روژین مرادی فرد

هدف این پژوهش تعیین نقش واسطه ای کیفیت تعامل های والد فرزندی در رابطه بین درگیری هیجانی خانواده و کیفیت رابطه با همسالان در نوجوانان شهر کرمانشاه بود. روش پژوهش همبستگی و جامعه آماری آن 55 هزار نفر از دانش آموزان شهر کرمانشاه در سال تحصیلی 96-1395 بودند. از جامعه فوق، تعداد 240 نفر از دانش آموزان با روش خوشه ای چندمرحله ای برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و به مقیاس درگیری هیجان های خانوادگی و سرزنش ادراک شده (شیلدز، فرانکز، هارپ، کمپبل و مک دانیل، 1994)، شاخص رابطه با همسالان (هادسون، نوریوس، دالی و نیوسام، 1990) و مقیاس والد نوجوان (بارنس و اولسون، 1982) پاسخ دادند. داده ها با روش تحلیل مسیر، تحلیل شد و نتایج نشان داد که از بین مسیرهای مستقیم، تنها ضریب مسیر شدت درگیری هیجانی به رابطه با همسالان معنادار نیست. همچنین نتایج نشان داد که متغیر کیفیت ارتباط والد فرزندی در رابطه بین شدت درگیری هیجانی و سرزنش ادراک شده با کیفیت ارتباط با همسالان، نقش واسطه ای ایفا می کند. بنابراین می توان نتیجه گرفت که با تقویت تبادلات باز و ابراز هیجان ها در فضای خانواده می توان به بهبود کیفیت رابطه نوجوانان با همسالانشان کمک کرد.

پژوهش با هدف تعیین نقش واسطه ای ارتباط مبتنی بر حل مسئله در رابطه کیفیت ارتباط والد فرزندی با خودکنترلی دانش آموزان انجام شد. جامعه آماری پژوهش را تمام دانش آموزان دختر دبیرستانی در سال تحصیلی 95 96 شهرستان کرمانشاه دربرگرفت. 240 نفر از دانش آموزان با روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای چند مرحله ای برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و داده ها به روش تحلیل مسیر مورد آزمون قرار گرفت. اطلاعات با استفاده از پرسشنامه های ارتباط والد فرزند بارنس، اولسون (1982)، خودکنترلی هامفرید، (1982) و ارتباط مبنی بر حل مسئله توسط مک کوبین، تامپسون و مک کوبین، (1996) جمع آوری شد. به منظور تجزیه و تحلیل یافته های تحقیق از روشهای آمار توصیفی و آمار استنباطی برای طراحی یک الگوی مناسب از تحلیل مسیر پیش بینی خودکنترلی در دانش آموزان استفاده شده است. نتایج تحلیل مسیر نشان داد که ارتباط مبنی بر حل مسئله در رابطه با ارتباط والد فرزندی و خودکنترلی نقش واسطه ای را ایفا می کند. نتایج پژوهش مؤید این است که کیفیت ارتباط والد فرزندی به صورت مستقیم و غیرمستقیم با واسطه گری ارتباط مبنی بر حل مسئله بر خودکنترلی تأثیر دارد؛ لذا می توان با تقویت تبادلات باز و صریح بین والدین و فرزندان مهارت کنترل و مدیریت رفتارها و هیجانات را در دانش آموزان ارتقا بخشید.

این پژوهش با رویکرد کیفی و با روش پدیدارشناسی صورت گرفته است. مشارکت کنندگان در این پژوهش شامل 19 نفر از دانش آموزان مقطع متوسطه شهر کامیاران بود که در سال تحصیلی 1399-1400 انتخاب شدند. همچنین مشارکت این افراد در پژوهش بر اساس رضایت شخصی با توجه به قاعده اشباع نظری بود. داده ها با استفاده از مصاحبه نیمه ساختار یافته گردآوری و در قالب سه مرحله کدگذاری باز، محوری و انتخابی تجزیه وتحلیل شد. تحلیل نتایج منجر به شناسایی 3 مقوله کلی عوامل مؤثر بر انتخاب (با زیر مقوله های آرامش شغل، مسئولیت کم در شغل، امنیت شغلی، نقش بارز در مسیر شغلی، درآمد بالا، عدم علاقه به تحصیل، رسیدن به شغل در سن پایین، بیکار نماندن، حس قدرت و ابهت، احساس قوی بودن، خود کارآمدی اجتماعی، جایگاه اجتماعی بالا، نفوذ اجتماعی، هیجان شغلی، اثربخش بودن شغل، توجه به شرایط جامعه، مسئولیت پذیری اجتماعی، هیجان شغلی)؛ منابع و امکانات (با زیر مقوله های قدرت تعامل با دیگران، انگیزه خلاقیت و ابتکار، جسارت و ریسک پذیری، ثبات، صداقت، کنجکاو بودن، خودباوری، پشتکار، استعداد، رغبت) و روند تصمیم گیری (با زیر مقوله های الگوبرداری از خانواده، حمایت مالی خانواده، عملی کردن ایده ها، نداشتن هدف و برنامه، اجباری بودن انتخاب، رقابت با همسالان، برنامه ریزی، الگوبرداری از اطرافیان، کنکاش و تحقیق کردن) شد.