علی میرزایی کهق

پهپادها ابزاری سودمند و حتی در مواقعی سرگرم کننده هستند. اما در کنار کاربردهای فراوان، تهدیدات گسترده ای را به دنبال خواهند داشت. پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش پهپادهای غیرنظامی در اخلال نظم و امنیت به اجرا درآمد.روش تحقیق حاضر آمیخته- اکتشافی بود. داده های پژوهش به صورت میدانی و از طریق مصاحبه نیمه ساختاریافته در بخش کیفی و توزیع پرسشنامه در بخش کمی تدوین شد. روائی پرسشنامه بخش کمی از طریق روائی صوری به تایید رسیده و پایائی آن نیز برابر با 89/0 گزارش گردید. مشارکت کنندگان در بخش کیفی شامل 14 نفر از خبرگانِ فراجا، سپاه پاسداران و سایر دستگاه های امنیتی تا زمان رسیدن به اشباع نظری و جامعه آماری بخش کمی نیز تعداد 35 نفر از دستگیرشدگان حوزه اخلال در نظم و امنیت بودند که به نوعی تجربه مستقیم و غیر مستقیم بهره برداری از پهپاد را در جرائم ارتکابی خود داشته اند. به جهت تحلیل داده های کیفی که از روش تحلیل مضمونی استفاده شد، نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل توصیفی و استنباطی داده های پرسشنامه بخش کمی از نرم افزار SPSS بهره برداری شد. مصاحبه با خبرگان منجربه شناسایی کارکردهای پهپادهای غیرنظامی در اخلال نظم و امنیت در قالب 38 مضمون پایه ای، 7 مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر گردید. و نتایج نشان داد پهپادها می-توانند از طریق اقدامات اطلاعاتی (حفاظت و مراقبت، مکانیابی، جمع آوری پنهان) و اقدامات عملیاتی (انتقال، رزمی و انتحاری، جنگال و پشتیبانی رزمی و اطلاعاتی) موجبات اخلال در نظم و امنیت را فراهم آورند.

در این مقاله سعی شده است با استفاده از مبانی پیش بینی فناوری ( پایش و دیدگاه خبرگان) و با استفاد از روش دلفی فازی، به تحلیل توسعه جهانی فناوری های مرتبط با ریزپزنده ها در یک دهه آتی پرداخته شود. پژوهش حاضر از نظر هدف کاربردی، از نظر راهبرد ترکیبی و از نظر اجرا در قالب تحقیقات توصیفی-پیمایشی است. جامعه آماری در دو سطح می باشد. سطح اول را خبرگان حوزه صنعت ریزپرنده ها و سطح دوم را اساتید دانشگاه در حوزه فناوری های مرتبط با ریزپرنده ها تشکیل می دهند. با توجه به هدف پژوهش، نمونه گیری هدفمند و تعداد آن ها در سطح اول ۹ نفر و در سطح دوم ۳۵ نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته است که روایی آن با روش محتوایی و پایایی آن از روش آلفای کرونباخ صورت پذیرفت. تجزیه و تحلیل داده ها نیز از طریق روش دلفی فازی با استفاده از نرم افزارهای Spss و Excel انجام شد. یافته های این پژوهش نشان می دهد که فناوری های مرتبط با ریزپرنده ها در ۲۹ شاخص قابل احصاء می باشند و از این تعداد ۹ شاخص که در حوزه فناوری های هوش مصنوعی و الکترونیک و مخابرات قرار می گیرند، در اولویت می باشند و بایستی مدنظر مسئولان، تصمیم سازان و برنامه ریزان کشور قرار بگیرند.

زمینه و هدف: در دنیای امروز تجهیزات پرنده کاربردهای متفاوتی در حوزه نظامی و غیرنظامی دارند. یکی از مهم ترین کاربردهای این تجهیزات که ابزاری هوشمند می باشند، ایجاد نظم و امنیت عمومی است. پژوهش حاضر با هدف ارائه راهکارهای بکارگیری تجهیزات پرنده در ایجاد نظم و امنیت عمومی به انجام رسید. روش: این مطالعه از نظر هدف کاربردی، از لحاظ روش ترکیبی (آمیخته) و از لحاظ گرد آوری آمار و اطلاعات به صورت میدانی و از طریق مصاحبه در بخش کیفی و توزیع پرسشنامه روا و پایا در بخش کمی تدوین شد. مشارکت کنندگان بخش کیفی پژوهش که با استفاده از روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند، شامل 18 نفر از خبرگان تا زمان رسیدن به اشباع نظری و جامعه آماری بخش کمی نیز تمامی کارشناسان و متخصصین مسلط به علوم پروازی فراجا و به تعداد 44 نفر بوده که با استفاده از روش نمونه گیری تمام شمار انتخاب شدند. در تحقیق حاضر به جهت تحلیل داده های کیفی از روش تحلیل مضمونی در بستر نرم افزار MAXQDA و برای تحلیل داده های حاصل از بخش کمی از روش آمار توصیفی و استنباطی با بهره گیری از آزمون تی تک نمونهدر بستر نرم افزار SPSS استفاده شد. یافته ها: نتایج مصاحبه با خبرگان منجربه شناسایی هفتاد مضمون پایه ای، ده مضمون سازمان دهنده و 2 مضمون فراگیر در جهت ارائه راهکارهای بکارگیری تجهیزات پرنده در ایجاد نظم و امنیت عمومی گردید. اعتبار سنجی یافته های بخش کیفی نیز نشان داد که تمامی مولفه های شناسایی شده با سطح احتمال خطای کمتر از یک صدم، پیش بین های مناسبی برای بکارگیری تجهیزات پرنده در ایجاد نظم و امنیت عمومی می باشند. نتایج: یافته ها نشان داد هواگردهای بدون سرنشین و هواگردهای سرنشین دار می توانند در ماموریت های مرتبط با مدیریت امنیت مرز، مدیریت ترافیک، کنترل اغتشاشات، مبارزه با مواد مخدر و مردم یاری موجبات ایجاد نظم و ارتقاء امنیت عمومی را فراهم آورند.