سعید مقدس پور

اقبال پژوهشگران وطنی به چاپ مقالات علمی در سال‌های اخیر ضرورت تجدید نظر در سازوکار¬های سنتی اداره نشریات علمی¬پژوهشی را دو چندان نموده است بدین منظور نگارندگان این سطور در ابتدا با تدقیق در فرم‌های داوری نشریات و کنفرانس‌های معتبر و مشورت با اهل نظر، شاخص¬‌های ارزیابی مقالات مدیریتی استخراج نموده و سپس با همکاری 17 استاد دانشگاه و با بهره‌گیری از روش تحلیل سلسله مراتبی شاخص‌ها را نمره¬دهی کردند. حاصل این مرحله ارائه یک فرم داوری کامل و موزون بود. نتایج به دست آمده تا این‌جا می‌تواند مستقل از مابقی تحقیق مورد استفاده قرار گیرد اما به این مرحله اکتفا نشد و با هدف فراهم‌آوری قابلیت‌های توسعه‌ای برای سیستم، یک مدل برنامه‌ریزی صفر ویک که از خروجی تحلیل سلسله مراتبی بهره می‌گیرد، طراحی گردید. ‌پس از اتمام طراحی مفهومی نوبت به پیاده‌سازی مدل رسید. حاصل تلاش ما در این مرحله یک نرم‌افزار کامپیوتری خواهد بود که پشتیبانِ تصمیمات نشریات علمی- پژوهشی مدیریت در تأیید یا رد مقاله‌های واصله می‌باشد. این سیستم از نرم‌افزار لیندو به عنوان موتور استفاده کرده و تجزیه‌گرهای متنی لازم را جهت تفسیر خروجی لیندو در اختیار دارد.

خط­مشی­های عمومی سازوکارهای حکمرانی ملی نظام­های سیاسی هستند. دولت­ها اراده ملی را در پرتو خط­مشی­های عمومی اداره می کنند. اگر نسخه تدوینی این خط­مشی­ها بر سیاق ملاحظات علمی و سیاسی دوراندیشانه تعبیه شده باشد، کماکان دردهای ملی را دوا نخواهد کرد، مگر آن که مرحله اجرای خود را با موفقیت طی کند. اجرای خط­مشی­های عمومی شاهکار ویژه مدیریت دولتی است. کیفیت مدیریت دولتی را می توان از قبل میزان اجرای این خط­مشی­ها تشخیص داد. پژوهش حاضر با هدف شناسایی و تحلیل عوامل موثر بر عدم موفقیت برخی از خط­مشی­های عمومی کشور طراحی شده است. نتایج نشان می­دهد که بی­توجهی به ارزش زمان و سپری شدن فرصت­ها در اجرای خط مشی های ملی، بی­ثباتی مدیریتی در بخش دولتی متولی اجرای خط­مشی­ها، نا­هم­سویی ابزارهای اجرای خط­مشی­های ملی، بحران­های داخلی و خارجی موثر بر اجرای خط­مشی­ها، فقدان ساختار اجرایی مناسب برای اجرای خط­مشی­های ملی و. . . . از مهم ترین عوامل کلیدی مانع­زای اجرای خط­مشی­های عمومی در ایران هستند.

توسعه بازاری آموزش عالی، خط مشی دستگاه راهبری و مدیریتی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده چرا که افزایش روزافزون هزینه های آموزش عالی، دولت را به سمت و سوی دخالت بازار آزاد تشویق کرده و افزایش روزافزون تعداد دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی و روند رو به افزایش تعداد دانشجویان دوره های کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری نیز شاهدی بر این مدعاست. در راستای هدف این پژوهش که واکاوی پیش آیندها و پس آیندهای شکل گیری و تداوم خط مشی توسعه بازاری آموزش عالی در ایران بوده، در فاصله سال های 1395 تا 1397 و در نظام آموزش عالی شهرهای تهران و اصفهان، مصاحبه های عمیق و نیمه ساختاریافته از خبرگان علمی و عملی که با نمونه گیری هدفمند انتخاب شده بودند انجام گرفت و نهایتاً با تحلیل مصاحبه ها از طریق تحلیل محتوای قراردادی، هفت پیش آیند خاستگاه ها، عوامل ساختاری-خط مشی ای، عوامل زمینه ای-فرهنگی، عوامل حرفه ای-تخصصی، عوامل فلسفی-وجودی، عوامل اقتصادی-بازاری و عوامل مالی-بودجه ای و همچنین چهار پس آیند کم جانی دانشگاه، مشکلات اجتماعی، مشکلات کارکردی و آثار و تبعات مثبته، استخراج شدند که با روش های اعتباریابی کیفی، صحت اعتبار آنها تأیید شد.