سلام رحیمی

هدف پژوهش حاضر، فراتحلیل تأثیر اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر ابعاد رشدی (شناختی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی) کودکان و نوجوانان در ایران بود که از روش فراتحلیل و شاخص اندازه اثر g هجز به عنوان یک مقیاس مشترک در این پژوهش استفاده شد. در جامعه آماری مورد نظر، ۱۱۹ پژوهش شناسایی شد که بر اساس ملاک های خروج، تعداد ۴۸ پژوهش حذف شد و درمجموع ۷۱ پژوهش با ۲۳۷ اندازه اثر وارد فراتحلیل شدند. یافته های پژوهش نشان داد میزان اندازه اثر ترکیبی کل (877/0) باتوجه به معیار هاتیه مطلوب و معیار کوهن بزرگ ارزیابی می شود. همچنین در بررسی نقش متغیرهای تعدیل کننده، نتایج اثربخشی مطلوب بر هرکدام از بازده های شناختی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی؛ و گروه های جنسیتی مختلط، پسران، و دختران را نشان داد اما تفاوت بین آن ها معنی دار نبود. از طرفی سن آزمودنی ها با ضریب 033/0 به صورت معنی داری (001/0> P) مقدار اندازه اثر را پیش بینی می کند. باتوجه به اثربخشی بالای اجرای برنامه فلسفه برای کودکان بر ابعاد رشدی کودکان و نوجوانان به صورت کلی و بازده های شناختی، اجتماعی، عاطفی و اخلاقی در گروه های جنسیتی، پیشنهاد می شود که این برنامه با پیروی از اصول و مبانی اساسی آن در آموزش های رسمی و غیررسمی به کودکان و نوجوانان گنجانده شود.

اختلالات عصبی رشدی، اختلالاتی هستند که در آن ها رشد و تحول مغز یا دستگاه عصبی مرکزی در دوران رشد مختل می شود و هم زمان با رشد فرد بر حافظه، توانایی یادگیری، هیجانات و روابط اجتماعی تأثیر منفی می گذارد. برای بهبود ابعاد رشد ازجمله رشد شناختی، هیجانی، عاطفی و شناخت اجتماعی این افراد، برنامه های مختلفی وجود دارد که در این میان آموزش نظریه ذهن، یکی از بحث برانگیزترین موضوعات مطرح شده در روانشناسی تحولی است. پژوهش حاضر با روش فراتحلیل و باهدف ترکیب پژوهش های انجام شده درزمینه آموزش نظریه ذهن و ابعاد رشدی فراگیران دارای اختلالات عصبی رشدی انجام شده است. جامعه آماری فراتحلیل حاضر پژوهش های در دسترس مرتبط با آموزش نظریه ذهن و ابعاد رشد است که در بین سال های 1388 تا 1400 منتشرشده اند. بر اساس ملاک های تعریف شده ورود و خروج پژوهش های اولیه و نیز تحلیل حساسیت 64 اندازه اثر از 22 مطالعه اولیه توسط نرم افزار CMA موردبررسی و تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که اندازه اثر خلاصه مدل تصادفی برابر با 687/0 بود که ازنظر آماری معنی دار بوده و بیانگر تاثیر مثبت آموزش نظریه ذهن و به کاربستن آن بر ابعاد رشدی فراگیران است.

مقدمه: اضطراب یکی از شایع ترین مشکلات در جوامع است. اضطراب باعث اختلال در درک، تفکر و عملکرد بهینه در افراد می شود. مهارت حل مسأله به عنوان یک روش روان درمانی کوتاه مدت برای مدیریت اضطراب و افسردگی حمایت فزاینده ای را دریافت کرده است. پژوهش حاضر با روش فراتحلیل و باهدف ترکیب پژوهش های انجام شده درزمینه رابطه مهارت حل مسأله و اضطراب انجام شده است. روش: جامعه آماری     فر اتحلیل حاضر پژوهش های در دسترس در رابطه با مهارت های حل مسأله و اضطراب است که در بین سال های 1386 تا 1400 و 2000 تا 2021 منتشرشده اند. بر اساس ملاک های تعریف شده ورود و خروج برای پژوهش های اولیه و نیز تحلیل حساسیت 69 اندازه اثر از 47 مطالعه اولیه توسط نرم افزار CMA مورد بررسی و تحلیل قرار گرفتند. یافته ها: نتایج نشان داد که اندازه اثر خلاصه مدل تصادفی برابر با 678/0- بود که ازنظر آماری معنی دار بوده و بیانگر اثر مثبت آموزش مهارت حل مسأله و به کار بستن آن بر کاهش انواع اضطراب ازجمله اضطراب صفت، اضطراب حالت، اضطراب ریاضی، اضطراب امتحان و اضطراب اجتماعی است. همچنین نتایج نشان داد، بین دو جنس در اثربخشی آموزش حل مسأله و به کاربستن آن، تفاوت معنی داری مشاهده نشد. درحالی که بین انواع اضطراب، نوع روش پژوهش و سن آزمودنی ها تفاوت معنی داری وجود دارد. نتیجه گیری: درنتیجه ارائه برنامه هایی در راستای آموزش، رشد و ارتقاء مهارت حل مسأله به افراد جامعه، ضرورتی است که باید بیش ازپیش مورد ملاحظه قرار گیرد.

هدف از پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش فلسفه برای کودکان بر تاب آوری دانش آموزان ابتدایی است. این پژوهش از نوع کاربردی و تجربی به روش نیمه آزمایشی با دو گروه گواه و آزمایش صورت گرفت. برای این منظور، از میان جامعه ی دانش آموزان ۱۰ و ۱۱ سال شهرستان بانه، ۳۰ نفر نمونه در دسترس انتخاب شد. آن ها در دو گروه ۱۵ نفری گواه و آزمایش به صورت تصادفی قرار داده شدند. آموزش برای گروه آزمایش طی ۱۶ جلسه یک ساعته انجام شد، اما گروه گواه بدون دریافت آموزش به فعالیت معمول خود ادامه دادند. آموزش با استفاده از برنامه آموزش فلسفه برای کودکان لیپمن، از طریق تشکیل اجتماع پژوهشی و با استفاده از ۱۲ داستان صورت گرفت. ابزار پژوهش مقیاس تاب آوری کانر و دیویدسون بود. داده های حاصل از پژوهش با استفاده از آزمون تحلیل کوواریانس تحلیل گردید. نتایج تحلیل داده ها نشان داد که آموزش فلسفه برای کودکان بر تاب آوری و مؤلفه های آن تأثیر معناداری داشته و موجب افزایش آن در دانش آموزان ۱۰ و ۱۱ ساله شده است.