طبقه بندی و گونه شناسی سفال های نقش کنده در گِلابه (اسگرافیاتو) شهر بروجرد (بر اساس سفال های مکشوفه از محوطه مسجد جامع و لایه های بافت قدیم شهری)(مقاله علمی وزارت علوم)
منبع:
نگره تابستان ۱۴۰۰ شماره ۵۸
121 - 133
حوزه های تخصصی:
طبق منابع تاریخی و جغرافیایی دوره اسلامی، شهر بروجرد از سده های نخست اسلامی همواره به عنوان یک مرکز شهری مطرح بوده است. مسجد جامع «عتیق»، کهن ترین بنای تاریخی شهر بروجرد است که طبق کاوش های باستان شناسی و شاخصه های معماری، آثار و شواهدی از قرون نخستین اسلامی تا عصر حاضر در آن قابل شناسایی است. طی چند فصل کاوش باستان شناسی در این مسجد که بیش تر با اهداف مرمتی و معماری انجام شده است نمونه های فراوانی از قطعات سفالی عمدتاً مربوط به سده های میانی اسلامی در محوطه این بنای کهن شناسایی شده است. در سال های اخیر و با اجرای برخی پروژه های عمرانی و گودبرداری ساختمانی در محدوده بافت قدیم شهر بروجرد، شواهد و مدارک قابل تأملی از لایه های فرهنگی و تاریخی نمایان شده که نمونه های شاخصی برای مطالعه سفال دوره اسلامی در منطقه است. مقاله پیش رو با هدف طبقه بندی و گونه شناسی سفال نقش کنده در گِلابه حاصل از کاوش های مذکور و تطبیق آن با نمونه های مشابه، در صدد پاسخ به این سؤالات است: 1 سفال های نقش کنده در گِلابه مورد مطالعه از چه ویژگی های فنی برخوردارند؟ 2 سبک هنری نمونه های مورد مطالعه با کدام الگوهای هنری شناخته شده این گونه سفالی، قابل مقایسه اند؟ در انجام پژوهش حاضر، روش تحقیق توصیفی تحلیلی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه ای و تطبیق میدانی یافته های این حوزه با سایر مناطق صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان می دهد که سفال نقش کنده در گِلابه رایج ترین گونه سفالی سده های 7 4 ه.ق. منطقه بوده است. از نظر شکل، مضامین نقوش و فنون لعاب دهی از تنوع قابل توجه ای برخوردار و دارای وجوه اشتراک فنی و هنری با سفال های دیگر مناطق هم عصر به ویژه غرب ایران هستند..