لیلا زمانیان فر

همواره یکی از آرمان های حرفه ی حسابرسی، ارتقای سطح اعتبار و هویت حسابرسی و توسعه ی ماهیت تخصصی مبتنی بر اصول اخلاقی و معیاری مستقلانه با توجه به مسئولیت اجتماعی که بر گردن دارد، می باشد. اما بنا به نبود معیارهای نظارتی قوی و وجود تفاوت های فردی در حسابرسان، همواره این اصول حرفه ای دچار تردید قرار می گیرد. هویت حرفه ای به عنوان یک ویژگی روانشناختی محسوب می شود که بسته به شرایط و دیدگاه حسابرسان می تواند تغییر نماید تا جاییکه اصول حرفه ای حسابرسی را با چالش مواجه نماید. هدف این پژوهش ارزیابی تفاوت هویت حرفه ای حسابرسان با ماهیت تساهل در حسابرسی با الهام از تئوری هویت اجتماعی می باشد. در این پژوهش ابتدا از طریق معیار درآمد موسسات حسابرسی به دو بخش بزرگ و کوچک بر مبنای میانه دسته بندی شدند و سپس از طریق فرمول کوکران 284 نفر به عنوان حجم نمونه انتخاب گردیدند که بسته به تفکیک بر مبنای میانه در هر دو موسسات حسابرسی بزرگ و کوچک شاغل بودند. برای آزمون فرضیه های پژوهش نیز از آزمون کولموگروف-اسمیرنوف؛ آزمون تحلیل واریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی استفاده شد. نتایج پژوهش نشان داد، هویت حرفه ای حسابرسان در موسسات کوچک نسبت به موسسات بزرگ با کیفیت حسابرسی رابطه معکوس، با قضاوت های جهت دار و تساهل با صاحبکار ارتباط مثبت و معناداری دارد. این به معنای آنست که هویت حرفه ای حسابرسان بر حسب تئوری هویت اجتماعی در موسسات حسابرسی کوچکتر بدلیل نزدیک شدن به صاحبکار برای گرفتن کار حسابرسی صورت های مالی شان، باعث می گردد هویت حرفه ای شان تحت تاثیر قرار بگیرد و باعث کاهش ماهیت حرفه ای حسابرسی گردد.  

به طورکلی، حاکمیت شرکتی خوب و مناسب در بانک ها، از مهم ترین ابزارهای جلوگیری از تقلب و فساد محسوب می شود. بررسی ها حاکی از آن است که در کشورهای مختلف و باوجود ضعف حاکمیت شرکتی، فساد و تقلب مالی افزایش یافته و به دنبال آن عملکرد بانک ها کاهش یافته است. از سوی دیگر، موضوع حاکمیت شرکتی طی چند دهه اخیر، توجه متصدیان اقتصادی و حسابداری را به طور قابل توجهی به خود جلب نموده و در بسیاری از کشورها، قوانین سخت گیرانه برای بهبود حاکمیت شرکتی در بانکداری اسلامی وضع شده است. پرسشی که در مطالعه حاضر طرح می شود این است که آیا با استفاده از حاکمیت شرکتی می توان عملکرد مالی بانک های جمهوری اسلامی ایران را حفظ و ارتقاء بخشید و زمینه تقلب را کاهش داد. در این مقاله، تلاش می شود مبانی نظری و دانشی حاکمیت شرکتی، بهبود عملکرد، تقلب و اهمیت هیأت نظارت شرعی ارائه شود. بررسی ها حاکی از آن است ایجاد سازوکار حاکمیت شرکتی مناسب و قوی احتمالاً انگیزه ای در بانک ها برای مشارکت در فعالیت های اقتصادی و تأمین مالی به شکل مناسب تری به همراه خواهد داشت و راه حلی برای جلوگیری از تقلب محسوب می شود و حاکمیت شرکتی به طور قابل توجهی بر عملکرد بانک های اسلامی تأثیر می گذارد.

یکی از مسائل مهم و چالش های اساسی که مرتفع کردن آن نیز دشوار است، مبحث توسعه بازار و و ارائه خدمات مالی در سایه اقتصاد دانش بنیان است. شرکت های فناور و دانش بنیان در زمینه های مختلفی فعالیت می کنند، اما چالشی که پیش روی تمام این شرکت ها وجود دارد، نقش کمرنگ شرکت های فناور در اقتصاد است. فناوری مالی (فین تک) به مثابه نوآوری در حوزه خدمات مالی، طیف وسیعی از عملیات شرکت ها و سازمان ها را شامل می شود که به طور معمول کیفیت خدمات را با استفاده از برنامه های فناوری اطلاعات بهبود می بخشند. بررسی این نوآوری فناورانه در ارائه خدمات مالی برای گستره وسیعی از کاربردها در بخش زیادی از زنجیره ارزش از اهمیت برخوردار است. پیاده سازی فناوری های مالی نوین مستلزم ایجاد زیرساخت های مالی، فناوری اطلاعات، تدوین قوانین و نظارت کارآمد است. از این رو تأکید بر دیجیتالی نمودن در راستای راحتی کاربری، امنیت کاربر و دسترسی عمومی، می تواند منجر به افزایش تمایل و تقاضا به سمت فناوری مالی گردد. هدف کاربردی پژوهش حاضر، رتبه بندی ابعاد فناوری مالی و ارائه خدمات مالی با رویکرد تحلیل سلسله مراتبی است. روش انجام پژوهش حاضر، به صورت توصیفی و پیمایشی است که از طریق توزیع پرسشنامه انجام شده است. جامعه آماری پژوهش شامل کارشناسان رشته سیستم های اطلاعاتی حسابداری رایانه ای و فناوری اطلاعات شرکت های دانش بنیان است که تعداد 30 نفر انتخاب شده اند. پس از جمع آوری داده های پژوهش برای تحلیل داده ها با استفاده از نرم افزار Expert Choice، به بررسی و رتبه بندی داده ها با استفاده از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی پرداخته شد. یافته های پژوهش نشان دادند که به ترتیب بازارها (مالی و بیمه)، حسابداری (شخصی و شرکتی)، پرداخت ها (کارت، پرداخت و انتقال وجه) و در نهایت فناوری (ابزار موجود و به روز بودن) دارای اولویت هستند. به بیان دیگر، رویکرد بیشتر معامله گران نسبت به فناوری مالی از جنبه بازارهای مالی است که علاوه بر دسترسی آسان و راحتی کاربر از امنیت بالایی نیز برخوردار است.

بر اساس مبانی روانشناختی و حسابرسی، شناخت حرفه ای و انتخاب های حسابرسان تحت تأثیر فرآیندهای ادراک، قضاوت و گزینه های تصمیم قرار گرفته و می تواند در بروز خطاهای حسابرسی نقش داشته باشد. هر چند عوامل مختلفی بر بروز خطاهای حسابرسی اثرگذارند، اما نقش عوامل نشأت گرفته از خطای حسابرس و سوءگیری های شناختی وی انکارناپذیر است. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی نقش برخی از سوگیری های شناختی در وقوع خطاهای حسابرسی است. این سوگیری ها شامل واکنش کمتر از حد، اتکاء، در دسترس بودن و محافظه کاری هستند. جامعه آماری پژوهش شامل حسابرسان عضو انجمن حسابرسی ایران است؛ از این رو، پرسشنامه های محقق ساخته با روایی و پایایی معتبر بین آنان توزیع شد و داده های بدست آمده با استفاده از نرم افزار Smat PLS مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان دادند سوگیری های شناختی بررسی شده بر اساس میزان اولویت و بیشترین تأثیر به ترتیب شامل سوءگیری اتکاء (46 درصد)، سوگیری محافظه کاری (41 درصد)، سوءگیری واکنش کمتر از حد (15 درصد) و سوءگیری در دسترس بودن (5 درصد) قابلیت پیش بینی خطاهای حسابرسان را دارند.

بررسی نقش عملکرد مالی شرکت و شاخص های آن در تغییر مدیر عامل در ساختار شرکت های ایرانی از اهمیت ویژه ای برخوردار است. این مهم، علاوه بر تعیین اهمیت عملکرد مالی مدیر عامل در ابقا وی در قیاس با سایر عوامل مانند قدرت و سیاست های سازمانی، می تواند منجر به شناسایی نقاط ضعف و توسعه دستورالعمل ها و رهنمودهایی برای بهبود سیستم حاکمیت شرکتی در شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران، شود. در این پژوهش، با در نظر گرفتن عوامل و شاخص های مالی شرکت ها، ارتباط بین این شاخص ها و تغییر مدیر عامل، مورد آزمون قرار گرفت ه است. جامع ه آماری این پژوهش، مشتمل بر کلیه شرکت های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران بوده و به منظور انجام تجزیه و تحلیل های آماری، از تکنیک رگرسیون لوجیت استفاده شده است. یافته های این مطالعه، حاکی از آن است که شاخص های مالی شرکت ها رابطه معکوس معنی داری با احتمال تغییر مدیر عامل در این شرکت ها دارد. براساس شاخص نایجل کرک در رگرسیون لوجیت عملکرد مالی در حدود 10 درصد و سایر عوامل بیش از 90 درصد تغییرات مدیر عامل در شرکت های مورد بررسی را تبیین نموده است.   Abstract Examination of the role of company's financial performance and its indicators of CEO turnover in the -structure of Iranian companies is particular important. It is also important to determine the financial performance of the CEO in his/her survival compared with other factors such as organizational power and politics, that can lead to the recognition of weaknesses and develop procedures and guidelines for improved corporate governance of listed companies in Tehran Stock Exchange. In this study, by consideration factors and financial indicators, the relationship between these indicators and the CEO turnover has been tested. The population of this study consisted of all listed companies in Tehran Stock Exchange and logistic regression techniques were used to perform statistical analysis. The findings of this study suggest that the financial indicators show a significant inverse relationship with the probability of CEO turnover of the company. Financial performance has been explained approximately 10% and other factors almost over than 90% of CEOs turnover in surveyed companies, based on Nagelkerke’s R Square in logistic regression.