عزیزالله معماریانی

با توجه به محدودیت عقلایی ، که هر انسان به تنهایی دچار آن است ، شاید همکاری و تشریک مساعی گروهی تنها راه دستیابی به یک سیستم تصمیم گیری منطقی ، منظم ، جامع و کامل باشد . سازمانهای مدرن امروزی چنان وسیع و پیچیده شده اند که مدیریت آنها از عهده یک فرد به تنهایی بر نمی آید و مدیر مجبور است در تصمیم گیری ها و اداره امور سازمان ، از دیگران کمک بگیرد . پیچیدگی تصمیمیات مدیریت باعث خواهد شد که مدیر برای تصمیم گیری بهتر ، از افراد متعهد و با موقعیتهای شغلی مختلف و تخصصهای گوناگون دعوت به عمل اورد . در جایی که از نظر پست و مقام ، تفاوتهایی میان اعضای گروه وجود دارد ، احتمال اینکه عضو با نفوذی اعضای دیگر را تحت تسلط و نفوذ خود قرار دهد ، بسیار زیاد است . کنش متقابل ارتباطی در یک تصمیم گیری گروهی در مقایسه با تصمیم فردی می تواند هم موجب افزایش و هم موجب کاهش کیفیت تصمیم گردد. وقتی اعضای یک گروه عملاً رو در روی هم قرار می گیرند و به کنش متقابل با هم می پردازند ، می توانند ضمن عیبجویی از همدیگر ، دیگران را نیز برای انطباق دادن با خود ، تحت فشار قرار دهند . به علاوه موقعیت افرادی که ار تخصص بالا و یا از سن و تجربه زیاد برخوردارند به افراد کم تجربه و جوان فرصت ارائه نظر نخواهد داد. یکی دیگر از مشکلات تصمیم گیری گروهی ، پدیده تکفردی است . این مشکل هنگامی که تأکید بر یکپارچگی و انسجام گروهی ، حالت افراطی به خود می گیرد و احساس شدید و قوی « مادیون » در ان ایجاد می شود به وجود می اید. از روشهای متعددی برای موثر کردن تصمیم گیری چون توفان مغزی ، روش دلفی و تکنیک گروه اسمی استفاده شده است. اگر چه استفاده از این فنون تا حدودی مشکلات تصمیم گیریهای گروهی را حل کرده است ولی بکارگیری آنها به جهت زمان و هزینه ، خالی از اشکال نیست . به علاوه در دنیای پیچیده و متلاطم امروزی پیچیدگی تصمیمات به حدی است که عملاً استفاده از روشهای ذکر شده غیر ممکن می شود و نیاز به یک روش جامع بیش از پیش احساس می گردد. فرایند تحلیل سلسسله مراتبی (AHP) یکی از معروفترین فنون تصمیم گیری چند منظوره است که اولین بار توسط توماس . ال . ساعتی عراقی الاصل در دهه 1970 ابداع گردید . این روش در هنگامی که عمل تصمیم گیری با چند گزینه رقیب و معیار تصمیم گیری روبرو است می تواند استفاده گردد. معیارهای مطرح شده می توانند کمّی و کیفی باشند . اساس این روش تصمیم گیری بر مقایسات زوجی نهفته است . تصمیم گیرنده با فراهم آوردن درخت سلسله مراتب تصمیم ، آغاز می کند . درخت سلسله مراتب تصمیم ، عوامل مورد مقایسه و گزینه های رقیب مورد ارزیابی در تصمیم را نشان می دهد . سپس یک سری مقایسات زوجی انجام می گیرد . این مقیسات وزن هر یک از فاکتورها را در راستای گزینه های رقیب مشخص می سازد . در نهایت منطق AHP به گونه ای ماتریسهای حاصل از مقایسات زوجی را با همدیگر تلفیق می سازد که تصمیم بهینه حاصل آید. AHP در آغاز برای تصمیم گیریهای انفرادی در یک محیط متلاطم و فازی ارائه شد . سپس در دهه هشتاد به چگونگی استفاده از آن در تصمیم گیری های گروهی پرداخته شد . استفاده از AHP در تصمیم گیریهای گروهی باعث خواهد شد که نه تنها مزایای فنون تصمیم گیری گروهی حفظ شود بلکه معایب آنها ( همانند سرعت ، هزینه و تکفکری ) برطرف شود. در این مقاله تلاش خواهد شد که به کاربرد AHP در هماهنگ کردن تصمیمات اعضای گروه پرداخته شود . AHP به تصمیم گیرنده عالی کمک خواهد کرد که به گونه ای تصمیمات تمام اعضای گروه را با همدیگر ترکیب کند که تصمیم بهینه در برگیرنده نظریات همه اعضا باشد . در این مقاله مراحل تصمیم گیری گروهی به کمک AHP با استفاده از یک مثال تشریح خواهد شد؛ در اینمثال فرض خواهد شد که گروه از یک کمیته سه نفره تشکیل می شود و مدیریت سازمان می خواهد از تصمیمات آنها برای انتخاب یک سیستم کامپیوتری جدید استفاده کند.

برنامه ریزی آرمانی در سیستم هایی که چندین هدف، و اغلب متضاد با هم مورد نظر است، بکار می رود. هدف های نادقیق، استفاده از برنامه ریزی فازی را ایجاب می کند.برنامه ریزی آرمانی فازی، موضوع مجموعه تحقیقاتی است که از اوایل دهه 1980 شروع شده و روش های متعددی پیشنهاد گردیده است. ارزیابی ساختار ارجحیت اهداف و تابع عضویت آرمان های فازی دو ویژگی بارز EGP هستند که این روش ها را از هم متمایز می نمایند. این مقاله به بررسی این روش ها می پردازد.

در این مقاله مدلی ریاضی برای حمل ونقل شرکت های بزرگ ارائه می شود. مدلی که در این مقاله ارائه می شود، مدل حمل و نقل در حالت چند محصوله، چند وسیله نقلیه همراه با تقاط واسطه است. ویژگی دیگر این مدل، فازی بودن آن است؛ یعنی عوامل مورد استفاده در این مدل می تواند به صورت عددهای فازی مطرح شود. از آنجا که در مدل های ریاضی فازی باید به نوعی اعداد فازی را به اندازه های قطعی تبدیل کرد، لذا در این مقاله از روشی جدید نیز برای تبدیل به اندازه های قطعی استفاده می شود.

موفقیت سازمان ها به اتخاذ سریع تصمیم های صحیح و اجرای سریع این تصمیم ها بستگی دارد . چنین تصمیم هایی در سازمان ها توسط گروهی از افراد اتخاذ می شود . محیط تصمیم گیری گروهی توسط گروهی از افراد شکل می گیرد که به منظور انتخاب بهترین راه کار قضاوت هایشان نسبت به مجموعه ای از معیارها و اهداف اظهار می دارند. در محیط تصمیم گیری گروهی ، روش های بسیاری برای آشتی دادن نگرش و قضاوت خبرگان و مشارکت کنندگان در فرآیند تصمیم گیری گروهی و حصول اجماع به کاربرد . در این مقاله یک مدل فازی ، برای حصول اجماع در جایگاه تصمیم گیری گروهی ارائه می شود.

امروزه ماشین‌آلات متعددی جهت تولید محصول در صنایع الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با توجه بالا بودن هزینه سرمایه‌گذاری ماشین‌آلات مونتاژ کننده قطعات الکترونیکی, چگونگی افزایش راندمان آنها از مسائل مهم در این صنایع محسوب می‌شود. در این مقاله سعی شده با مطالعه نحوه عملکرد ماشین‌آلات همزمان اکسیال و بریج زنی, ابتدا مدل ریاضی برنامه‌ریزی خطی برای بهبود راندمان ماشین‌آلات فوق مطرح شود و سپس با ارائه یک مدل ابتکاری، تسهیلات لازم به‌منظور حل مسائل واقعی فراهم گردد. آنگاه نتایج حاصل, بر روی محصولات متفاوت مورد مطالعه قرار گیرد.

تنوع روش های سرمایه گذاری و پیچیدگی تصمیم گیری ها در دهه های اخیر به شدت گسترش یافته است. این رشد گسترده. نیاز فزاینده ای به مدل های فراگیر و یکپارچه ایجاد نموده است. برای پاسخگویی به این نیاز مدل سازی مالی از پیوند رویکرد مالی و برنامه ریزی ریاضی بوجود آمد. این مدل از پیشرفت های برنامه ریزی ریاضی و مباحث مالی به موازات هم استفاده نموده است. در مدل های بدره سهام معیارهای بازده و ریسک از مباحث مالی و روش های اندازه گیری و بهینه سازی از مباحث برنامه ریزی ریاضی بر گرفته شده است. در این مدل ها عموما سهم های مختلف به نسبتی با یکدیگر مخلوط می شوند که بدره سهام به ازای بازده معین از کمترین ریسک برخودار بوده. یا به ازای ریسک معین از بیشترین بازده بخرودار باشد. در فضای دو بعدی ریسک و بازده بدره هایی که دارای این ویژگی هستند. در روی یک منحنی به نام مرز کارا قرار می گیرند. مقیاس سنجش بهینگی بدره سهامی که از طریق یک مدل بهینه سازی تشکیل می شود. فاصله آن با مرز کارا و به عبارت بهتر قرار گرفتن آن در روی مرز کارا است. افزون بر این به دلیل پویایی بازارهای سرمایه همواره فرایندها و نیازهای جدیدی در رابطه با مدل های بدره سهام مورد شناسایی قرار می گیرد. در مدلی که در این مقاله ارایه می شود. سه نیاز محوری افق زمانی سرمایه گذاری بی قاعدگی های بازار و نسبت های مالی به عنوان معیارهای جدید در تشکیل سبد سهام مورد توجه قرار گرفته و از برنامه ریزی آرمانی برای بهینه سازی استفاده شده است.

انتخاب راهبرد بازاریابی از مهم ترین اقدامات برای ایجاد ترکیب مناسب مشتریان در زمینه دستیابی به بقا و سودآوری پایدار برای سازمان است. با این حال، برخی کسب وکارها برداشت درستی از ترکیب مشتریان و شناخت مناسبی از ارزش مشتریان ندارند. در این بین، بانک های تجاری مشتریان میلیونی دارند و زیرساخت های فنی و انسانی گسترده ای به منظور خدمت رسانی به این حجم از مشتریان تجهیز کرده اند، اما فعالیت های مرتبط با اداره کسب وکار در آن ها کمتر بر مبنای مشتری سازماندهی شده است. در این پژوهش، با استفاده از رویکرد کیفی اکتشافی و نظریه برخاسته از داده ها تلاش شده است تا درک بهتری از چگونگی انتخاب راهبرد بازاریابی از نظر مدیران ارشد فعال در بخش های فروش و بازاریابی به دست آید. پس از تحلیل یافته ها، 400 کد، 65 مفهوم، 17 مقوله اولیه و 5 مقوله نهایی به دست آمد که براساس آن ها برای تبیین نظریه ای که بتواند انتخاب های بازاریابی مدیران بانک را براساس ادراک از ارزش مشتری توضیح دهد، اقدام شد.