وحید نقدی دورباطی

در پژوهش حاضر تأثیر ابعاد اجتماعیِ موفقیت جوانان در یادگیری فیزیک آزمون تجربی شده است. رویکرد اصلی، نظریه تلفیقی و چندبُعدی نظم اجتماعی است؛ زیرا در آن، به ارتباط نکات محوری نظریه های تربیتی توجه، و از تقلیل گرایی مرسوم اجتناب شده است. روش انجام تحقیق، بنا به امکانات و ماهیت تحقیق، سنجش اجتماعی است؛ و عمده گزارش تحقیق مبتنی بر نتایجِ پیمایش است. نمونه تحقیق شامل 398 دانش آموز دوره دوم متوسطه است که به روش نمونه گیری خوشه ای از سطح استان البرز انتخاب شده اند. نتایج تحقیق، با توان تبیین 70 درصد از تغییرات نمره فیزیک دانش آموزان، چگونگی تأیید فرضیه های تحقیق را آشکار می کند. نتایج تحلیل رگرسیونی چندگامه حاکی از آن است که از میان متغیرهای سطح فرد، متغیرهای علاقه به درس فیزیک و هوش ریاضی بیشترین نقش تقویت کننده را در کسب نمره فیزیک دارا هستند. در میان متغیرهای سطح خانواده، اقتدار اخلاقی والدین، درآمد سرپرست خانواده، و نحوه مدیریت مادران پُرتجربه مهم ترین عوامل تقویت کننده نمره فیزیک جوانان می باشند. از میان متغیرهای سطح مدرسه، متغیرهای تدریس کاربردی توسط معلم فیزیک، عدم غیبت در طول ترم، و مشارکت در امور سیاحتی و تفریحی توسط دانش آموزان بیشترین نقش را در تقویت نمره فیزیک دارا هستند.

زمینه و هدف: انضباط اجتماعی عمدتاً به سه روش برقرار می شود که عبارت اند از: ایجاد فشار و ترس، انفعال و عدم مشارکت افراد جامعه و نهایتاً تمایل به رعایت هنجارهای جامعه. این مقاله، به منظور کشف زمینه های اجتماعی پرورش جوانان در جهت رعایت انضباط اجتماعی و در مسیر تمایل داوطلبانه آنان نسبت به رعایت هنجارهای جامعه تنظیم شده است. رویکرد نظریِ این مقاله، بخش تربیتیِ نظریه «نظم اجتماعی» است که در قالب دیدگاه «دانش محتوای آموزشی» بیان شده است. روش : روش انجام پژوهش، روش تلفیقیِ «سنجش اجتماعی» است. البته عمده گزارش این مقاله براساس نتایج کمّی است؛ که با تکیه بر شواهد کیفی مورد تأیید و توصیف قرار گرفته اند. جامعه آماری متشکل از 607 دانش آموز از شهر تهران است. گردآوری و تحلیل داده ها در وجه کمّی به روش پیمایش و تکنیک های آماری؛ و در وجه کیفی، با استفاده از تکنیک های مشاهده و مصاحبه عمیق انجام شده است. یافته ها: یافته های تحقیق، چگونگی تأیید فرضیه های تحقیق را آشکار می سازد. طبق مدل های ریاضی، در سطح نظام شخصیت، ویژگی های عام گرا تمایل جوانان به هنجارهای جامعه را تقویت می کنند. متغیرهایی همچون هویّت دانش آموزی، هویّت ملی و هویّت مذهبی تمایل به رعایت هنجارهای جامعه را افزایش می دهد؛ در مقابل، ویژگی های خاص گرا تمایل جوانان به رعایت هنجارهای جامعه را تضعیف می کند. در سطح نظام آموزشی، اقتدار اخلاقی کادر مدرسه، به ویژه مدرسان ادبیات فارسی و دروس اختصاصی در این مهم نقش تقویت کننده ای ایفا می کنند. همچنین، در سطح کلان ارزیابی مثبت از عملکرد عاملان قانون، تمایل جوانان در رعایت هنجارهای رسمی و غیررسمی را افزایش می دهد. نتیجه گیری: توجه برنامه ریزان راهبردی در سطوح آموزش وپرورش، رسانه و عاملان قانون می تواند تمایل جوانان به رعایت هنجارهای رسمی و غیر رسمی جامعه را تقویت و ارتقاء دهد.

پژوهش حاضر با هدف شناسایی تأثیر شرایط زمینه ای و مکان های نمادین، مانند خانواده و مدرسه بر موفقیت نوجوانان در یادگیری ریاضی تنظیم شده است. فضای نظریِ این پژوهش، دیدگاه تلفیقی و چندبُعدی «دانش محتوای آموزشی» است. در این دیدگاه، نقش شرایط زمینه ای، به ویژه متغیرهای اجتماعی در تمام ابعاد آموزش و یادگیری بسیار کلیدی است؛ و خصلت اجتماعی- فرهنگی این فرایند کاملاً برجسته است. روش انجام تحقیق، بنا به امکانات و ماهیت تحقیق، سنجش اجتماعی است؛ و عمده گزارش تحقیق مبتنی بر نتایج پیمایش است. نمونه تحقیق، شامل 398 نوجوان، از شش دبیرستان متفاوت در سطح استان البرز بوده است. نتایج تحقیق، با توان تبیینِ 57 درصد از تغییرات نمره ریاضی دانش آموزان، چگونگی تأیید فرضیه های تحقیق را آشکار می کند. نتایج تحلیل رگرسیونی چندگامه حاکی از آن است که شرایط کلاس درس به مثابه مهم ترین مکان نمادین در آموزش ریاضی و فیزیک بیشترین نقشِ تقویت کننده را در کسب نمره ریاضی دارد. همچنین، آشکار می شود شرایط اخلاقی و انضباطی پاسخگویان مهمترین متغیرهای زمینه ای هستند که شرایط آموزشی و یادگیری فراگیران را تضمین می کنند.

این مقاله، به منظور تحلیل تمایل نخبگان جوان نسبت به انتظام اجتماعی و رعایت نظم، مبتنی بر رعایت قانون طلایی تنظیم شده است. رویکرد اصلی در این مقاله، نظریه تلفیقی و چندبُعدی نظم اجتماعی است؛ زیرا در آن، به ارتباط وثیقِ نکات محوری نظریه های تربیتی و اخلاقی پرداخته و از تقلیل گرایی مرسوم اجتناب شده است. مطالعه ی مزبور از نوع شبه طولی در سه سال 1391، 1395 و 1398 است؛ و روش انجام تحقیق، بنا به امکانات و ماهیت تحقیق، روش میدانیِ تلفیقی می باشد. نمونه ی تحقیق، بنا به امکان دسترسی، شامل جوانان نخبه ی محصل در سمپاد استان تهران است. نتایج نشان می دهد که تمایل نخبگان جوان نسبت به رعایت اخلاق و ملاحظات اجتماعی در سه سال گذشته به طور معنادار افزایش یافته است. نتایجِ تحلیل رگرسیونی چندگامه با شش مدل متفاوت حاکی از آن است که فضای عام گرا، هم چون هویت ملی و تعهد عامگرا در تقویت تمایل نخبگان جوان نسبت به رعایت ملاحظات اجتماعی بسیار مهم می باشند. مدل ها، برجستگیِ نقش مدرسه را در این امر نشان می دهند و حاکی از آنند که فارغ از تدوین برنامه های تربیتی برای تقویت عام گرایی، پرورش اخلاقی نخبگان میسر است. نتایج کمی و کیفی تحقیق تأکید بر آن دارند که تمایل اخلاقی نخبگان جوان، فارغ از تأثیر شرایط تربیتی که در مدل ها منعکس شده است؛ بسیار بحرانی است؛ و محتاج توجه ویژه از جانب متولیان امر است.