ابوالحسن ماهرویی

پژوهش حاضر به منظور شناسایی منابع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران در آموزش عالی مبتنی بر نقشه جامع علمی و ارائه یک الگوی پارادایمیک انجام گرفته است. پژوهش فوق ازنظر هدف کاربردی، ازنظر رویکرد و گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی بود و به طور متوالی ابتدا از روش کیفی (مصاحبه نیمه ساختاریافته) و سپس از روش کمّی (پرسشنامه محقق ساخته) استفاده شده است. نمونه پژوهش در بخش کمی 384 نفر بوده و از طریق نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین جامعه پژوهش شامل 936491 نفر دانشجویان دانشگاه های استان تهران انتخاب شدند. نمونه گیری بخش کیفی به روش هدفمند مبتنی بر قاعده اشباع نظری بود. ابزار گردآوری داده ها مصاحبه و پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی محتوایی آن ها را متخصصان امر مورد تائید قراردادند و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 943/. محاسبه شد. نتایج حاصل تعداد 8 بعد و 19 مؤلفه را برای منابع قدرت نرم آموزش عالی تبیین می کند. تحلیل داده های کیفی بر مبنای نظریه داده بنیاد در مطالعات علوم انسانی و با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای استراوس و کوربین (1990) انجام گرفت، 88 کد مفهوم، 19 مقوله و 5 بعد پارادایمیک به دست آمد. تحلیل داده های کمی با استفاده از روش تحلیل عاملی، میانگین و تی تک نمونه ای صورت گرفت. بررسی یافته ها بیانگر آن است که بر اساس ابعاد و نشانگرهای شناسایی شده و با فراهم ساختن بستر لازم برای اجرای کامل نقشه جامع علمی کشور و کاربرد الگوی تدوین شده این پژوهش می توان آموزش عالی را به یکی از مهم ترین منبع قدرت نرم جمهوری اسلامی ایران تبدیل کرد. پیشنهاد اصلی پژوهش، استفاده از منابع قدرت نرم آموزش عالی، توجه ویژه به هر یک ابعاد و مؤلفه های شناسایی شده به منظور رفع موانع بهره برداری از ظرفیت های آموزش عالی در ارتقاء قدرت نرم کشور و تلاش در راستای عملیاتی نمودن سند نقشه جامع علمی کشور است.

مقاله حاضر به شناسایی و بررسی ابعاد منابع قدرت نرم نظام در آموزش عالی مبتنی بر نقشه جامع علمی و ارائه الگو پرداخته است. از نظر هدف کاربردی و از نظر رویکرد و گردآوری داده ها، آمیخته اکتشافی بود که به طور متوالی ابتدا از روش کیفی و سپس روش کمّی استفاده شد. نمونه پژوهش در بخش کمّی 384 نفر که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی از بین جامعه دانشجویان دانشگاه های استان تهران انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه محقق ساخته بود. روایی محتوایی آن را متخصصان امر تأیید کردند و پایایی آن نیز با استفاده از آلفای کرونباخ برابر 943 درصد محاسبه شد. تحلیل داده های کیفی با استفاده از روش کدگذاری سه مرحله ای اشتراوس و کوربین و تحلیل داده های کمّی با استفاده از روش تحلیل عاملی، میانگین و آزمون t تک نمونه ای انجام شد. نتایج این پژوهش تعداد هشت بُعد و نوزده مؤلفه را برای منابع قدرت نرم آموزش عالی تبیین می کند. با توجه به سطح معناداری (p <0/000) آزمون t تک نمونه ای مربوط به اجزای الگوی پژوهش که در تمامی اجزا، کمتر از 05/0 بوده و t مشاهده شده (93/4) مربوط به میانگین همه مؤلفه های مورد ارزیابی الگو از t بحرانی (756/2) بیشتر است، الگوی پژوهش برای استفاده تأیید شد. پیشنهاد اصلی استفاده از مدل الگوی پژوهش و توجه به ابعاد شناسایی شده برای رفع موانع مختلف اعم از مدیریتی، ساختاری و ... و تلاش در راستای اجرایی کردن سند نقشه جامع علمی برای بهره مندی از ظرفیت های آموزش عالی در ارتقای قدرت نرم کشور است.

پژوهش حاضر از نظر هدف در زمره تحقیقات کاربردی و از نظر روش از نوع آمیخته اکتشافی است که به شیوه علی- مقایسه ای انجام شده است. برای گردآوری اطلاعات از مصاحبه های نیمه ساختاریافته و پرسشنامه محقق ساخته استفاده شد. اطمینان از روایی ابزار (صوری و محتوایی) با استفاده از تکنیک دلفی تأمین شد. جامعه آماری شامل صاحب نظران و کارشناسان سازمان سوادآموزی، کارشناسان ادارات کل آموزش و پرورش، کارشناسان ستاد اقامه نماز، آموزش دهنده ها و سوادآموزان کشور بودند. از روش نمونه گیری هدفمند تا سطح اشباع نظری داده ها و از روش نمونه گیری طبقه ای استفاده شد. حجم نمونه با استفاده از جدول تعیین حجم نمونه گرجسی و مورگان در گروه آموزش دهندگان 357 نفر و سوادآموزان 381 نفر به دست آمد. تحلیل محتوای مصاحبه ها به شکل تئوریک انجام گرفت. تجزیه وتحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی انجام گرفت. سطح معنی داری آزمون T در هر دو گروه سوادآموز و آموزش دهنده کمتر از 05/0 بود، لذا برابری میانگین نمونه آماری تحقیق با عدد 2 (به معنی متوسط ) یعنی  رد و فرض مقابل  تایید شد. نتیجه اینکه فرضیه  در هر دو گروه مورد مطالعه مورد پذیرش واقع گردید. مشارکت کنندگان در پژوهش دوره آموزش عملی نماز را عالی ارزیابی نمودند. بر این اساس، پیشنهاد می شود دوره های آموزشی مشابه در خصوص موضوعاتی که در زندگی فردی و اجتماعی آنان موثر است، اجرا شود.

زمینه و هدف: بحران جهانی کووید- ۱۹ فرصتی منحصر به فرد برای تجدیدنظر در مورد نیاز به آموزش در دسترس و فرا گیر برای کودکان و افراد توان خواه فراهم کرده است. شبکه شاد با وجود چشم انداز خوب برای آموزش از راه دور، مشکلاتی برای دانش آموزان و معلمان آموزش و پرورش استثنایی ایجاد کرده است. بنابراین هدف این پژوهش تحلیل دشواری های نظام آموزش مجازی مبتنی بر سامانه آموزشی شاد برای دانش آموزان با نیازهای ویژه است. روش: این پژوهش از نظر رویکرد پژوهشی، از نوع کیفی، از نظر هدف، کاربردی؛ از نظر روش گردآوری داده ها، توصیفی-پیمایشی و از نظر زمان، مقطعی بود. جامعه آماری مطالعه حاضر، شامل خبرگان و صاحبنظران حوزه آموزش از دور و مسئولان و کارشناسان آموزش و پرورش استثنایی و همچنین مدیران و معلمان مدارس آموزش استثنایی کشور در سال تحصیلی 1401 - 1400 بود. سی نفر از افراد واجد شرایط به روش نمونه گیری هدفمند و با توجه به قاعده اشباع نظری داده ها انتخاب شدند و تعداد 530 نفر نیز به صورت کتبی به پرسش های پرسشنامه نیمه ساختارمند جواب دادند. ضمن توجه به شاخص های روان سنجی در انجام مصاحبه ها و جمع آوری مکتوب داده ها، تلخیص و تحلیل متن مصاحبه ها و پاسخ های مکتوب مشارکت کنندگان در پژوهش مطابق با روش تحلیل مضمون انجام گرفت. یافته ها: تحلیل داده های به دست آمده از مصاحبه با شرکت کنندگان در پژوهش نشان داد که ابعاد و مولفه های مناسب برای سیاستگذاری آموزش مجازی برای دانش آموزان با نیازهای ویژه از الگوی مفهومی ویژه ای تبعیت می کند که با الگوی آسیب شناسی کریک پاتریک شامل چهار سطح وا کنش، یادگیری، رفتار و نتایج انطباق دارد. همچنین دشواری های آموزش مجازی مبتنی بر شاد به تفکیک برای معلمان به عنوان یک گروه و برای مدیران مدارس و کارشناسان ادارات آموزش و پرورش استثنایی به عنوان گروه دیگر و همچنین دشواری های آموزش مجازی مبتنی بر شاد برای دانش آموزان به تفکیک طیف ُُمعلولیت آنان شامل چندمعلولیتی، اختلال طیف اتیسم، آسیب دیده بینایی، آسیب دیده شنوایی، کم توان ذهنی، آسیب دیده جسمی حرکتی و اختلالات یادگیری همراه با درصد فراوانی پاسخ مشارکت کنندکان در پژوهش احصا و ارائه شده است. نتیجه گیری: بررسی یافته ها دلالت بر این دارد که سامانه آموزشی شاد نیازمند تغییرات زیادی است تا بتواند آموزش مجازی مناسبی را برای دانش آموزان با نیازهای ویژه ارائه دهد.