الگوی مفهومی اخلاق جنگ در تمدن اسلامی (مطالعه موردی سیره سیاسی پیامبر اعظم(ص))(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
علم و تمدن در اسلام سال ۴ تابستان ۱۴۰۲ شماره ۱۶
10 - 44
حوزه های تخصصی:
جنگ از مهم ترین عرصه هایی است که انسان ها، در مواجهه با آن از اخلاق و سرشت انسانی فاصله گرفته و ارزش های اخلاقی را نادیده می گیرند. نظریه های اخلاق جنگ با ارائه اصول و قواعد ناظر به مسائل مختلف جنگ، سعی در کاهش آسیب های ناشی از جنگ دارند. از سوی دیگر، بخش مهمی از تعالیم دین اسلام را آموزه های اخلاقی تشکیل می دهد. در صدر اسلام نیز پیامبرخدا(ص) و مسلمانان با پدیده جنگ مواجه بودند؛ به گونه ای که آیات قرآن کریم و روایات بسیاری بر چگونگی آداب جنگ و شیوه نبرد با دشمنان وجود دارد. اما با این وجود ساختار و هندسه ی منسجم و معناداری از این آموزه ها ارائه نشده است. این نوشتار با کاربست روش تحلیل محتوای کیفی درصدد پاسخ به این سؤال است: «الگوی اخلاق جنگ در سیره ی سیاسی پیامبرخدا(ص) چیست؟» یافته های پژوهش حاکی از جریان داشتن اخلاق در ساحت های مختلف زندگی انسان ازجمله جنگ است. ، الگوی برخاسته از سیره پیامبرخدا(ص) نگاهی هدایت محور، سعادت طلب و صیانت گرا به جنگ داشته و با ارائه اصول اخلاقی در پنج محور راهبرد جنگ ، تاکتیک جنگ، شایستگی های رزمندگان، شیوه رفتار بااسیران و رفتار با اموال و محیط زیست، هدایت و سعادت انسان و صیانت از کرامت، جان، مال و محیط زیست او را تأمین می کند.