بهمن کشاورز

با توجه به اینکه زنان به عنوان بخش مهمی از اجتماع، وظایف خطیری را عهده دار بوده اند و همراه با مردان در صحنه های گوناگون حضور فعالانه داشته اند، اما طی دوره های گذشته در کشور ما توجه به جایگاه و حقوق زنان فراز و نشیب هایی را به خود دیده است. بر این اساس این مطالعه با هدف توصیف تغییرات جایگاه زنان در قبل و بعد از انقلاب اسلامی، انجام شد. مطالعه حاضر بر اساس هدف از نوع تحقیقات کاربردی و از لحاظ ماهیت و روش، نوعی تحقیق توصیفی - تحلیلی می باشد. گردآوری اطلاعات نیز به صورت کتابخانه-ای- اسنادی، انجام گرفت. طی این مطالعه، جایگاه زنان در مقاطع مختلف قبل و بعد از انقلاب اسلامی بررسی گردید. نتایج بررسی ها حاکی از این است که زنان قبل از انقلاب اسلامی موقعیت هایی محدودی را کسب کردند. بعد از پیروزی انقلاب اسلامی وضعیت زنان دوباره متحول شد و در این برهه مشکلات عدیده ای که جامعه با آن مواجه شده بود، مانع از توجه به مسائل زنان و احیای حقوق از دست رفته آنان بود. لیکن پس از بهبود نسبی اوضاع جامعه، مجدد موضوع حقوق زنان و جایگاه واقعی این قشر مورد توجه سیاست-گذاران قرار گرفت.

هدف مقاله حاضر بررسی وضعیت سیاسی و اقتصادی نیروها و طبقات اجتماعی در ایران در سال های 1380-1360 است. نویسنده این بحث را با تکیه نسبی به تئوری پولانزاس مورد تجزیه و تحلیل قرار داده است. این مقاله می گوید در سال های فوق برخی از اقشار و طبقات مانند بورژوازی تجاری و طبقه متوسط سنتی به دلیل برخورداری از منابع سیاسی و اقتصادی بیشتر، قوی تر از دیگر گروها بودند. تحت چنین شرایطی در این سال ها دولت جمهوری اسلامی ایران تحت کنترل لایه ها و اقشار مزبور به صورت متناوب قرار گرفت؛ در دهه 1360 از نقطه نظر اقتصادی دولت از طبقه حاکم تجاری به صورت نسبی استقلال پیداکرد؛اما در دهه 1370 دولت تا حدودی به عنوان نیروی ابزاری عمل کرد و به دفاع از مناسبات سرمایه و سوداگری بیش از دوره قبل برخاست.