محمد نجار فیروزجایی

هدف این مقاله بررسی عوامل موثر بر شکاف قیمتی و آزمون اصل تقارن میان قیمت نفت خام و قیمت گازوئیل می باشد. در این راستا از قیمت نفت خام برنت، قیمت گازوییل 6 کشور اروپایی و نوسانات نرخ برابری یورو به دلار به صورت هفتگی در دوره زمانی1/1/1999 25/8/2011 استفاده شده است. انجام مطالعه با استفاده از مدل خطی (داده های تابلویی) و مدل های غیرخطی (شبکه عصبی مصنوعی و تبدیل موجک) صورت گرفته است. نتایج مطالعه نشان می دهد که اگرچه طبق مدلهای خطی و غیرخطی متغیرهای مذکور تاثیر چندانی در نوسانات کوتاه مدت شکاف قیمتی ندارد، اما طبق مدلهای غیرخطی، این متغیرها حدود 92 درصد نوسانات بلندمدت شکاف قیمتی را توضیح می دهند. بر اساس نتایج حاصل از مدل های خطی و غیرخطی، اصل تقارن در نوسانات کوتاه مدت قیمت نفت خام پذیرفته میشود اما این امر در مورد نوسانات بلندمدت مصداق ندارد.

رسم بر این است که مصاحبه کننده با توصیف شرایط مصاحبه شروع و مختصری از ماهیت و اهمیت کارهای مصاحبه شونده را بیان نماید. با این حال، در این مورد در مقام ویراستار این مجموعه، احساس میکنم گستاخی است که شرح مختصر و ارزیابی خودم از آراء این مرد بزرگ - پل ساموئلسون - را ارائه نمایم. قلمرو نقش وی بسیار گسترده است (به طور متوسط تقریباً هر ماه یک مقاله تخصصی در پنجاه سال اخیر) و همین امر شناسایی حوزه هایی از علم اقتصاد که وی در آنها نقش نداشته را دشوار می سازد. علاوه بر 550 مقاله منتشر شده، کتاب های وی افسانه ای هستند. وی یکبار گفت: «آنها که میخواهند قوانین ملل را بنویسند اجازه دهند من کتاب های درسی آن را بنویسم.»

با عرض سلام وصبح بخیر خدمت همکاران و میهمانان گرامی بحث امروز در مورد تورم پایه است که خاستگاه این موضوع، در هدف گذاری و پیش بینی تورم می باشد. به دنبال افزایش نرخ تورم در اوایل دهه هشتاد (که از متوسط 12 درصد در سال های 1379 و 1380 به 8/15 درصد در سال 1381 رسید)، با توجه به حساسیت های مسئولان نظام، در آن زمان وزیر بازرگانی وقت، آقای شریعتمداری، به نمایندگی از دولت، به طور ماهانه گزارشی از وضعیت تورم به مقام معظم رهبری ارائه می دادند. در این راستا آقای تشکینی (سخنران اصلی ما) در تهیه گزارش های مربوط از سال 1382 با وزارت بازرگانی همکاری داشتند. این همکاری موجب شد که رساله دکتری خود را در موضوع تورم پایه انتخاب کنند. ایشان همچنین در حوزه اقتصادسنجی کتاب های مؤثری نوشته اند که از آن جمله می توان به ""اقتصادسنجی کاربردی به کمک مایکروفیت"" و ""اقتصادسنجی کاربردی پیشرفته"" به اتفاق آقای دکتر حسین عباسی نژاد اشاره کرد. در این جلسه از بحث های تکمیلی آقایان سیدمحمود علوی از کارشناسان بانک مرکزی که در این موضوع مطالعاتی داشته اند و جناب آقای دکتر محمدرضا منجذب عضو هیأت علمی دانشگاه علوم اقتصادی که در خصوص تورم پیش بینی شده و پیش بینی نشده در چارچوب انتظارات عقلایی کار کرده اند، بهره مند خواهیم شد. توجه شود که با توجه به مفاهیم متعددی از تورم که در هدفگذاری تورم در نظر قرار می گیرند، به نظر می رسد واژه تورم پایه، معادل فارسی خوبی برای Core Inflation نباشد. قضاوت در این خصوص را به مباحث میهمانان موکول می کنیم.

واسیلی لئونیف یکی از خالقان اصلی و شکل دهندگان علم اقتصاد قرن بیستم است. وی تئوری داده- ستانده و تکنیک هایی برای ساخت جد اول داده- ستانده داده های اقتصادی و تکنولوژیک خلق کرد و به دلیل تقویت جداول داده- ستانده به عنوان توان مندترین و گسترده ترین ابزار مورد استفاده در تجزبه و تحلیل ساختار اقتصادی معتبر بود. علاوه بر این نظریه ماتریس های داده- ستانده نقش مهمی در توضیح نظریه تعادل عمومی در دو دهه 1940 و 1950 ایفا نمود. لئونتیف همچنین مشارکت های مهم و بنیادینی در زمینه تئوری های تقاضا، تجارت بین الملل و پویایی اقتصادی داشته است. علایق تحقیقاتی وی شامل اقتصاد پولی، جمعیت، رویکرد اقتصادسنجی، اقتصاد محیط زیست، توزیع، خلع سلاح، تغییرات تکنیکی القایی، جابجایی های بین المللی سرمایه، رشد، برنامه ریزی اقتصادی، اتحاد جماهیر شوروی و سایر اقتصاد های سوسیالیست بوده است. لئونتیف نقشی مؤثر در فرمول بندی سیاست های ملی و بین المللی به منظور شناخت تکنولوژی، تجارت، جمعیت، ابزارهای کنترلی و محیط زیست ایفا کرده است. همچنین منتقدی مؤثر و آگاه از رویکرد اقتصاد معاصر، تئوری و عملکرد آن بوده است. او در سال 1973 جایزه نوبل اقتصاد را دریافت کرد.

ادبیات موجود، شواهد ضعیفی در حمایت از این فرضیه مبنی بر اینکه اخبار اقتصادی می توانند بر بازدهی سهام مؤثر باشند، ارائه می دهند. این امر، تا حدی، به دشواری اندازه گیری اینکه سرمایه گذاران اخبار کلان اقتصادی در محیط های مختلف اقتصادی را چگونه تفسیر می کنند، نسبت داده می شود. در این مقاله یک روش متفاوت از سنجش اخبار کلان اقتصادی انتخاب شده است تا اثر آن بر بازدهی سهام بهتر برآورد گردد. از آنجایی که گزارش های روزنامه ای تفسیری از داده های آماری ارائه می دهند، گزارش های روزنامه ای را به عنوان معیار سنجش اخبار انتخاب کردیم. یافته های ما نشان می دهند که اخبار مربوط به GDP و بیکاری، بر بازدهی سهام مؤثرند.

بسیاری از ما اقتصاددانان در حاشیه قرار داریم، بسته به اینکه نظرات ما درست یا نادرست باشد می توانیم آنها را با کمترین هزینه شخصی ارائه کنیم و حداکثر چیزی که از دست میدهیم شهرت ماست، اما این موضوع درباره یانوش کورنای صحت ندارد. گفت وگوی آزادانه در بیشتر دوران زندگیش باعث میشد تا در زندان باشد یا وضعیت بدتری را تجربه کند. با یک انتخاب دشوار مواجه بود و میتوانست با انتخاب مسیر انتشار مخفیانه مطالب خود را به طور غیرقانونی منتشر نماید، اما خوانندگان کمی داشته باشد. در مقابل توانست با پذیرش برخی تابوهای رسمی مطالب خود را به طور قانونی منتشر و خوانندگان بیشتری پیدا کند. این مشکلات مانع از این نشد که او عمیق ترین و مشهورترین انتقادات خود از نظام سوسیالیست تا به امروز را در اختیار ما قرار ندهد. امیدوارم این گفت و گو تاحدی کار و زندگی پیچیده کورنای را نشان دهد و اعتقادات امروزی او را نیز به نمایش گذارد. کورنای وقت خود را بین هاروارد و کالج بوداپست تقسیم کرده است. این گفت و گو در دفتر من زمانیکه در سال 1998 برای بازدید از هاروارد رفته بودم انجام شد.

در پنجمین نشست از مجموعه نشست هایی که در سال جاری به منظور بررسی موضوع تأمین مالی پیش بینی شده است، بحث ""طلا و نقش آن در بهبود نظام تأمین مالی"" است. بطورکلی از زمانی که استاندارد طلا در سیستم پول جهانی برداشته شده از اهمیت طلا کاسته شد، اما از جهاتی همواره طلا به عنوان ذخیره بانک مرکزی و ابزاری برای محافظت از ریسک بازارهای مالی و همچنین یک نهاده در صنعت طلا و جواهر و شاخص منزلت اجتماعی و ابزار سرمایه گذاری در کنار سایر دارایی ها دارای جایگاه ویژه ای می باشد. در ماه های اخیر سرمایه گذاری در طلا به دلیل بروز نوسان در اقتصاد جهانی و همچنین اقتصاد ملی بسیار مورد توجه بوده است. تقاضا برای نگهداری و ذخیره طلا به طورکلی در دو گروه طبقه بندی می شود یکی تقاضا طلا به صورت پرتفوی و دیگری تقاضا فیزیکی طلا که در هر صورت یک نوع سرمایه گذاری تلقی می شود و از آنجایی که سرمایه گذاری یک فرایند است مسلماً به مدیریت نیاز دارد. مدیریت سرمایه گذاری هم از جنبه فردی و هم از جنبه حاکمیتی بسیار با اهمیت است و به طور قطع بر ساماندهی بازار اثرگذار می باشد. براین اساس، در این جلسه ابتدا جناب آقای محمود خواجه نصیری مدیر نظارت بر بورس های سازمان بورس و اوراق بهادار و سپس آقای میثم بیات مدیر مهندس مالی شرکت سرمایه امین مطالب خود را پیرامون موضوع مطرح خواهند کرد و در ادامه آقای عباد محمدولی رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان طلا، جواهر، نقره و سنگ های قیمتی و آقای محمد کشتی آرای رئیس اتحادیه کشوری طلا و جواهر نیز به ایراد سخن خواهند پرداخت و در نهایت میهمانان ارجمند به پرسش های حضار پاسخ خواهند گفت.

در این مقاله ، رابطه کوتاه مدت و بلندمدت بین مصرف برق و رشد اقتصادی را در چارچوب مدل طرف عرضه و همچنین نحوه تأثیرپذیری مصرف برق و رشد اقتصادی از قیمت آن را در چارچوب مدل طرف تقاضا طی دوره (1386-1351) مورد مطالعه قرار داده است. به منظور بررسی این روابط از تکنیک اقتصادسنجی رهیافت آزمون کرانه ها استفاده شده است. نتایج حاصل از مدل طرف عرضه، وجود رابطه بلند مدت یک طرفه از رشد اقتصادی به مصرف برق را با ضریب منفی نشان می دهند. نتایج کوتاه مدت نیز بر وجود رابطه دوطرفه و مثبت بین مصرف برق و رشد اقتصادی دلالت می کند. نتایج حاصل از مدل طرف تقاضا نیز بر عدم وجود رابطه بلندمدت میان قیمت برق با مصرف آن و رشد اقتصادی دلالت می کند. بنابراین،افزایش مصرف برق لزوماً عامل محرک رشد اقتصادی در کشور نمی باشد و سیاست آزادسازی قیمت آن در بلندمدت موجب کاهش رشد اقتصادی نخواهد شد. البته با توجه به تأثیر مثبت مصرف برق بر رشد اقتصادی در کوتاه مدت لازم است سیاست آزادسازی قیمت برق بصورت تدریجی و با احتیاط اجرا شود.

کریستوفر سیمز یکی از پیشروان مشهور در حوزه اقتصادسنجی سری های زمانی و اقتصاد کلان کاربردی است. از افتخارات متعدد او این است که رئیس انجمن اقتصادسنجی بوده و درحال حاضر عضو آکادمی ملی علوم است. وی سهم اساسی در نظریه آماری سری های زمانی و اقتصاد کلان تجربی داشته است. کارهای سیمز بسیار تأثیرگذارند دقیقاً به این دلیل که کارهای او نشأت گرفته از مسائل مهم اقتصاد کلان بوده اند. وی نه تنها به مطالعه سوالات تقریب آماری در محیط های انتزاعی پرداخته، بلکه نشان داد چگونه می توان سازوکار نتیجه گیری را برای طیفی از مشکلات خاص پیشِ روی محققان کاربردی به کار برد. این کاربردها شامل ویژگی فصلی بودن در سری های زمانی تجمیع زمانی و تقریب در فرمول بندی مدل های آماری دارای زیربناهای اقتصادی است. علاوه بر این، نقش سیمز در زمینه علیت در سری های زمانی و بسط روش های خودرگرسیون برداری با مجموعه مهمی از تحقیقات تجربی تکمیل شد. سیمز طرف دار و منتقد تمام عیار استفاده بیش از اندازه از روش های آماری خودرگرسیون برداری بوده است. با توجه به تحقیقات تجربی او و کارهای مرتبط با او، سیمز یکی از پیشتازان بازنگری در خصوص چگونگی مدل سازی سیاست های پولی و تجدید نظر در مورد مسیرهای تأثیرگذاری سیاست های پولی بر کل اقتصاد است. گفت وگو با کریستوفر سیمز، فرصتی برای آشنایی بیشتر با تعداد زیادی از نقش های او در عرصه علم اقتصاد را فراهم می سازد. مثلاً سیمز معمولاً دیدگاه واحد و خاصی نسبت به بسیاری از مشکلات اقتصادی دارد، دیدگاهی که به صراحت در پاسخ های وی به پرسش های مختلف قابل تشخیص است.

بحران اقتصادی که تقریباً سه سال قبل آغاز شد مردم بسیاری از نقاط جهان را دچار مشقت نمود و بعد از زمان بحران بزرگ، عمیق ترین چالش ها را برای بانک مرکزی نمایان ساخت. بسیاری از بانک های مرکزی از جمله بانک مرکزی آمریکا در مقابله با فشارهای اقتصادی بی سابقه و انقباض های شدید در فعالیت های اقتصادی، با اقدامات فوق العاده واکنش نشان دادند. در ایالات متحده، ما نرخ بودجه هدف فدرال رزرو را به میزان 0 تا 4/1 درصد کاهش دادیم تا به کاهش بحران اقتصادی کمکی کرده باشیم. ما مقیاس، تنوع و سررسید وام هایمان را افزایش دادیم تا نقدینگی لازم را برای مؤسسات مالی فراهم کنیم و آشفتگی های بازارهای اقتصادی را سرو سامان دهیم؛ ما مشترکاً به اتفاق بانک های مرکزی خارجی(از جمله بانک ژاپن) خطوط معاوضه پول را پایه گذاری کردیم تا دسترسی جهانی به ذخایر دلار را تضمین کنیم، ما مقدار زیادی اوراق بهادار بلندمدت خریدیم تا به بهبود کارکرد بازارهای مالی کمک و از بهبود اقتصادی حمایت کنیم. بانک های مرکزی سراسر دنیا با نگاهی به آینده در تلاش هستند که با تقویت چارچوب های لازم برای تنظیم های مالی و نظارت از بحران های آینده پیشگیری کنند.