لطف الله دارابی

زمینه و هدف : پیشگیری از جرم در ایران به دلیل تعدد مصادیق جرم درمقایسه با سایر کشورها؛ از سطح وسیعتری برخوردار می باشد. این موضوع در مورد جرایم علیه حقوق شهروندی آنگاه که مرتکبان آن کارکنان فراجا (ضابطان عام دادگستری) که خود از کنشگران عدالت کیفری هستند، اهمیت بیشتری می یابد. بنابراین در این پژوهش به دنبال پاسخ به دو سوال پژوهش و ارائه راهکارهای مناسب در جهت رفع آنها هستیم. روش : این پژوهش ازنظر نوع و هدف کاربردی و از نظر ماهیت و روش توصیفی تحلیلی است. روش جمع آوری اطلاعات کتابخانه ای(اسنادی) و میدانی بوده است. یافته ها : عوامل متعددی از جمله رویکرد و رفتار و دیدگاه فرماندهی، ضعف آموزش، فرایند ناصحیح گزینش و استخدام، فرهنگ سازمانی، فشارهای سلسله مراتب برای کشف سریع جرم، فشار های ناشی از سختی کار، ضعف تخصصی و علمی برای کشف جرم، نامناسب بودن کمیت نیروی انسانی، انتظار مردم برای شناسایی مجرمین و کشف جرم، انتظارات مقامات قضایی و اجرایی کشور برای کشف سریع جرم و دستگیری مجرمین، ناآگاهی مردم از حقوق خود، عملکرد نامناسب رسانه ها  و ...  از سوی کارکنان ناجا نقش دارد. نتیجه گیری : راهکارهای ارائه شده در پیشگیری جامعه مدار(اجتماعی)، از جمله برگزاری دوره های آموزشی حین خدمت به صورت مستمر و دائم برای کارکنان فراجا، به دنبال سالم سازی فرآیند جامعه پذیری آنها و تدابیر موقعیت مدار (وضعی)، از جمله اصلاح فنی قوانین جرم زا و تدابیر مراقبتی، به دنبال از میان برداشتن فرصتها و موقعیتهای جرم زا هستند، تا از این رهگذر نرخ جرایم علیه حقوق شهروندی و کرامت انسانی، به حداقل میزان ممکن برسد.

این مقاله با هدف تأثیر دوره های بصیرت ناجا بر تعالی رفتار فرماندهان و مدیران ناجا انجام شده است. روش جمع آوری داده ها از نوع توصیفی- پیمایشی و روش تحقیق آن )شبه آزمایشی( و از نظر هدف، کاربردی است. جامعه آماری آن فرماندهان و مدیران رده ستاد فرماندهی ناجا، دارای جایگاه های 17 بودند. برای تع یین حجم نمونه از فرمول کوکران استفاده شده است که 300 نفر به روش نمون هگیری طبقه ای تصادفی انتخاب شدند. ابزار جمع آوری داد هها پرسشنامه محقق ساخته 29 گویه ای بود. برای بررسی پایایی پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شد که برابر با 97/1 محاسبه شد. همچنین روایی پرسشنامه بر اساس روایی محتوایی و استفاده از نظر و دیدگاه های صاحبنظران در این حوزه به تأیید رسید. یافته ها نشان داد که دو عامل تأثیرگذار بر بعد تعمیق سطح دینی و معرفتی بصیر تجویان به ترتیب عبارت بود از داشتن سعه صدر در برخورد با کارکنان و رویارویی با مردم و اهتمام به رعایت بیت المال در سازمان. در بعد بهبود رشد اخلاقی، عوامل ترغیب کارکنان به مهربانی و مدارا با یکدیگر و مردم و تواضع و فروتنی در برخورد با کارکنان و ارباب رجوع دارای بیشترین اثرگذاری بودند. ه مچنین درباره بعد تعالی معنوی و رفتاری اتکال مضاعف به خداوند متعال در تمامی مسائل کاری و تشویق به رعایت امانتداری در کارکنان از بیشترین میزان تأثیرگذاری برخوردار بودند و سرانجام در مورد بعد بهبود سطح بینش و بصیرت سیاسی به ترتیب دشمن شناسی و پرهیز از دوستی با دشمن و تلاش به مقاومت در دفاع از حق از بیشترین میزان تأثیر برخوردار بود. نتایج یافته های تحقیق نشان داد که بیشترین میزان تأثیرگذاری ابعاد مورد نظر بر تعالی رفتار بصیرت جویان بعد تعالی معنوی و رفتاری، بهبود سطح بینش و بصیرت سیاسی، بهبود رشد اخلاقی و تعمیق سطح دینی و معرفتی را دارا است.

روش تحقیق مقاله حاضر توصیفی- تحلیلی است که از روش کتابخانه ای برای جمع آوری داده ها استفاده شد و ابزار گردآوری داده ها فیش برداری است. عدم شفافیت و پنهانکاری اغلب به عمد و با توجیهات گوناگون حقوقی، سیاسی و امنیتی از سوی دولتمردان صورت می پذیرد. محصول چنین فرایند و توجیهی از یک سو توسعه نیافتگی و بی عدالتی اجتماعی را به بار می آورد و از سوی دیگر موجب رانت خواری و انتقال منابع عمومی به سمت افراد و گروه های خاص می شود. بنابراین به گمان نگارندگان می توان انتظار داشت که در حکمرانی مطلوب از طریق اصل شفافیت و انتشار اطلاعات صحیح به شهروندان و جامعه به طور خودکار، زمینه های اصلاح، کاهش فساد، پاسخگویی، کارامدی، مسئولیت پذیری فراهم شود. در مجموع می توان گفت که شفافیت موجب انفتاح و آزادی از سمت مقامات دولتی نسبت به جامعه، مشارکت و نظارت از سوی مردم و سرانجام رفتار درست و مطابق قانون از سوی همگان خواهد شد.