هادی مرادپیری

     طراحی و به کارگیری اصول، شیوه ها، تدابیر و تمهیدات اطلاعاتی از جمله ضروریات بی بدیل و غیرقابل جایگزین در عملیات های رزمی و اطلاعاتی به شمار رفته که رعایت و به کارگیری آن هر چند ممکن است پیروزی قطعی را تضمین ننماید اما به طور قطع عدم توجه و رعایت نکردن آن ناکامی و شکست حتمی را در پی خواهد داشت. بنابراین ضروری می نمایدکه تمام مراحل فعالیت های نظامی و اطلاعاتی،در عرصه های مختلف محیط جنگ آینده، در زمین، هوا، فضا، دریا و فضای سایبری، در بستر نگرش اطلاعاتی و باور به ضرورت رعایت اصول و تمهیدات امنیتی انجام پذیرد تا دست یابی به اهداف راهبردی وکسب پیروزی با ضریب قطعیت بیشتری میسور گردد. این نوشتار حاصل پژوهشی باعنوان «نقش فناوری های نوین اطلاعاتی  در جنگ های آینده و جنگ احتمالی آینده با آمریکا» می باشد. که هدف این پژوهش تبیین نقش فناوری های نوین اطلاعاتی در جنگ های آینده و کارکردهای آنها می باشد. در این نوشتار با جمع آوری اطلاعات به روش کتابخانه ای و میدانی و مصاحبه با خبرگان، با رویکرد کاربردی، داده ها را با اتکاء بر موضوعات نظری و مطالعات تطبیقی، تحلیل نموده، و با تبیین نقش فناوری های نوین اطلاعاتی در جنگ های آینده نشان می دهد فناوری های نوین به صورت یک سلاح جدید، یک منبع انرژی جدید یا یک وسیله ارتباطی جدید همگی موجب شده اند که با اصلاح دکترین، سازمان و استراتژی نظامی، جنگ های آینده را دچار تحولات جدی می نماید.

در قرن جدید اگر کشوری تنها برحفظ قدرت نظامی و اقتصادی خود که قدرت سخت نامیده می شود تکیه کند و نتواند بعد سوم قدرت یعنی جذابیت های فرهنگی، ارزش ها و نهادها را تقویت کند در رقابت با سایر بازیگران با تهدیدات فراوانی در خارج از مرزهای ملی و ناتوانی در ایجاد انسجام ملی در داخل روبرو خواهد شد. نای با تاکید به این موضوع که ایالات متحده آمریکا در سال های پایانی قرن بیستم به گونه ای تدریجی مشروعیت قدرت نرم خود را از دست داده و ادامه آن زمینه را برای فرسایش بیشتر فراهم می کند. یافته ها نشان می دهد که قدرت نرم آمریکا نسبت با سایر بازیگران نوظهور در حال افول است. این مقاله با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی و چارچوب نظری قدرت نرم جوزف نای بدنبال پاسخگویی به این پرسش است که مولفه های تاثیر گذار بر افول قدرت نرم آمریکا در نظام بین الملل کدام اند؟ در پاسخ این فرضیه مطرح شد، که به نظر می رسد روند های سیاسی و اجتماعی طی شده در سال های اخیر مانند شکل گیری قدرت های نوظهور،کاهش توان نظامی،کاهش نفوذ در نهادهای بین المللی، نارضایتی افکار عمومی از یکجانبه گرایی، کاهش اعتبار سبک زندگی، شکاف های اجتماعی و تضعیف آزادی های رسانه ای قدرت نرم امریکا در دراز مدت یک فرو رفتگی و فرسایش بزرگ را نشان می دهد. از این رو بازگشت احتمالی قدرت نرم امریکا به جایگاه قبلی و توانایی حفظ اعتبار و مشروعیت گذشته در کوتاه مدت محتمل به نظر نمی رسد.

آمریکا خود را مدافع حقوق بشر می داند و سیاست های مداخله گرایانه چند دهه اخیر خود را با عناوینی چون حمایت از حقوق بشر در منطقه خاورمیانه توجیه کرده است. بااین حال به نظر می رسد که این سیاست های مداخله جویانه در منطقه خاورمیانه نمی تواند تنها با روایت غربی و استفاده ابزاری از تبلیغات وسیع برای دفاع از عملکردهای مداخله گرایانه صحیح باشضد زیرا حقایقی مربوط به نقض حقوق بشر در خاورمیانه توسط آمریکا وجود دارد که اغلب گفته نمی شود؛ بنابراین نیاز به بررسی و واکاوی دقیق این مقوله موجب شد تا پژوهش حاضر تلاش کند تا وضعیت حقوق بشر در خاورمیانه را در پرتو سیاست های مداخله گرایانه آمریکا در منطقه خاورمیانه از سال 2001 به بعد را با واکاوی دقیق تر موردبررسی قرار بدهد. پژوهش به روش توصیفی-تحلیلی و با اسناد کتابخانه ای گردآوری شده است. بررسی های پژوهش درنهایت نشان داد که سیاست های مداخله گرایانه آمریکا به تقویت نقض حقوق بشر در خاورمیانه منجر شده است. یافته ها حاکی از آن است که اقدامات آمریکا حامل بسیاری از موارد نقض حقوق بشر در سایه گسترش ناامنی های منطقه خاورمیانه، سرازیر شدن سلاح ها، کشته شدن و آوارگی میلیون ها نفر و حمایت از جنایات ضد حقوق بشری متحدان منطقه ای بوده است.

جهاد تبیین اصطلاحی است که امام خامنه ای(مدظله العالی) جهت مقابله با جنگ نرم علیه جمهوری اسلامی ایران مطرح نمودند. جهاد تبیین به معنای بیان درست واقعیت ها، هدایت اذهان، پاسخگویی به سؤالات و ابهاماتی می باشد، که توسط دشمن به جامعه اسلامی تزریق شده و فضایی غبار آلود را بر جامعه حاکم ساخته است. در این میان آنچه که مورد تأکید است نقش نخبگان به ویژه دانشجویان در این عرصه مبارزه است. در همین راستا پژوهش حاضر با هدف بررسی رسالت راهبردی دانشجویان در جهاد تبیین انجام شد. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های ترکیبی می باشد. جامعه آماری این پژوهش مجموعه بیانات امام خامنه ای(مدظله العالی) از ابتدای دوره زعامت ایشان 1368 تا 1401 است، که با بکارگیری روش تحلیل محتوای کیفی تجزیه و تحلیل شدند. پایایی داده ها با استفاده از روش هولستی و اعتبار داده ها با استفاده از(CVI) و (CVR) بررسی و مورد تأیید قرار گرفت. یافته های پژوهش نشان داد که به منظور حصول موفقیت در جهاد تبیین پیش نیازها و الزاماتی لازم است، که در 4 مقوله مدیریت و کار جهادی، اخلاق مداری، ولایت مداری و تزکیه و خودسازی احصاء و شناسایی شدند. همچنین مبتنی بر یافته های پژوهش رسالت دانشجویان در 5 مقوله بصیرت افزایی، تحول خواهی، امید آفرینی، تحول آفرینی و آگاهی و آگاهی بخشی شناسایی و دسته بندی گردیدند.

هدف: در دنیای امروز توجه به عوامل روان شناختی در ارتقاء و توسعه سیاست ها و راهبردهای نظامی از اهمیت زیادی برخوردار است. بنابراین، هدف مطالعه حاضر بررسی مشارکت دفاعی از منظر عوامل روان شناختی شامل ویژگی های شخصیتی، آگاهی و دانش، اعتماد و احساس کارآمدی بود.روش: مطالعه حاضر از نوع توصیفی- همبستگی و جامعه آماری آن شامل کلیه افراد (مرد و زن) استان گلستان در سال 1401 بودند. با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای تعداد 386 نفر انتخاب و پرسش نامه مشارکت دفاعی، پرسش نامه پنج عاملی شخصیت و پرسش نامه عوامل روان شناختی را تکمیل نمودند. داده های به دست آمده با استفاده از نرم افزار SPSS نسخه 25 و روش آماری همبستگی پیرسون و تحلیل رگرسیون به شیوه گام به گام تجزیه و تحلیل شد.یافته ها: نتایج ضریب همبستگی پیرسون نشان داد رابطه مثبت و معنی دار بین آگاهی (553/0=r، 001/0P )، اعتماد (332/0=r، 001/0P)، کارآمدی (391/0=r، 001/0P)، برون گرایی (127/0=r، 012/0P)، توافق پذیری (139/0=r، 006/0P) و وظیفه شناسی (243/0=r، 001/0P) با مشارکت دفاعی وجود دارد. هم چنین، نتایج تحلیل رگرسیون به روش گام به گام نشان داد که به ترتیب آگاهی، وظیفه شناسی، کارآمدی و برون گرایی بیشترین سهم را در پیش بینی مشارکت دفاعی دارند که مجموعاً 35 درصد از واریانس مشارکت دفاعی به وسیله این متغیرهای پیش بین تبیین شد.نتیجه گیری: براساس نتایج به دست آمده، توجه به عوامل روان شناختی در ارتقاء و توسعه مشارکت دفاعی پیشنهاد می گردد.

بازی های جنگ در ادبیات تعلیمات نظامی جهان، از دیرباز تاکنون مورد توجه بسیاری از کشورها جهت دسترسی به اهداف متفاوتی در مسائل نظامی و امنیتی بوده است. پژوهش های بسیاری در این زمینه وجود دارد که بیان می دارد در نخستین جنگ های جوامع بشری نیز، استفاده از بازی های جنگ امری مرسوم بوده است. هدف این پژوهش بررسی بازی جنگ با هدف ساخت یک بازی دیجیتال در سطوح راهبردی است. روش پژوهش در این مقاله روش توصیفی تحلیلی است. پژوهش حاضر در زمره پژوهش های ترکیبی می باشد. روش گردآوری اطلاعات کتابخانه ای با استفاده از ابزار فیش برداری، تجربی، مشاهده و پرسشنامه است و تحلیل داده ها و اطلاعات با روش استنتاجی انجام شده است. در این تحقیق، تمامی اجزا و مکانیک های بازی جنگ مستند گردیده که جهت ساخت یک سیستم مشابه، این مستندات کاربردی خواهند بود. نتایج بررسی نشان می دهد بازیکنان در سبک های بازی چهارگانه، راهبردهایی را در سیستم اتخاذ می کنند که با سبک بازی متناظر با خودشان، هم خوانی دارد.

برگزاری مراسم یادوراه در همه جای دنیا از جمله مناسک ها و مراسم هایی است که به شدت مورد توجه دولت و مردم آن جامعه است؛ کشور ما هم در این بین از این امر مستثنی نبوده و پس از اتمام جنگ یادواره هایی جهت تجلیل از مقام شهدا صورت پذیرفته است، اما بنظر می رسد آنچنان که انتظار می رود به یک الزام و الگوی مطلوب برگزاری دست پیدا نکرده است. براین اساس سوال پژوهش بطور خلاصه چنین است که برای برگزاری الگوی مطلوب برگزاری یادوراه دفاع مقدس می بایست چه الزاماتی را در نظر گرفت؟ روش تحقیق کیفی و با استفاده از تحلیل تماتیک انجام شده است و جمع اوری داده ها به روش مصاحبه های عمیق و هدف دار انجام پذیرفته است. یافته ها: از 13 مضمون اصلی برگرفته از داده های پژوهش به 4 مضمون یکپارچه شامل: اجراهای نهاد محور، اجراهای مبتنی بر دانش عموم و متخصصان، اجراهای جزمحور مبتنی و اجراهای هنرمحور مبتنی برتخصصی سازی حوزه های هنر است؛ در ادامه این 4 مضمون فراگیر حول یک مضمون کلی و فراگیر مولفه ها و الزامات الگوی مطلوب برگزاری یادواره دفاع مقدس رسیده است. پژوهش حاکی از آنست که برای رسیدن به یک الگوی موفق می بایست؛  برنامه های ساختاری متفاوت از دیدگاه ها و حوزه های متفاوت فکری و با پوشش هزینه و تبلیغاتی عادلانه بایکدیگر رقابت کنند تا مخاطب بتواند با آزادی انتخاب از میان آنها انتخاب کند. نهادسازی تخصصی و علمی در جهت اغناء برنامه ها، براین اساس هر حوزه دپارتمان ها و بودجه مشخص خود را دارا است که ذیل یک دپارتمان اصلی بتواند قدرت بسط و توسعه خود را داشته باشد. پرهیز از هرگونه انحصارگرایی در طرح ایده و اجرا ساخت شبکه ای نهاد مردم محور که بتوانند در طرح و ایده بایکدیگر همگام و همدل باشند.

تردیدی نیست که استفاده رژیم بعث عراق از تسلیحات شیمیایی در جنگ تحمیلی علیه ایران و تلفات انسانی گسترده آن و نیز درد و رنج ناشی از این حملات برای مصدومان این حملات، تاریک ترین و رنج آورترین پیامد جنگ تحمیلی این کشور علیه ایران بوده است. توصیف حملات شیمیایی به عنوان جنایت جنگی در حقوق بین الملل تثبیت و به رسمیت شناخته شده است. رژیم بعث عراق، بدون همدستی شرکت های خارجی از امکان تولید و به کارگیری تسلیحات شیمیایی در طول جنگ تحمیلی خود علیه ایران برخوردار نبود؛ لذا نوشتار حاضر با هدف پیگیری احقاق حقوق قربانیان حملات شیمیایی، به امکان سنجی تعقیب مدیران شرکت های دخیل در تجهیز عراق به تسلیحات شیمیایی از منظر حقوق بین الملل کیفری و حقوق کیفری آلمان می پردازد. یافته های این نوشتار نشان می دهد که مدل مسئولیتی «کمک مادی و معنوی» در رابطه با شرکت های خارجی محرز بوده و نیز با عطف توجه به سابقه تعقیب مدیران شرکت های دخیل در ارتکاب جرایم بین المللی در سال های بعد از جنگ جهانی دوم و رویه قضایی ناشی از آن، مسئولیت کیفری مدیران شرکت ها از منظر حقوق بین الملل کیفری، تثبیت و به رسمیت شناخته شده است. همچنین به نظر می رسد با توجه به مبانی حقوقی موجود در حقوق کیفری آلمان، یعنی بند 9 ماده 6 قانون مجازات آلمان از یک سو و نیز سابقه محاکمه اتباع یوگسلاوی سابق در دادگاه های آلمان در دهه 90 و رویه قضایی ناشی از آن از سوی دیگر، تعقیب مدیران شرکت ها از مبانی حقوقی قابل اتکایی برخوردار است.