ابوالفضل حق وردی زاده

گسترش فناوری های اطلاعاتی و ارتباطاتی در دنیای گردشگری منجر به افزایش رقابت مقاصد گردشگری برای ارائه خدمات هوشمند، ارتقا کیفیت تجربه گردشگران بین المللی و کسب مزیت رقابتی پایدار شده است. هدف این مطالعه شناسایی عوامل مؤثر و ارائه الگوی توسعه گردشگری هوشمند شهری در شهر تبریز با رویکرد اکوسیستم بازاریابی است. در این راستا، از رویکرد کیفی با روش تحلیل محتوا و به منظور گردآوری داده های موردنیاز، ضمن مطالعه منابع کتابخانه ای، از روش میدانی با تکنیک مصاحبه های عمیق استفاده شد. مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری ادامه یافت. درمجموع با روش نمونه برداری گلوله برفی با 16 نفر از خبرگان این حوزه مصاحبه انجام پذیرفت. برای تحلیل محتوا از نرم افزار مکس کیودا استفاده شد. یافته های پژوهش حاکی از آن است که 33 مقوله فرعی در قالب پنج مقوله اصلی شامل مکان بازار (تحولات جهانی بازار گردشگری، روابط عمومی، ترویج و...)، فناوری (تحولات حوزه فناوری، ارتقا سیستم های خرید، سیستم های پاسخ گویی پویا و...)، اجتماعی – اقتصادی (انتقال مالی هوشمند، شفافیت مالی، پذیرش نوآوری و...)، ژئوپلیتیک (قدرتمندتر شدن رقبای گردشگری ایران و...) و زیست محیطی (مدیریت هوشمند منابع، بحران های زیست محیطی، پایداری و...)، الگوی توسعه گردشگری هوشمند شهری در تبریز را تشکیل می دهند. نتایج این پژوهش نشان داد که توسعه گردشگری هوشمند شهری در سطح بین الملل، پیچیدگی بالاتری نسبت به گردشگری داخلی دارد. مدیران مقاصد شهری می توانند از نتایج یافته های این پژوهش من جمله بهره برداری از گردشگری نسل پنجم، توسعه زیرساخت ها، افزایش حمایت های دولتی، تدوین پروژه های هوشمند سازی، الگوبرداری و همکاری بیشتر با شهرهای هوشمند پیشرو جهانی و افزایش مشارکت مردم محلی جهت پیشبرد اهداف توسعه خود بهره مند شوند.

در محیط پویای تجارت جهانی، برندسازی در سطح بین الملل یکی از باارزش ترین و چالش برانگیزترین مؤلفه های کسب مزیت رقابتی پایدار برای کسب وکارهای صادرات محور محسوب می شود. دستیابی به چنین مزیت مهمی منجر به ایجاد ارزش افزوده بالاتر برای کسب وکارها، جلب رضایت و حفظ مشتری، ایجاد روابط بلندمدت با مشتریان، افزایش قدرت رقابت و کسب سود و رشد و بقای کسب وکارها در بلندمدت می شود. هدف پژوهش حاضر ارائه مدل برندسازی محصولات صنعتی ایرانی در سطح بین الملل و در بازارهای خارجی است. پژوهش حاضر از نوع کیفی و روش داده بنیاد بوده و شیوه گردآوری داده های موردنیاز با استفاده از دو روش کتابخانه ای و میدانی با تکنیک مصاحبه های عمیق انجام پذیرفته است. برای تجزیه و تحلیل داده ها نیز از طرح نظام مند اشتراوس و کوربین استفاده شد. مصاحبه ها تا رسیدن به اشباع نظری انجام پذیرفت و درمجموع با روش انتخابی گلوله برفی با 12 نفر از خبرگان بازاریابی و مدیران بازاریابی و برندینگ مصاحبه انجام پذیرفت. بر اساس نتایج شاخص های مربوط به بستر حاکم (مانند مساعل اقتصادی)، شرایط علی (پتانسیل داخلی و خارجی)، مداخله گر (مانند مشکلات ناشی از تحریم ها) و مقوله محوری (برندسازی بین المللی) محصولات صنعتی ایرانی در بازارهای بین المللی استخراج و راهبردهای متناسب با این کسب وکارها در شش حوزه راهبردهای تشکیلاتی، محصول، قیمت گذاری، توزیع، ترویج و بخش بندی بازار ارائه و پیامدهای به کارگیری آن ها مورد شناسایی قرار گرفت. یافته های این مطالعه می تواند به مدیران کسب وکارهایی که قصد حضور در بازارهای جهانی و برندسازی برای محصولات صنعتی خود را دارند، کمک شایانی خواهد کرد.

صادرات فرش دستباف ایران طی سال های اخیر روند نزولی به خود گرفته و این رقم در سال اخیر به کمتر از یک دهم صادرات دهه پیش رسیده است. شناخت درست از وضعیت بازار جهانی فرش و تعیین صحیح اهداف صادراتی و انتخاب درست کشورهای هدف می تواند به صادرکنندگان فرش ایرانی در انتخاب مناسب بازارهای هدف و بازپس گیری سهم بازار ایران کمک شایانی کند. در این راستا هدف از این مطالعه در ابتدا شناخت ساختار جهانی بازار فرش و در وهله بعدی تعیین کشورهای هدف صادراتی فرش ایران است. این مطالعه مجموعه ای از شاخص ها از قبیل متوسط صادرات پنج ساله فرش ایران به کشورهای هدف، میزان رشد GDP ، میزان درآمد سرانه کشورها، میزان واردات کل آن کشور، میزان سرمایه گذاری مستقیم، میزان واردات فرش دستباف و نرخ تعرفه گمرکی کشورهای مختلف را در نظر گرفته و با روش تصمیم گیری شانون و تاپسیس به ارزیابی 36 کشور هدف برای ایران پرداخته است. نتایج یافته های تحقیق نشان داد کشورهای آمریکا، چین، آلمان، برزیل، پاکستان، امارات، تایلند، انگلستان، ژاپن و لبنان به عنوان برترین مقاصد صادراتی کشور مطرح هستند. این یافته ها می تواند به فعالین و صادرکنندگان فرش دستباف ایران جهت بهبود صادرات محصولات خود در بعد شرکتی و افزایش ارزآوری، افزایش اشتغال و بهبود تراز تجاری در بخش ملی کمک شایانی کند.

جشنواره های فرهنگی سهم مهمی در صنعت گردشگری دارند و شناخت عوامل مؤثر بر موفقیت آن ها دارای اهمیت است؛ بنابراین در این پژوهش، تأثیر متغیرهای حس جمعی، تجربه احساسی و برون گرایی در تحقق رضایت و وفاداری گردشگران رویدادهای فرهنگی بررسی شده است. برای این منظور، تعداد 394 پرسشنامه در بین گردشگران جشنواره نوروزی برج میلاد تهران توزیع و موردبررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد حس جمعی یک پیش بینی کننده مستقیم وفاداری است و رضایت هم چنان بیش ترین تأثیر را بر وفاداری دارد. همچنین رابطه بین برون گرایی و تجربه احساسی مثبت تأیید شد. در مسیرهای غیرمستقیم نیز تجربه احساسی مثبت از طریق رضایت بیش ترین تأثیر را بر وفاداری دارد. نتایج این مطالعه می تواند مدیران بازاریابی و متولیان برگزاری جشنواره ها را در مدیریت بهتر رویدادها و کسب رضایت و وفاداری بیشتر گردشگران یاری رساند.

راهنمایان تورهای گردشگری نقش موثری در هدایت و تامین نیازمندی های مادی و معنوی و غنای روحی گردشگران دارند. هدف پژوهش حاضر، شناسایی و ارائه شایستگی های محوری راهنمایان تور بین المللی است. روش این مطالعه با توجه به اهداف، توصیفی–کیفی است که مبتنی بر مطالعات کتابخانه ای و روش دلفی است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان دانشگاه و راهنمایان تور بین المللی تشکیل می دهند. نمونه گیری به صورت هدفمند بوده و برای شناسایی راهنمایان از شیوه گلوله برفی استفاده شد و داده های جمع آوری شده با مشارکت 28 نفر از خبرگان به اشباع رسید. بر اساس یافته های پژوهش، شایستگی های محوری راهنمایان تور، شامل عوامل مدیریت و رهبری، اخلاق حرفه ای، سلامتی جسمی و آراستگی ظاهری، ویژگی های شخصیتی، تسلط بر قوانین ملی و بین المللی، دانش فنی، آشنایی با فرهنگ های ملی و بین المللی، ارتباطات مؤثر، مهارت های روان شناسی و مهارت های پزشکی به دست آمد. لذا پیشنهاد می شود سیاستگذاران گردشگری برنامه ریزی های راهبردی برای توسعه شایستگی های محوری راهنمایان تور بین المللی از طریق برگزاری سمینارها، کارگاه ها و دوره های آموزشی را انجام دهند.

بحران ویروس کرونا و اثرات زیستی، اجتماعی و اقتصادی آن تأثیر شگرفی بر اکثر کسبوکارها گذاشته است. در این میان، سو مدیریت کسبوکارها در قبال مسئولیتهای اجتماعی خود نسبت به بحران پیشآمده و انتشار اخبار منفی در شبکههای اجتماعی میتواند تبعات سنگینی بر آنها وارد سازد. شبکههای اجتماعی به کاربران امکان میدهند تا تبلیغات دهانبهدهان الکترونیکی منفی راجع به شرکتها ایجاد کنند. برای شناسایی عوامل این رفتار، یک خبر ساختگی راجع به ویروس کرونا و شرکت هواپیمایی ماهان در میان کاربران اینستاگرام توزیع شد تا قصد مشارکت آنها توضیح داده شود. بر این اساس مجموعهای از متغیرهای توضیحی بررسی شد که شامل آگاهی اجتماعی، آگاهی محیطی، ارزش سودمندی و نگرش نسبت به کامنت و اشتراکگذاری در مورد اخبار منفی CSR میشوند. این پژوهش از نوع توصیفی و پیمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش شامل دانشجویان کاربر اینستاگرام دانشگاههای تبریز و تهران میشد. پرسشنامهها بهصورت الکترونیکی و به روش در دسترس توزیع و درمجموع 460 پرسشنامه گردآوری شد. تجزیهوتحلیل دادهها توسط نرمافزار SPSS و PLS نشان داد آگاهی اجتماعی بر آگاهی محیطی اثر مثبت میگذارد. همچنین باوجود آنکه تاثیر مثبت آگاهی اجتماعی و محیطی بر ارزش سودمندی تائید شد، اما نتوانست تاثیر معناداری با نگرش به کامنت و اشتراکگذاری نشان دهند. درنهایت نگرش بر قصد رفتاری کاربران تأثیر قابلتوجهی داشت، اما اثر ارزش سودمندی بر قصد رفتاری تائید نشد. یافتههای این مطالعه میتواند به سازمانهای مختلفی که نسبت به مسائل محیطی و اجتماعی احساس مسئولیت میکنند، بهواسطه تجزیهوتحلیل رفتار مشتریانشان و پیشنهادهای کاربردی که ارائه میدهد، کمک شایانی کند.

در ادبیات تحقیق از ازدحام به عنوان پدیده ای پیچیده یاد می شود که یکسو دارای آثار منفی است و از سوی دیگر از طریق متغیر حس جمعی موجب شادمانی شده و بر رضایت و وفاداری بازدیدکنندگان و درنتیجه عملکرد کسب وکارهای گردشگری تأثیر می گذارد. نوع واکنش گردشگران به ازدحام نیز ممکن است در رفتار متغیرهای نهایی موثر باشد. هدف از پژوهش حاضر بررسی تأثیر ازدحام بر رضایت گردشگران با نقش میانجی رفتارهای مقابله ای است. این تحقیق در بازار تاریخی تبریز انجام شده است. تعداد 384 نفر گردشگر به عنوان نمونه پژوهش انتخاب و داده ها با استفاده از پرسشنامه جمع آوری گردیده است. برای تجزیه و تحلیل داده ها از معادلات ساختاری و نرم افزار SMART PLS استفاده شده است. نتایج نشان می دهد ازدحام ادراک شده منجر به اتخاذ استراتژی های رفتارهای مقابله ای از سوی بازدیدکنندگان می شود. ازجمله رفتارهای مقابله ای می توان به تغییر مقصد، تغییر برنامه زمانی، تغییر فصل سفر و تغییر در جزییات پیش بینی شده اشاره کرد. نتایج هم چنین حاکی است رفتارهای مقابله ای به نوبه خود بر رضایت بازدیدکنندگان تأثیر می گذارد و لازم است در برنامه ریزی بسته های سفر و مدیریت شهری مورد توجه قرار گیرد. یافته های تحقیق می تواند مدیران را در شناخت عوامل اثرگذار بر کیفیت تجربه تفریحی بازدیدکنندگان یاری نماید.

این پژوهش با هدف ارائه استراتژی کاربردی برای کسب  مزیت رقابتی پایدار بر اساس مدیریت استعداد در صنعت بیمه، به مطالعه و کاوش پرداخته است. پژوهش حاضر از لحاظ هدف، کاربردی و از حیث نحوه گردآوری داده ها از نوع پژوهش های توصیفی و از لحاظ ارتباط بین متغیرهای پژوهش، از نوع علّی است. برای جمع آوری اطلاعات از پرسشنامه مدیریت استعداد و پرسشنامه مزیت رقابتی پایدار، استفاده شده است. جامعه آماری پژوهش را مدیران و کارشناسان و نمایندگان 11 شرکت بیمه در سطح استان آذربایجان شرقی به تعداد 1493 نفر تشکیل می دهند. نمونه های آماری پژوهش با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، بر اساس فرمول کوکران در سطح اطمینان 95 درصد، تعداد 305 نفر تعیین شده است. نتایج حاصل از  تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از روش مدل سازی معادلات ساختاری نشان می دهد، مدیریت استعداد متغیری مهم در جهت کسب مزیت رقابتی پایدار است. لذا پیشنهاد می شود مدیریت استعداد به عنوان یک استراتژی حیاتی برای کسب مزیت رقابتی پایدار، در برنامه عملیاتی شرکت های بیمه گنجانده شود.

راهنمایان تور بینالمللی به عنوان سفیران فرهنگی یک کشور مطرح هستند که شایستگیهای ارتباطی آنها، بر ایجاد تجربه مثبت و منفی در گردشگران و خاطرات آنها از مقصد تأثیر میگذارد. به دلیل ماهیت ارتباطی شغل راهنمایی تور و تعاملات چهره به چهره آنها با گردشگران، توانمندیهای ارتباطی آنها بسیار حائز اهمیت است؛ لذا در این مطالعه به شناسایی مهارتهای ارتباطی راهنمایان تور بینالمللی و اهمیت آنها پرداخته میشود. این مطالعه از نوع کیفی-کمی (آمیخته) بوده و به روش دلفی انجامشده است. جامعه آماری پژوهش را خبرگان دانشگاهی در حوزه گردشگری و راهنمایان تور بینالمللی تشکیل میدهند. نمونهگیری به صورت غیر تصادفی بوده و برای شناسایی نمونه پژوهش از شیوه گلوله برفی استفاده شد. دادههای جمعآوریشده با مشارکت 28 نفر از خبرگان به اشباع رسید. یافتههای پژوهش نشان داد که متخصصان در مجموع 21 مهارت ارتباطی را بیان نمودهاند که شامل تسلط به زبان خارجی، رعایت فاصله مناسب، حرکات مناسب، شوخطبع بودن، روابط عاطفی مناسب، چشمپوشی از عیب و ایرادات گردشگران، آداب معاشرت خوب، باادب بودن، حفظ ارتباط چشمی، رعایت احترام در مراودات اجتماعی، استفاده از ایماواشاره، نداشتن لکنت زبان، استفاده از گرامر مناسب، توضیح جذاب جاذبهها، ارتباط مناسب با عناصر دیگر صنعت گردشگری، فن بیان قوی و توانایی سخنوری، صراحت کلام،داستانسرایی، ارائه اطلاعات متناسب باحوصله گردشگران، سرگرم کردن گردشگران و میانجیگری اجتماعی میشود. نتایج این تحقیق میتواند به تور اپراتورها، انجمنهای حرفهای راهنمایی تور و همچنین مراکز تربیت راهنمایان تور چارچوبی ارائه دهد که از طریق برگزاری سمینارها، کارگاهها و دورههای آموزشی مهارتهای ارتباطی راهنمایان تور را بهبود ببخشند.