۱.
کلید واژه ها:
امام حسین (ع) آموزه امامت منصوص بودن امامت شرایط امام
آموزه امامت، از جمله آموزه های اصیل شیعه امامیه به شمار می رود. از شاخص ترین مؤلفه های این آموزه، این است که امامت منصبی از سوی خداوند و شخص امام نیست دارای مقامات و ویژگی هایی خاص است. امامان معصوم: به تبیین این آموزه امامت و ویژگی های آن پرداخته اند. امام حسین(ع) در دوران پس از امامت حضرت علی(ع) و برادرش امام حسن(ع) به امامت رسید. در آن دوره ویژه که بنی امیه ادعای امیر و ولیّ بودن بر مسلمانان را داشتند و همه را بر بیعت با خویش فرامی خواندند، امام حسین7 به تبیین آموزه امامت و ویژگی های امام و حاکم واقعی جامعه اسلامی پرداخت تا راه را بر فریب فکری و عقیدتی مردم آن زمان ببندد. نوشتار پیش رو با روش توصیفی و شیوه کتابخانه ای و اسنادی، به تبیین آموزه امامت از منظر احادیث امام حسین(ع) پرداخته است تا امام شناسی از زبان امام معصوم(ع) صورت پذیرد.
۲.
کلید واژه ها:
آیه 107 سوره صافات امام حسین (ع) تفسیر باطنی ذبح عظیم
بسیاری از آیات قرآن کریم، افزون بر تفسیر ظاهری، معنای باطنی نیز دارند. برخی از این تفسیرهای باطنی برخاسته از روایات تفسیری معصومین(ع) و صحابه است. آیه 107 سوره صافات که می فرماید: "وَ فَدَیْناهُ بذبْحٍ عَظیمٍ" نیز از جمله این آیات است. پرسش پژوهش حاضر این است که مقصود از تفسیر باطنی آیه 107 سوره صافات چیست؟ این پژوهش در صدد است با اتخاذ روش توصیفی- تحلیلی، با نگاهی بر تفسیر ظاهری آیه، به تفصیل پیرامون تفسیر باطنی آن بپردازد. دستاودهای پژوهش حاکی از این مطلب است که تفسیر باطنی آیه 107 سوره صافات بر امام حسین(ع) ناظر است. حضرت ذبح عظیمی است که از نسل حضرت ابراهیم(ع) متولد می شود. این تفسیر باطنی برخاسته از روایتی تفسیری نقل شده از امام رضا(ع) است که با سند صحیح در برخی کتاب های معتبر و متقدم شیعه نقل گردیده است و معیارهای یک تفسیر باطنی ضابطه مند را دارد.
۳.
کلید واژه ها:
صحابه انس بن حارث شهدای کربلا شهدای غیر هاشمی عاشورا
نوشتار حاضر یکی از صحابیان شرکت کننده در لشکر امام حسین(ع) را مورد بررسی قرار داده است. انَس بنٍ حارث کاهلی در روز عاشورا حضور داشت و به این ندای امام حسین(ع) پاسخ داده است. از پیامبر(ص) در حالی که امام حسین(ع) در دامن رسول خدا6 نشسته بود، شنیده بود: «این فرزندم در سرزمین عراق به شهادت خواهد رسید. آگاه باشید هرکه او را دید باید او را یاری کند» وی که در کوفه زندگی می کرد، به گفته برخی در مکه و به گفته برخی دیگر شبانه در کربلا به امام(ع) پیوست. امام حسین(ع) به وی نوید هدایت و امنیت داد. او را با خود همراه ساخت و در رکاب امام حسین(ع) کشته شد. پس از کارزاری سخت و کشتن چهارده یا هجده تن از سپاهیان دشمن به درجه رفیع شهادت نایل آمد و مقبره وی در بارگاه دسته جمعی شهدا پایین پای امام حسین(ع) واقع است.
۴.
کلید واژه ها:
ادبیات مرثیه شهریار سیر امام حسین از مدینه و مکه تا کربلا
ادبیات مرثیه، از مهم ترین منابع تحقیق و پژوهش در معارف حسینی است. زبان هنر در هر قالبی که درآید، ماندگاری و اثربخشی آن را مضاعف می کند. زبان شعر به سبب ویژگی های احساسی، حماسی و ادبی سهم بیشتری را در بیان ابعاد حماسه حسینی داشته است. در بین شعرای معاصر، شهریار نیز خود را از این جرگه خارج ندانسته و با آفرینش چند قطعه مرثیه ادبی، ارادت خود را به سرور و سالار شهیدان نشان داده است. نوشتار حاضر ضمن معرفی کوتاهی از این شاعر بلندآوازه تبریزی، یکی از مرثیه های معروف او را موضوع تحقیق خود قرار داده و کوشیده است مبانی تاریخی این مرثیه را واکاود. شهریار در مرثیه مزبور سیر تاریخی حضرت را از مدینه و مکه تا کربلا به زیبایی تمام به تصویر کشیده و تسلط خود را بر مبانی تاریخی و اعتقادی اصیل شیعه نشان داده است.
۵.
کلید واژه ها:
زیارت عاشورا وحدت لعن سب شبهه
زیارت عاشورا جزو زیارات مشهور و مجرّب است که علمای بزرگ شیعه در قرون متمادی بر آن تأکید نموده اند. لعن بر دشمنان اهل بیت: از مهم ترین بخش های زیارت عاشورا به شمار می رود که موجب خرده گیری و طرح شبهه معاندان و منافقان گردیده است. آنان مدعی هستند متن زیارت عاشورا که مشتمل بر لعن های متعدد و بخصوص لعن خلفاست با قرآن کریم و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت: منافات دارد. در این پژوهش که از نوع تاریخی است در مرحله گردآوری، به روش کتابخانه ای و در مرحله تبیین به شیوه توصیفی _ تحلیلی، جایگاه «لعن» و «سبّ» در قرآن و سیره پیامبر(ص) و اهل بیت: مورد بررسی و مداقه قرار گرفته است. یافته های پژوهش نشان می دهد اولاً در هیچ فرازی از زیارت عاشورا، نامی از خلفا برده نشده است؛ ثانیاً آن چه در قرآن کریم و سیره معصومین: نهی شده، سبّ است و هیچ موردی وجود ندارد که از لعن شیطان، کفار، اهل کتاب، منافقین و برخی مسلمانان (و حتی برخی صحابه) که مرتکب کارهای خلاف شرع شده اند، نهی شده باشد.<br />
۶.
کلید واژه ها:
شعر معاصر ایران لبنان حضرت زینب (س) حضرت عباس (ع) بررسی تطبیقی
میان ایران و سرزمین لبنان پیوندها و اشتراکات فرهنگی و مذهبی عمیقی وجود دارد که سرچشمه اصلی آن شیعه بودن بخشی از ساکنان دو منطقه و ریشه دار بودن اندیشه های شیعی در آن ها است. یکی از موضوعاتی که می توان در ادبیات دو منطقه به صورت تطبیقی بررسی نمود عاشورا و مضامین عاشورایی است در دوره معاصر جنگ های جنوب لبنان و مقاومت حزب الله در آن و نیز انقلاب اسلامی و جنگ تحمیلی در ایران باعث شد که در ادبیات مقاومت هر دو منطقه توجه و گرایش خاصی به ادبیات عاشورایی شکل گیرد. در این مقاله با روش تحلیل محتوا و تطبیق داده ها به بررسی تطبیقی سیمای دو قهرمان عاشورا؛ یعنی حضرت عباس(ع) و حضرت زینب(س) در شعر معاصر دو منطقه پرداخته شده است. در ارزیابی کلی می توان گفت شاعران هر دو منطقه قسمتی از سروده های عاشورایی خود را به توصیف این دو شخصیت بزرگوار اختصاص داده اند اما در مجموع شاعران معاصر ایران به لحاظ کمّی بیشتر به این دو شخصیت عظیم پرداخته اند و سروده های آن ها از شور، احساس و عاطفه بیشتری برخوردار است.
۱.
اغلب کتاب هایی که در باره واقعه عاشورا و زندگانی حضرت امام حسین7 نوشته شده است، دارای نقل روایت و بیان رویدادهای دلخراش روز عاشورا هستند. هنوز هم جای تألیفات تحلیلی تاریخی، اعتقادی و اجتماعی به زبان فارسی در رابطه با این رویداد بزرگ وجود دارد. به همین قیاس، تعداد بزرگانی که نگاه تحلیلی به واقعه عاشورا داشته اند چندان فراوان نیستند. در چنین شرایطی که سطح آگاهی مخاطبان باید با بدست دادن تحلیل های سودمند و فکر برانگیز بالا برود، کتاب حاضر را می توان به نوعی تجزیه و تحلیل از صفحاتی خاص از این تاریخ پر فراز و نشیب دانست.
