مهناز ملانظری

هدف:این پژوهش با هدف بررسی دیدگاه حسابرسان در ارتباط با ضرورت استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی و بررسی وضعیت فعلی حرفه حسابرسی در خصوص استفاده از خدمات کارشناسی انجام شده است.  روش: روش گردآوری داده ها روش پیمایشی بوده است و به منظور تحلیل داده ها از آزمون های آماری ناپارامتریک ویلکاکسون، کای دو و فریدمن استفاده شده است.  یافته ها: نتایج بررسی ها نشان داد حسابرسان به ضرورت استفاده از خدمات کارشناسی در شرایط فعلی معتقدند و اکثر مؤسسات حسابرسی غیر از استاندارهای حسابرسی هیچ گونه رهنمود و دستورالعملی در ارتباط با استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی ندارند. علاوه بر این، کارشناسان ارزشیابی پر استفاده ترین کارشناسان در حسابرسی هستند. همچنین در وضعیت فعلی حسابرسان بیشتر از کارشناسانی که حق الزحمه آنها توسط صاحبکار پرداخت می شود استفاده می نمایند ولی در تعیین کارشناسان صاحبکار نقش چندانی ندارند. علاوه بر این، از دیدگاه حسابرسان هزینه به عنوان یکی از عواملی شناسایی شد که در میزان استفاده از خدمات کارشناسی تأثیرگذار است.  نتیجه گیری: در حال حاضر هزینه نقش مهمی در میزان استفاده از خدمات کارشناسی در حسابرسی ایفا می کند. بر این اساس حسابرسان بیشتر از کارشناسانی استفاده می کنند که حق الزحمه آنها توسط مدیریت پرداخت می شود ولی با این حال در تعیین کارشناسان مدیریت نقش چندانی ندارند. همچنین کارشناسان ارزشگذاری در مقایسه با سایر تخصص ها به میزان بیشتری در حسابرسی مورد استفاده قرار می گیرند.

هدف: هدف اصلی این پژوهش، ارائه مدل بلوغ مدیریت مالی و حسابداری برای واحدهای گزارشگر بخش عمومی ایران است تا با ارائه یک الگوی مطلوب و البته سطح بندی شده، هم ارزیابی این واحدها امکان پذیر شود و هم برای ارتقا به سطوح بالاتر، انگیزه کافی ایجاد شود و حمایت رؤسای دستگاه های اجرایی را برای پشتیبانی از این اقدام های بهبود جلب کند. در کشورهای پیشرفته این مدل ها به تناسب وضعیت خاص آن کشور ارائه شده است. روش: پس از بررسی مؤلفه های مدل بلوغ مدیریت مالی و حسابداری، مدل بلوغ بومی اولیه ای با الگو گرفتن از مدل های رایج و بر مبنای تجارب و شناخت نویسندگان از وضعیت بخش عمومی ایران طراحی شد. در مرحله بعد، از متخصصان بخش عمومی ایران که با استفاده از نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند، مصاحبه نیمه ساختاریافته ای به عمل آمد. مصاحبه ها به شکل گروه کانونی برگزار شد. یافته های حاصل از مصاحبه با استفاده از تحلیل مضمون واکاوی شد. یافته ها: با استفاده از نظر خبرگان، مؤلفه های استخراج شده اولیه تعدیل و اصلاح شد. ابعاد مدل بلوغ شامل فناوری اطلاعات، گزارشگری مالی، بودجه و برنامه ریزی مالی، قوانین و مقررات، راهبری و نظارت مالی، رهبری، کارایی و اثربخشی و سرمایه انسانی استخراج شد. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش، چارچوبی شفاف و جامع در جهت ارزیابی واحدهای گزارشگر بخش عمومی فراهم می کند و در ارتقای کیفیت گزارشگری مالی واحدهای بخش عمومی کشور نقش مؤثری خواهد داشت. مؤلفه های استخراج شده را می توان مبنای جایزه تعالی به واحدهای مدیریت مالی و حسابداری گزارشگر بخش عمومی قرار داد تا مسابقه ای برای ارتقا و بهبود کیفیت نظام حسابداری و گزارشگری بخش عمومی باشد.

هدف: مدیران دانشگاه ها جهت انجام مأموریت خود در شرایط کمبود منابع و افزایش نیازها، می بایست تصمیم گیری های خود را نه تنها بر اساس بهینه سازی شاخص های عملکردی، بلکه با در نظرگرفتن چگونگی تأثیر تصمیمات متخذه بر هزینه ها و بهای تمام شده خدمات بهبود بخشند. این امر مستلزم بکارگیری ابزارهایی از جمله رویکرد بهایابی بر مبنای فعالیت برای برآورد صحیح هزینه ها و ارائه اطلاعات دقیق نسبت به بهای تمام شده خدمات است. با این حال در این رویکرد، پویایی روابط و تغییرپذیری محرک های هزینه و فعالیت در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت لحاظ نمی شود. الگو سازی پویا، ابزاری کارآمد برای انجام مطالعات و آزمون تأثیر تغییرات احتمالی بر روی سیستم های واقعی در محیطی مجازی است. لذا، هدف این پژوهش این است که به کمک الگو سازی پویا، درک بهتری از چگونگی رفتار پویای هزینه ها در طول زمان و تحت شرایط اتخاذ تصمیمات متفاوت بدست آورد.   روش: با توجه به تعدد فعالیت ها، سرفصل های هزینه و محرک های هزینه در دانشگاه ها، و با توجه به پویایی محرک های هزینه در طول زمان و پیچیدگی به تصویرکشیدن روابط میان هزینه ها و فعالیت های متعدد در سیستم پویای دانشگاه، در این پژوهش از رویکرد پویایی شناسی سیستم جهت الگو سازی استفاده شده است. این تحقیق یک مطالعه موردی بر اساس داده های مالی و عملکردی دانشگاه الزهرا (س) است. خدمات و فعالیت های اصلی دانشگاه بر اساس طبقه بندی برنامه ها و فعالیت های دانشگاه در جدول شماره یک پیوست ( 4 ) قوانین بودجه سالانه است. برای شناسایی و احصای محرک های مربوط به فعالیت ها، محرک های هزینه، فعالیت های پشتیبان و روابط میان هزینه ها و فعالیت ها از مشاهده، مصاحبه و بررسی ساختار فعالیت های دانشگاه استفاده شده است.   یافته ها: از یافته های مراحل اولیه محاسبات می توان به بهای هر یک از خدمات اصلی دانشگاه اشاره کرد که نتایج اعتبارسنجی الگو نشان از دقت بالای الگو دارد (میانگین قدرمطلق درصد تفاوت 3/0 درصد). در ادامه، هزینه های دانشگاه و بهای خدمات اصلی تحت دو سناریوی کاهش تعداد دانشجویان کارشناسی و افزایش تعداد اساتید، در راستای حصول هدف گذاری های انجام شده در خصوص کاهش نسبت دانشجو به استاد و تقویت تعداد دانشجویان تحصیلات تکمیلی به کل دانشجویان، مورد بررسی قرار گرفت. مقایسه بهای خدمات ارائه شده در هر دو سناریو، امکان بررسی بهای خدمات و فعالیت ها و تصمیم گیری بهتر با توجه به منابع موجود را فراهم می آورد. یافته ها همچنین نشان می دهد که بکارگیری رویکرد پویایی سیستم با الگو سازی روابط علی و معلولی میان تمامی متغیرها و با در نظر گرفتن ماهیت پویای متغیرها، پیچیدگی و هزینه بر بودن بروزرسانی نظام بهایابی بر مبنای فعالیت را مرتفع نموده و امکان تحلیل به موقع هزینه ها را فراهم می آورد. بکارگیری این رویکرد همچنین امکان پیش بینی قیمت تمام شده برای چندین دوره آتی را فراهم می آورد.   نتیجه گیری: الگو سازی پویای نظام مدیریت هزینه دانشگاه، به مدیران این امکان را می دهد تا با بررسی بهای خدمات در یک محیط مجازی، خط مشی های مختلف در خصوص جذب هیئت علمی، پذیرش یا عدم پذیرش دانشجو و غیره که در آینده اثر مثبت بر جهت گیری به سمت اهداف مطلوب دارد، را مورد بررسی قرار داده و بر اساس پیش بینی های انجام شده از بهای تمام شده خدمات و فعالیت های دانشگاه و ارزیابی استفاده از منابع موجود تصمیم گیری نمایند.

هدف این مطالعه شناسایی ویژگی های روان شناختی اثرگذار بر مهارت است که درنهایت قضاوت حسابرسان را تحت تأثیر قرار می دهد. بنابراین ضمن پذیرش بخشی از چارچوب حاصل از ادبیات تصمیم گیری در روان شناسی، آن را بر حسابرسی اعمال کرده است. در دیدگاه شانتیو، تصمیم گیرندگان خبره حائز چهارده ویژگی روان شناختی هستند. اهمیت هریک از این ویژگی ها با استفاده از طرح تحقیق آزمایش تجربی برای 65 حسابرس از حسابرسان سازمان حسابرسی، در چهار مرحله  برنامه ریزی، آزمون معاملات، آزمون جزئیات مانده ها و انتشار گزارش حسابرسی، ارزیابی شده است. آزمون فرضیه ها با استفاده از آزمون همبستگی، آزمون ناپارامتریک فریدمن و ماتریس همبستگی اسپیرمن انجام گرفته است. نتایج نشان داد هر چهارده ویژگی در چهار مرحله حسابرسی اهمیت دارند، اما درجه اهمیت هر یک در مراحل گوناگون متفاوت است؛ به گونه ای که مهم ترین ویژگی ها در مرحله اول مسئولیت پذیری و به گزینی، در مرحله دوم تمایز میان اطلاعات مرتبط و غیر مرتبط و سازگاری بود. ویژگی ادراکی / توجه در مرحله سوم حسابرسی حائز بیشترین اهمیت شد و در مرحله آخر حسابرسی، ویژگی خودکاری بیشترین درجه اهمیت را به خود اختصاص داد.  

هدف: ضعف تئوری های اقتصادی در تبیین نحوه تصمیم گیری افراد، به توسعه تئوری های روان شناسی در این زمینه منجر شده است. پژوهش حاضر با تکیه بر تئوری حسابداری ذهنی، به بررسی تأثیر استقراض در گذشته (جهت خرید یک دارایی) بر تصمیم مدیران برای حفظ یا جایگزینی آن دارایی می پردازد و در پی پاسخ به این سؤال است که آیا درگیر شدن مدیران در یک عامل روان شناختی می تواند به تصمیماتی منجر شود که در راستای افزایش ارزش شرکت نیست؟ روش: این پژوهش تجربی از طرح آزمایش با دو طرح عاملی 2×2 بین گروهی استفاده می کند. متغیرهای مستقل، مبلغ بازپرداخت نشده بدهی (در هنگام تصمیم گیری برای جایگزینی یک دارایی) و وضعیت ترهین دارایی است. متغیر وابسته برای طرح عاملی اول، تصمیم به حفظ یا جایگزینی آن دارایی و برای طرح عاملی دوم، مقدار منافع عاید شده از آن دارایی (از دیدگاه فرد) است. نمونه آماری 80 آزمودنی به شکل ترکیبی از افراد حرفه و دانشگاهی است که به صورت تصادفی در چهار گروه با اندازه یکسان تخصیص یافته اند. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که هر چه مبلغ بازپرداخت نشده بدهی بیشتر باشد، تمایل مدیران برای جایگزینی دارایی کمتر است. این عدم تمایل مدیران تا حدی به این دلیل است که از دیدگاه آنان، منافع عاید شده از دارایی کافی نبوده است. نتیجه گیری: این پژوهش نشان می دهد که چگونه یک عامل روان شناختی می تواند کیفیت قضاوت و تصمیم گیری های مربوط به جایگزینی دارایی را کاهش دهد، از این رو، آگاهی از وجود این گونه خطاهای شناختی، می تواند به غناپذیری دانش در تحقیقات بودجه بندی سرمایه ای بینجامد.  

 با توجه به اهمیت مالیات و درآمدهای مالیاتی در توسعه اقتصاد کشور و تحقق اهداف کلان اجتماعی، شناخت عوامل مؤثر بر تمکین مالیاتی ضرورت بسیاری دارد. شناخت این عوامل به منظور طراحی روش های کارآمد برای افزایش درآمدهای مالیاتی، مستلزم درک جنبه های گوناگون رفتاری مؤدیان در خصوص قضاوت و تصمیم گیری برای تمکین مالیاتی است. از آنجا که تصمیم مؤدیان به تمکین مالیاتی تابعی از هنجارهای فرهنگی است، توجه به تأثیر فرهنگ اهمیت بسیاری دارد. این پژوهش به بررسی رابطه فرهنگ سازمانی و تمکین مالیاتی شرکتی می پردازد. در این پژوهش برای سنجش فرهنگ سازمانی، از پرسشنامه فرهنگی هافستد و برای اندازه گیری تمکین مالیاتی شرکتی، از معیاری مبتنی بر تفاوت مالیات ابرازی و قطعی شرکت ها استفاده شده است. نمونه آماری پژوهش، 65 شرکت از شرکت های اداره کل امور مالیاتی مؤدیان بزرگ طی سال های 1387 تا 1391 است. نتایج نشان می دهد فرهنگ سازمانی بر تمکین مالیاتی شرکتی اثر شایان توجهی دارد و تمکین مالیاتی شرکت ها، از طریق اجتناب از عدم اطمینان کم، فردگرایی زیاد، مردگرایی زیاد و فاصله قدرت کم مشخص می شود.

هدف اصلی این پژوهش مطالعه اثرات متفاوت اندازه شرکت و نوع صنعت بر سودآوری شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در قلمرو زمانی1385تا 1389 بوده است. در این پژوهش لگاریتم طبیعی ارزش دفتری دارایی ها به عنوان شاخصی برای اندازه گیری اندازه شرکت مورد استفاده قرارگرفته است. همچنین در مورد نوع صنعت، پس از تفکیک صنایع با هزینه ثابت کم و زیاد بر روی صنایعی که تعداد آن ها در بورس زیادتر بوده و در طبقه بندی فوق قرارگرفته متمرکز شده است. ضمناً سودآوری بر اساس سه شاخص(بازده خالص دارایی های عملیاتی، بازده حقوق صاحبان سهام عادی و بازده دارایی های عملیاتی) محاسبه شده است. نتایج حاصل از آزمون فرضیات حاکی از آن است که در شرکت های بزرگ صنایع مختلف بین میزان هزینه های ثابت زیاد و سودآوری رابطه معناداری وجود ندارد و همچنین در شرکت های کوچک صنایع مختلف بین میزان هزینه های ثابت کم و سودآوری رابطه معناداری وجود ندارد. در صنایعی با هزینه ثابت کم(محصولات شیمیایی، سیمان، گچ و آهک، فلزات اساسی و سایر محصولات کانی غیر فلزی) بین اهرم بدهی عملیاتی و دو شاخص سودآوری(بازده خالص دارایی های عملیاتی و بازده دارایی های عملیاتی) در شرکت های بزرگ و کوچک رابطه معناداری وجود ندارد. در صنایعی با هزینه ثابت زیاد(خودرو و ساخت قطعات و مواد و محصولات دارویی) بین اهرم بدهی عملیاتی و دو شاخص سودآوری(بازده خالص دارایی های عملیاتی و بازده دارایی های عملیاتی) در شرکت های بزرگ و کوچک رابطه منفی و معناداری وجود دارد. در شرکت های کوچک فعال در صنایعی با هزینه ثابت کم بین اهرم بدهی عملیاتی و بازده حقوق صاحبان سهام عادی رابطه مثبت و معناداری وجود دارد.

در بازارهای سرمایه ی نوظهور قواعد محدودکننده ای نظیر دامنه نوسان قیمت جهت کنترل هیجانات و پیش گیری از سقوط و نوسان های شدید قیمت ها حاکم است. در حالی که وجود دامنه نوسان به دلیل ایجاد محدودیت در انعکاس به موقع اطلاعات در قیمت سهام می تواند موجب همبستگی سریالی و رد نادرست آزمون های کارایی بازار سرمایه گردد. هدف این مقاله ارزیابی کارایی ضعیف بازار سرمایه ایران با استفاده از مدل های ضرایب ثابت و ضرایب متغیر با در نظر گرفتن محدودیت دامنه نوسان است. بدین منظور با استفاده از بازه های زمانی روزانه، هفتگی و ده روزه شاخص کل بورس در دوره زمانی 1385 لغایت دی ماه 1397 به بررسی معنی داری ضرایب مدل های ARMA-GARCH پرداخته شد. شواهد حاصل از معادلات فضای حالت، رهیافت کالمن و نمودار مسیر زمانی ضرایب مدل های ARMA-GARCH نشان داد که با رفع محدودیت مذکور می توان کارایی را در بازه ی زمانی طولانی تر تائید کرد. هم چنین نتایج نشان می دهد که با توسعه ی بازار سرمایه، درجه ی کارایی از سال 1385 به بعد در حال بهبود بوده است.

هدف: هدف این پژوهش شناخت شاخص های گزارش های یکپارچه در آموزش عالی است. این گزارش ها می تواند برای ارتباط مؤثرتر با ذی نفعان و شناخت فرصت ها و چالش های آموزش عالی و بهبود تصمیم گیری استفاده شود. روش: در جهت تحلیل محتوای کیفی، ۵۸ گزارش از ۳۴ دانشگاه خارجی و ۱۴ دانشگاه داخلی با روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شد. گزارش های مذکور دارای بالاترین امتیاز تأثیر در رتبه بندی تایمز، جی آرآی، وبگاه گزارشگری یکپارچه و وبگاه وزارت علوم تحقیقات و فناوری ایران بودند. یافته ها: یافته های پژوهش حاکی از این است که مؤلفه های گزارشگری یکپارچه در دانشگاه ها، در مجموع به تعداد 130 شاخص است که به 7 دسته طبقه بندی شده است: 1. توصیف سازمان و محیط فعالیت آن (34 شاخص)؛ 2. راهبری (7 شاخص)؛ 3. مدل کسب وکار (58 شاخص)؛ 4. ریسک ها و فرصت ها (17 شاخص)؛ 5. استراتژی (8 شاخص)؛ 6. عملکرد (3 شاخص)؛ 7. مبنای تهیه و ارائه گزارش (3 شاخص). نتیجه گیری: نتایج این مطالعه شاخص های گزارش یکپارچه ای را معرفی می کند که در زمان حاضر، از اقبال مطلوبی برخوردار است. این نوع گزارش از نظر میزان افشای شاخص ها و محتوای اطلاعاتی، می تواند گزارش های مسئولیت اجتماعی، پایداری و سایر گزارش ها را با گزارش های مالی یکپارچه کند و در نتیجه، فرصت های بیشتری برای تقویت پاسخ گویی دانشگاه های بخش عمومی و بهبود تصمیم گیری فراهم آورد.

شرکت ها برای اجرای پروژه های سرمایه گذاری سودآوردر دسترس، تسویه بدهی های موعد رسیده، افزایش سرمایه در گردش و پرداخت سود به سهامداران به منابع مالی نیاز دارند. توانایی شرکت ها در تعیین منابع مالی مناسب و تصمیم گیری صحیح در این خصوص از عواملاصلی موفقیت شرکت به شمار می رود. از این رو این تحقیق با هدف بررسی و شناخت ارتباط بین روش های تأمین مالی (افزایش سرمایه و وام بانکی) با موفقیت و عدم موفقیت شرکت انجام شده است. برای این منظور ابتدا شرکت هایی که طی سال های 1382 تا 1386 فقط از طریق وام بانکی و افزایش سرمایه تأمین مالی نموده اند، انتخاب و سپس بر اساس بازده سالانه، شرکت ها به دو گروه شرکت-های موفق یعنی شرکت هایی که بازده سالانه آنها بیشتر از میانگین بازده بازار کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد و شرکت های ناموفق یعنی شرکت هایی که که بازده سالانه آنها کمتر از میانگین بازده بازار کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران می باشد، طبقه بندی گردیده اند. نمونه مورد بررسی مشتمل بر 624 شرکت می باشد که 99 شرکت آن از محل افزایش سرمایه (67 شرکت موفق و 32 شرکت ناموفق) و 525 شرکت از محل وام بانکی تأمین مالی نموده اند (177 شرکت موفق و 348 شرکت ناموفق)، نتایج تحقیق نشان می دهد که بین روش های تأمین مالی و موفقیت و عدم موفقیت شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران ارتباط معنی داری وجود دارد و همچنین افزایش سرمایه بیشتر از وام بانکی بر موفقیت شرکت ها تأثیر دارد به عبارت دیگر تعداد شرکت های موفق که از محل افزایش سرمایه تأمین مالی نموده اند نسبت به کل شرکت های این گروه بیشتر از شرکت های موفقی است که از محل وام بانکی تأمین مالی نموه اند.