محمدرضا فخر روحانی

السید حسین الموسوی ابو سعیدة، بلاغة الامام الحسین بن علی8: دراسة و تحلیل، البعة الثانیة، 3 مجلدات، النجف الاشرف: مکتبة ابو سعیدة، 2018. گردآوری سخنان معصومان سنت علمی _ دینی، مبارک و قابل توجه در فضای تمدن اسلامی و به خصوص شیعی بوده است. این کار فوایدی گوناگون دارد. از این رو، چنین کتاب هایی به صورت با/ بدون ترجمه و توضیح، مختصر و گزینشی / جامع و دیگر صورت ها منتشر می شوند. جمع آوری فرمایشات حضرت امام حسین7 به صورت کتاب فوق، دارای این ویژگی هاست که برای هر کدام از مطالب گفته شده توسط آن حضرت، ابتدا زمینه و سیاق لازم از متون تاریخی استخراج شده است. سپس در ادامه، برخی از واژه های دشوار در پاورقی توضیح داده شده اند. در صورتی که آیه یا آیاتی از قرآن کریم در متن سخن آن حضرت باشد، ارجاع دقیق آن به صورت سوره و آیه نیز درج شده است.

اغلب کتاب هایی که در باره واقعه عاشورا و زندگانی حضرت امام حسین7 نوشته شده است، دارای نقل روایت و بیان رویدادهای دلخراش روز عاشورا هستند. هنوز هم جای تألیفات تحلیلی تاریخی، اعتقادی و اجتماعی به زبان فارسی در رابطه با این رویداد بزرگ وجود دارد. به همین قیاس، تعداد بزرگانی که نگاه تحلیلی به واقعه عاشورا داشته اند چندان فراوان نیستند. در چنین شرایطی که سطح آگاهی مخاطبان باید با بدست دادن تحلیل های سودمند و فکر برانگیز بالا برود، کتاب حاضر را می توان به نوعی تجزیه و تحلیل از صفحاتی خاص از این تاریخ پر فراز و نشیب دانست.

ترجمۀ متون اسلامی و به ویژه شیعی از زبان های شرقی به زبان انگلیسی ضرورتی انکارناپذیر برای نشر و تبیین معارف اسلامی در جهان است. گستراندن این معلومات دینی برای مسلمانان جهان از اولویت برخوردار بوده و پس از آن معرفی اسلام و آموزه های آن به دیگر مناطق جغرافیایی دینی مطرح می شود. از سوی دیگر، برخی از اشخاص و یا مؤسسات اقدام به ترجمه و نشر کتاب های اسلامی به زبان انگلیسی می کنند. اما همۀ این ترجمه ها از کیفیت بالای آکادمیک انگلیسی برخوردار نبوده و گاه بازخوردهای نامناسبی را در جامعۀ هدف ایجاد می کنند. این مقاله به ایرادات موجود در این حوزه پرداخته و راهکارهایی را پیشنهاد می کند که مهم ترین آن ایجاد کردن رشتۀ تربیت مترجم متون اسلامی و به خصوص شیعی در بعضی از دانشگاه هاست.

از میان آثار ادبی جهان تنها بخش اندکی از آن ها به عنوان آثار کلاسیک جهانی معرفی می شوند. آثار کلاسیک آن هایی هستند که از درس هایی عمیق برای جهانیان برخوردار هستند. از آن جا که بخش قابل توجهی از ادبیات حسینی شایسته معرفی شدن در سطح آثار کلاسیک و ادبیات جهانی است، مقاله حاضر به بررسی راهکارهایی در این زمینه مهم و کمتر مورد توجه قرار گرفته می پردازد.

این گفتار به نقد و بررسی و تحلیل مطالب یازده تن از خاورشناسان، از سده هیجدهم میلادی تا کنون در مورد ابوطالب بن عبدالمطلب می پردازد. ادوارد گیبون، تامس کارلایل، هنزی لامنس و دوایت دونالدسون، از جمله این خاورشناسان اند. نویسنده در تحلیل خود، علتهایی می آورد که چرا برخی از خاورشناسان به ایمان حضرت ابوطالب اشاره نکرده اند، از جمله: اشتباه های تاریخی و اعتماد مطلق بر منابع اهل تسنن.

در برخى گونه هاى گفتمان دینى (شیعى) فارسى، دیرش اضافى واکه اى معانى کاربردشناختى چندى را مى رساند. چنین دیرشى بر واکه دوم در نام محمد، واکه دؤم در لقب امام (هنگامى که براى مرحوم امام خمینى به کار مى رود) و در واکه نخست در لقب قائم- یکى از القاب تکریم براى حضرت مهدکما (عج)- اعمال مى گردد. در این موارد دیرش دو مقصود را برآورده مى کند: یکى آن که ادب و احترام واعظ را نسبت به شخصیت هاى دینى نام برده مى رساند و دیگر آن که شنوندگان (اعم از مخاطبان و ناظران) را به اداى پاسخ هاى کلامى و یا غیر کلامى مناسب گوناگونى وا مى دارد که از اعتقاد مشترک سخنران و شنوندگان بر مى خیزد. از سوى دیگر این پدیده را مى توان یک فعلى کلامى جمعى و تلفیقى همراه با معناى متداعى مدارکوتاه نیز قلمداد کرد، بدین صورت که دیرش دادن به واکه از سوى واعظ، (فعل کلامى) بیانى و نیز اگاهانیدنى بوده براى مخاطبان از شأن (فعل کلامى) امرى برخوردار مى باشد،

مطالعه ی حاضر ناظر به دو مفهوم اصلی اصطلاح«غیر شخصی»در تجزیه و تحلیل کلام و دستور زبان است.این اصطلاح در تجزیه و تحلیل کلام، برای مکانیسم های غیر شخصی کردن به منظور بیان افعال کنشی غیر مستقیم و رعایت ادب و نزاکت به کار می رود.در دستور زبان، این اصطلاح سه کاربرد به شکل های زیر دارد: ضمایر غیر شخصی، فعل های غیر شخصی و ساخت های غیر شخصی.در این مقاله، پس از ارائه ی بحثی عام، دو دسته اصلی از ساخت های غیر شخصی در مازندرانی مطالعه می شوند.در دسته اول که خود به دو زیر مجموعه تقسیم می شود، فاعل در حالت رایی و فعل به صورت سوم شخص مفرد است.در دسته ی دوم، جمله ها فاقد فاعل صوری و فعل به صورت سوم شخص مفرد است.این مطالعه با اشاره یی به جنبه های کاربرد شناختی استفاده از ساخت های غیر شخصی پایان می یابد.