویت بخش می باشند.  این عامل به خصوص در عصر امروزی که انواع هجمه های فرهنگی، فرهنگ بومی و ملی عمده جوامع را تهید می کند می تواند بسیار مهم و مؤثر باشد. امروزه که تکنولوژی ها و دستگاه های ارتباطی مانند ماهواره و اینترنت توانسته اند، جامعه ی جهانی را به صورت دهکد ی جهانی در آوردند، شاهد هجوم انواع عناصر متضاد و متعارض فرهنگی به سوی جامعه ایرانی- اسلامی مان می باشیم که در وهله اول می تواند خطر بالقوه خطرناکی برای جوانان ما محسوب شود. این مقاله که نتیجه یک پژوهش تجربی در این زمینه می باشد، به دنبال پاسخگویی به سؤالات زیر است.  آیا جوانان دانشجو در هویت فرهنگی شان و تعلق خاطر به آن دچار مشکل یا بحران می باشند یا خیر؟  چه عواملی با این فرایند مرتبط اند؟  و میزان اثر گذاری هر یک از عوامل بر این تعلق خاطر چه مقدار می باشد؟ بدین منظور 350 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد اسلامی جهرم در سال تحصیلی 89-1388( در رشته ها و سالهای مختلف تحصیلی) بر اساس نمونه گیری به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری اطلاعات، روش میدانی و تکنیک مورد استفاده تکنیک پیمایش با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه می باشد. داده های جمع آوری شده در دو سطح آمار توصیفی و آمار استنباطی با استفاده از برنامه نرم افزاری SPSSمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند.

فضای شهری از جمله مفاهیم علمی است که در رشته های مختلف علوم اجتماعی مانند جامعه شناسی، انسان شناسی، معماری و شهر سازی دارای تعاریف و حوزه های متفاوت کاربردی است. در یک تقسیم بندی از ابعاد، معیارها و اصول فضای شهری، می توان چهار بعد عملکردی، معنایی، فرمال و اجتماعی برای آن قائل بود. اوقات فراغت نیز با توجه به ماهیت و محتوایی که دارد، یکی از مهمترین سازه های اجتماعی است که بر تمامی ابعاد حیات اجتماعی افراد تأثیر می گذارد. تأثیر این سازه اجتماعی را علاوه بر سطح خرد، می توان در سطح کلان و در ابعاد مختلف اجتماعی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی نیز جستجو نمود. مقاله حاضر که نتیجه یک کار تجربی در این حوزه است، به دنبال بررسی رابطه فضای اجتماعی شهری و سبک گذران فراغت با تأکید بر فعالیت های اجتماعی در بین جوانان شهر شیراز است. بدین منظور ۴۰۰ نفر از جوانان ۲۵-۱۸ ساله شهر شیراز بر اساس نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای به عنوان نمونه آماری انتخاب گردیده و مورد بررسی قرار گرفتند. روش جمع آوری اطلاعات، روش میدانی و تکنیک مورد استفاده تکنیک پیمایش با استفاده از ابزار مصاحبه و پرسشنامه می باشد. نتایج نشان داد که فضای اجتماعی شهر تأثیر مثبت و معناداری بر سبک گذران فراغت جوانان دارد.

این مقاله بر اساس کارکردهای رسانه و نیز نقش مخاطب و رضایت وی از عملکرد رسانه، به بررسی رابطه میان دینداری مخاطبان و برآورده شدن میزان رضایت دینی آنان از رادیو و تلویزیون در ایران می پردازد. روش تحقیق، پیمایشی بوده و با 384 نمونه در سطح تهران انجام شده است. نتایج تحقیق نشان دهنده میزان زیاد دینداری مخاطبان و رضایت نسبی آنان از برنامه های دینی رسانه بوده، و فرضیه تحقیق که وجود رابطه میان میزان دینداری و میزان برآورده شدن انتظارات دینی از رسانه است، تایید میشود. در انتهای مقاله تلاش شده تا شکاف میان میزان بالای دینداری و میزان نسبی رضایت از برنامه .های دینی رسانه تبیین شود

"هویت دینی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً مهمترین بُعد هویت است که نقش بسیار تعیین کنندهای در هویت یابی افراد یک جامعه بازی میکند. میتوان ادعا داشت تقویت این بُعد از هویت موجب دوام و قوام سایر ابعاد آن شود و از سوی دیگر، چالش در این حوزه می تواند زمینه ساز بحران در سایر ابعاد هویت شود. این ادعا در جوامعی که دین رکن اساسی اداره آن را مشخص میکند، کاملاً صادق است. مقاله حاضر که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه است، به دنبال بررسی میزان احساس تعلق به هویت دینی و عوامل مؤثر بر آن است. جامعه آماری این تحقیق، دانش آموزان مقطع سال سوم متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز هستند که نمونهای 400 نفره شامل دختران و پسران مورد مطالعه را دربر میگیرند. نتایج نشان داده 88 درصد دانش آموزان دارای هویت دینی قوی هستند و تنها 4 درصد پاسخگویان، در این حوزه دارای مشکل یا بحران هستند. "

"هویت اجتماعی و هویت فرهنگی از جمله ابعاد مهم هویتی هستند که به دلیل ماهیت و محتوایی که دارند، شاید بتوان آنها را از ابعاد مهم هویت قلمداد کرد. این مقاله درصدد است پاسخی قانع کننده و علمی به این پرسش بدهد که میزان تعلق به هویت فرهنگی و اجتماعی در بین جوانان چقدر است و چه عواملی بر روی آن تاثیر میگذارد. در این راستا، و برای دستیابی به الگویی علی، نظریههای مختلف هویتی (در سه حوزه روانشناسی، جامعهشناسی و روانشناسی اجتماعی) بررسی شد. این مطالعه با استفاده از روش میدانی، تکنیک پیمایش و ابزار پرسشنامه همراه با مصاحبه اجرا شد. جامعه آماری این تحقیق دانشآموزان سال سوم مقطع متوسطه نواحی چهارگانه آموزش و پرورش شهر شیراز بودند که درباره 400 نفر، شامل 200 دختر و 200 پسر، بهعنوان نمونه مطالعه شد. برای تحلیل دادهها از نرمافزار آماری SPSS استفاده شد و تحلیلها در دو حوزه آمار توصیفی و آمار استنباطی انجام شد. نتایج نشان داد که در بعد اجتماعی، 92 درصد و در بعد فرهنگی، 75 درصد پاسخگویان، به عناصر هویتی در این دو حوزه احساس تعلق بالا دارند. "

مفهوم فقر اقتصادی به دلیل ماهیت و محتوایی که دارد تقریباً با تمامی موضوعات و مسائل مطرح در حوزهء انسانی، اقتصادی و اجتماعی، از جمله حوزهء آسیب های اجتماعی و به خصوص کجرفتاری و ابعاد مختلف آن، ارتباط پیدا می کند. با توجه به این تاثیرات متقابل، هدف مقاله حاضر بررسی و شناسایی رابطه بین فقر اقتصادی و کجرفتاری جنسی است. این مطالعه با استفاده از روش میدانی و تکنیک پیمایش در بین 400 نفر از جوانان 25-18 ساله شهر تهران و شمیرانات صورت پذیرفته است. برای تحلیل داده ها از تکنیک های تحلیل رگرسیون چند متغیره، تحلیل مسیر و تحلیل عاملی استفاده شده است. یافته های تحلیل رگرسیون چند متغیره بیانگر عدم ارتباط مستقیم معنادار بین این دو متغیر به صورت مستقیم می باشد، درحالیکه با تحلیل مسیر، برخی از مسیرهای معنادار تشخیص داده شده اند.

"تعلق خاطر به سرگذشت تاریخی جامعه و اقلیمی که مردم در آن زیست می کنند، در بسیاری جوامع از عناصر مهم هویت بخش به شمار می رود. این دو عامل، به خصوص در استان فارس که از پیشینه تاریخی پرشکوه و جغرافیای متنوع برخوردار است، بسیار مهم و موثر می باشد. امروزه که دستگاه های ارتباطی، مانند تلفن، ماهواره و اینترنت جامعه جهانی را به صورت دهکده جهانی در آورده است، دریافت میزان تعلق خاطر جوانان به این دو عامل و عوامل موثر بر آنان از اهمیتی خاص برخوردار است. این مقاله که نتیجه پژوهشی تجربی در این زمینه می باشد، به دنبال پاسخگویی به سوالات زیر است: آیا جوانان شیراز در این دو بعد از هویت، دچار مشکل می باشند یا خیر؟ چه عواملی با این فرایند مرتبط است؟ میزان اثرگذاری هر یک از متغیرهای مستقل بر احساس تعلق به این دو بعد از هویت چه مقدار می باشد؟ نمونه آماری این پژوهش چهارصد نفر از جوانان شهر شیراز (دانش آموزان سال سوم متوسطه) می باشد. نتایج نشان می دهد تنها 5 درصد از پاسخگویان در بعد تاریخی و 10 درصد در بعد جغرافیایی دچار اختلال هستند و متغیرهای احساس تعلق به جامعه، مشروعیت نظام سیاسی، اعتقاد به مفید بودن مشارکت اجتماعی، برنامه درسی مدارس، ارتباط با دیگران، روایت هویت ملی و شرکت در فعالیت های فوق برنامه با هویت جغرافیایی و تاریخی رابطه معنادار بسیاری دارند"