مجید سعیدی راد

ثبات و استمرار رشد کشاورزی می تواند از عوامل ایجاد ثبات اجتماعی و رشد اقتصادی در جامعه باشد. توسعه کشاورزی، نیازمند آمایش مناطق و توانمندی هر منطقه است. ازاین رو مطالعه چگونگی وضعیت توسعه کشاورزی مناطق مختلف جهت برنامه ریزی امری ضروری است. این پژوهش با استفاده از نرم افزار GIS و بهره گیری از مدل TOPSIS و تحلیل خوشه ای به تحلیل شکاف و فاصله شهرستان های استان لرستان به لحاظ شاخص های عمده توسعه کشاورزی پرداخته است. روش تحقیق توصیفی- تحلیلی بوده است. جامعه آماری کل شهرستان های استان لرستان می باشد. بدین جهت 87 شاخص توسعه کشاورزی و اطلاعات مربوط به آن از سالنامه آماری سال 1395 و سرشماری عمومی کشاورزی سال 1393 استان و داده های میدانی استخراج گردید. نتایج تحقیق نشان دهنده شکاف و فاصله شدید و نابرابری عمیق بین شهرستان های استان می باشد. به طوری که ضریب نهایی توسعه یافته ترین شهرستان (الیگودرز) 85 برابر توسعه نیافته ترین شهرستان (رومشکان) به دست آمده است. همچنین نتایج حاصل از تحلیل خوشه ای نشان دهنده چهار سطح توسعه در استان می باشد که شهرستان الیگودرز در سطح توسعه یافته و شهرستان های پلدختر، دوره، کوهدشت و رومشکان در سطح توسعه نیافته قرار دارند و فضای استان نشان دهنده نابرابری و عدم تعادل می باشد.

در جوامع محلی، تاب آوری معیشتی می تواند تحت تأثیر پنج سرمایه شامل سرمایه اجتماعی، سرمایه مالی، سرمایه زیرساختی، سرمایه انسانی و سرمایه طبیعی تغییر یابد. در چهارچوب مدل معیشت پایدار می توان مؤلفه های تاب آوری را در محیط های روستایی تقویت کرد و آسیب پذیری محیط های روستایی را کاهش داد. با توجه به مشکلات پیشِ روی معیشت پایدار در سکونتگاه های روستایی شهرستان قصرقند و وضعیت موجود آن ها همانند محرومیت، فقر، خدمات و تسهیلات نامناسب و اکوسیستم تخریب شده، برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار روستایی لازم است برخلاف درک عمومی از توسعه که آن را صرفاً توسعه فیزیکی و اقتصادی تصور می کنند، پنج سرمایه اجتماعی، انسانی، مالی یا اقتصادی، زیرساخت فیزیکی و طبیعی به طور هماهنگ و متعادل ایجاد یا بهبود یابند؛ بنابراین فعالیت ها نیز بایستی در پنج بخش عمده یا زمینه کاری درجهت تأمین این پنج سرمایه و با رویکرد یکپارچه نگری برنامه ریزی شوند. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی است. جامعه آماری این پژوهش 30 روستای هدف طرح آبادانی و پیشرفت شهرستان قصرقند و در سطح سه بخش مرکزی، ساربوک و تلنگ، برابر با 6486 خانوار روستایی و 25774 نفر را شامل می شود که با استفاده از نمونه گیری ترکیبی تصادفی و ازطریق فرمول کوکران 346 نفر از سرپرستان خانوار به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شد. داده های تحقیق ازطریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی به دست آمد و در نرم افزار SPSS ازطریق آزمون های T تک نمونه ای و همبستگی پیرسون و مدل تصمیم گیری چند شاخصه (WSM) مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های این تحقیق نشان می دهد که وضعیت پنج سرمایه معیشتی در سطح روستاهای هدف شهرستان قصرقند با میانگین 06/2 در سطح ضعیفی قرار دارد. همچنین میانگین مجموع امتیاز مدل جمع وزنی نشان می دهد که روستاهای هدف بخش تلنگ به لحاظ برخورداری از دارایی های پنج سرمایه معیشتی در رتبه آخر رتبه بندی جای می گیرند

پژوهش حاضر باهدف بررسی ایمنی عرصه های پیراشهری کلان شهر تهران (مجموعه رودبار قصران) با توجه به اصول پدافند غیرعامل و شناسایی و از بین بردن عوامل کاهش دهنده ایمنی در این ناحیه انجام گرفته؛ روش بررسی پژوهش، توصیفی-تحلیلی بوده و نوع آن کاربردی است. جامعه هدف این پژوهش مردم محلی و کارشناسان نهادهای متولی امر توسعه شهری و امور نظامی - امنیتی ناحیه موردمطالعه می باشند. در این پژوهش حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری اتفاقی (۱۲۶) نفر تعیین شده است. گردآوری اطلاعات بر مبنای مطالعات اسنادی و نیز میدانی بوده و تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از مدل برنامه ریزی راهبردی SWOT انجام گرفته است. درنهایت یافته ها نشان می دهند که ناحیه پیراشهری رودبار قصران، ازنظر سطح ایمنی و به کارگیری شاخص های پدافند غیرعامل در رابطه با عوامل برون زا و عوامل درونی در وضعیت نسبتاً مناسبی قرار دارد ولی همچنان با تهدیدها و ضعف های جدی روبه رو است.

برای سنجش قابلیت های هدفمندی یارانه ها در راستای بهبود عملکرد طرح، بررسی نقش آن بر تاب آوری معیشتی عرصه های پیراشهری و گروه های آسیب پذیر ضروری به نظر می رسد. ازاین رو متناسب با عملکرد و اهداف هدفمندی یارانه ها، اثرات و پیامدهای آن بر معیشت روستاییان به شکل اثرات مثبت و منفی نمود پیدا می کند.پژوهش حاضر باهدف سنجش «اثرات هدفمندی یارانه ها بر معیشت پایدار روستاهای پیراشهری بخش مرکزی شهرستان بروجرد» انجام گرفته است. پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی می باشد.جامعه آماری این پژوهش تمامی خانوارهای روستایی بخش مرکزی شهرستان بروجرد بوده که بر اساس فرمول کوکران، نمونه آماری مورد پرسش تعداد ۲86 سرپرست خانوار تعیین گردید. برای تعیین ارتباط بین مؤلفه های اثرگذار و اثرپذیر تحقیق از ضرایب همبستگی اسپیرمن و کندال تائوبی و به منظور تعیین ارتباط کل متغیرها، از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. درنهایت نتایج پژوهش دلالت بر وجود رابطه معنادار بین شاخص های هدفمندی یارانه ها با شاخص های معیشت پایدار روستاهای بخش مرکزی شهرستان بروجرد دارد؛ بنابراین ارتقاء شاخص های اثرات هدفمندی یارانه ها برای دستیابی به تاب آوری معیشتی عرصه های پیراشهری شهرستان بروجرد، به مثابه یکی از راهبردهای اثرگذاری است که باید بیش ازپیش موردتوجه دولت قرار گیرد.

وقوع اپیدمی کرونا و سویه های ناشی از آن به طورقطع بر بخش های مختلف زندگی انسان اعم از؛ فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و محیط زیستی و همچنین تعاملات انسانی تأثیرگذار بوده و خواهد بود. در این میان فعالیت های مختلف انسان در فضا، ازجمله فرآیندها و نظام فعالیت های اقتصادی نیز تحت تأثیر این اپیدمی قرار خواهد گرفت؛ بنابراین نظام فعالیت مناطق روستایی نیز تحت تأثیر آثار سوء این اپیدمی بوده و در آینده نیز تحولاتی را بر خود خواهد دید. این پژوهش با استفاده از روش تحقیق آمیخته و تکنیک دلفی(34نفر) و همچنین بهره گیری از نرم افزار MICMAC به تعیین «پیشران های کلیدی مؤثر بر بازساخت نظام فعالیت مناطق روستایی در دوران پساکرونا» پرداخته است. با توجه به وجود پیچیدگی، عدم قطعیت های فراوان و نقش چند کارکردی روستاهای بخش مرکزی شهرستان ری در فعالیت های تولیدی به عنوان روستاهای پیرامون کلان شهر تهران، سیاست های توسعه روستایی در دوران پساکرونا باید بر اهداف توسعه و معیشت پایدار تمرکز کند. همچنین برای رسیدن به اهداف توسعه پایدار روستایی و تاب آوری اقتصادی در این ناحیه فرایند اکتشاف و بررسی آینده ضروری است تا روندها، پیشران های کلیدی و عدم قطعیت ها مؤثر بر نظام فعالیت های روستاییان مشخص شود و مبنای تصمیم گیری راهبردی را در این زمینه شکل دهند. بر اساس نتایج به دست آمده مهم ترین پیشران های کلیدی مؤثر بر نظام فعالیت های روستاییان در محدوده موردمطالعه به ترتیب اهمیت؛ حاشیه نشینی، کالایی شدن زمین، تخریب اراضی کشاورزی، کاهش سرمایه گذاری در بخش کشاورزی، تنوع بخشی به فعالیت های اقتصادی، افزایش خزش شهری، تغییر الگوی کشت، افزایش تورم، کاهش نیروی کار و کاهش بیمه محصولات است.

گردشگری امروزه در چارچوب طرح های آمایشی اعم از ملی، منطقه ای و محلی به عنوان یکی از ابزارها و مؤلفه های اثرگذار توسعه و محرومیت زدایی به شما می رود و ازمهم ترین عوامل عمران ناحیه ای است. فعالیتی متعادل کننده که موجب توسعه اقتصادی و اجتماعی در سطح منطقه ای شده و توزیع عادلانه درآمد و همچنین سطح اشتغال را به دنبال دارد. بنابراین گردشگری روستایی نیز جزئی از صنعت گردشگری به حساب می آید که می توان با برنامه ریزی اصولی و مناسب و شناسایی مزیت ها و محدودیت های آن، نقش مؤثری در توسعه محلی و درنتیجه توسعه ملی و تنوع بخشی به اقتصاد ملی بر عهده داشته باشد، ازاین رو در این پژوهش سؤال این است که پتانسیل ها و محدودیت های توسعه پایدار گردشگری در روستای ونایی کدام است؟ و چه راهبردها و راهکارهایی جهت توسعه پایدار گردشگری که منجر به توسعه روستایی و توسعه منطقه ای و ملی بشود وجود دارد؟ به این منظور پژوهش حاضر با استفاده از مطالعات میدانی و تعیین نقاط قوت، ضعف، فرصت ها و تهدیدها به شیوه مدل برنامه ریزی راهبردی SWOT و ترکیب آن با AHP به ارائه و اولویت بندی استراتژی ها و راهبردها در جهت توسعه پایدار گردشگری در روستای ونایی پرداخته است. تجزیه وتحلیل های تجربی در روستای مورد مطالعه نشان می دهد که آستانه آسیب پذیری این روستا به علت گردشگری بودن بالاست و نیازمند ارائه سیاست های مناسب در جهت رفع محدودیت ها و استفاده از مزیت های نسبی موجود می باشد.

با اجرای تحول تاریخی قانون هدفمند سازی یارانه ها در سال 1389، جراحی اقتصادی دوران گذر از اقتصاد یارانه ای به اقتصاد رقابتی و آزاد پس از گذشت دو دهه انتظار، عملیاتی شد و تحقیقات در مورد این موضوع را از منظر نظارت و ارزیابی اثرات بعد از اجرا، وارد عرصه جدیدی نمود. از آن جایی که طرح هدفمندی یارانه ها در بخش حمل و نقل و انرژی در رأس برنامه های تحول اقتصادی دولت قرارگرفته؛ اجرای این طرح گردشگری سکونتگاه های روستایی را نیز همگام با سایر بخش ها از سیاست های خود متأثر ساخته است. در تحقیق حاضر تلاشی صورت می گیرد تا اثرات هدفمندی یارانه ها در بخش حمل و نقل و انرژی بر شاخص های توسعه گردشگری سکونتگاه روستایی شهرستان بروجرد، به صورت «ارزیابی حین اجرا» بررسی شود. نوع تحقیق کاربردی و روش پژوهش، توصیفی - تحلیلی و روش گردآوری اطلاعات، کتابخانه ای و میدانی که جهت تجزیه و تحلیل داده های حاصل از پرسشنامه، از دو روش آمار توصیفی و آمار استنباطی (آزمون همبستگی کندال تائوبی، اسپیرمن و رگرسیون چند متغیره) استفاده می شود. در نهایت نتایج دلالت بر وجود رابطه معنادار بین شاخص های هدفمندی یارانه ها با شاخص های توسعه گردشگری در ناحیه مورد مطالعه دارد؛ بنابراین ارتقاء شاخص های عملکرد هدفمندی یارانه ها برای دستیابی به توسعه گردشگری در روستاهای شهرستان بروجرد به مثابه یکی از راهبردهای اثرگذاری است که باید بیش از پیش مورد توجه دولت قرار گیرد.

امروزه گردشگری از مهم ترین فعالیت های درآمدزا به ویژه به منظور کاهش وابستگی به نفت در کشور محسوب می شود و در چند دهه اخیر توجه و نظر بسیاری از پژوهشگران، برنامه ریزان و برنامه سازان در حوزه های مختلف علمی برای تدوین و اجرای برنامه های گسترش و پیشرفت این صنعت را به خود جلب کرده است. ازجمله موضوع ها و برنامه هایی که توجه ویژه ای را طلبیده تا بتواند رضایت گردشگران را تأمین و بازار گردشگری کشور را تقویت کند، مبحث زیرساخت های گردشگری است. این پژوهش باهدف بررسی نحوه توزیع زیرساخت های گردشگری استان مرکزی و رتبه بندی شهرستان ها ازنظر سطح برخورداری با استفاده از تکنیک Toppsis - Saw انجام شده و برای تعیین نحوه توزیع زیرساخت ها از ضریب چولگی پیرسونی استفاده شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی _ تحلیلی بوده و داده های موردنیاز با به روش اسنادی و کتابخانه ای جمع آوری شده است. نتایج نشان می دهد که شهرستان اراک، ساوه و خمین در رتبه های نخست و شهرستان های خنداب و فراهان در رتبه های آخر قرار دارند. همچنین نتایج به کارگیری ضریب چولگی پیرسونی بیانگر نامتعادل بودن و ضعف شهرستان های استان مرکزی ازلحاظ برخورداری از زیرساخت های گردشگری است. لذا اولویت بندی شهرستان های این استان به لحاظ معیارهایی نظیر؛ پتانسیل های گردشگری، حوزه نفوذ، مناطق محرک توسعه، انگیزه سرمایه گذاری؛ به منظور توزیع بهینه زیرساخت ها امری الزامی است که در اسناد توسعه و آمایش استان مرکزی باید مورد بازبینی و اقدام جدی قرار گیرند.

با توجه به نقش اساسی پایداری اجتماعی در تحقق اهداف توسعه پایدار روستایی در پهنه سرزمین و همچنین اهمیت سرمایه اجتماعی و شاخص های آن در پایداری ساختارها و تشکل های اقتصادی، این پژوهش با هدف تحلیل میزان سرمایه اجتماعی در میان اعضای صندوق های آبادانی و پیشرفت روستایی شهرستان قصرقند انجام شده است.پژوهش حاضر از نوع کاربردی و روش بررسی آن توصیفی-تحلیلی می باشد.جامعه آماری این پژوهش تمامی اعضای صندوق های آبادانی و پیشرفت روستایی در سطح 30 روستای هدف شهرستان قصرقند برابر با 1763عضو را شامل می گردد که با استفاده از نمونه گیری ترکیبی تصادفی و از طریق فرمول کوکران 340عضو به عنوان جامعه نمونه در نظر گرفته شده است.داده های تحقیق از طریق مطالعات کتابخانه ای و میدانی جمع آوری و در نرم افزار SPSS از طریق آزمون های Tتک نمونه ای و همبستگی پیرسون مورد تحلیل قرار گرفت. یافته های این تحقیق نشان می دهد که میزان سرمایه اجتماعی در بین اعضای صندوق های آبادانی و پیشرفت در حد متوسط(1/3) است.در این میان شاخص میزان اعتماد(3/3)در این مرحله در مناسب ترین وضعیت و شاخص مشارکت اجتماعی(مخصوصاً مشارکت زنان) و تأثیر ساختارهای حمایتی به ترتیب با(2/3) و(8/2) در ضعیف ترین وضعیت قرار می گیرند. همچنین یافته های حاصل از آزمون همبستگی پیرسون بیانگر وجود همبستگی درونی مثبت و معنادار (000/0Sig=) چهار شاخص اعتماد اجتماعی، مشارکت اجتماعی، ساختارهای حمایتی و انسجام اجتماعی در میان اعضای صندوق های آبادانی و پیشرفت سکونتگاه های روستایی هدف شهرستان قصرقند است. بنابراین شایسته است در سایه حکمروایی خوب روستایی با سیاست گذاری و همکاری مناسب دستگاه های متولی توسعه روستایی و ساختارهای حمایتی مخصوصا بنیاد علوی زمینه ی اعتماد،انسجام و مشارکت اجتماعی اعضا فراهم گردد تا در آینده شاهد توسعه و بهره وری صندوق های آبادانی و پیشرفت روستایی در سطح سکونتگاه های روستایی شهرستان قصرقند باشیم.واژه های کلیدی: سرمایه اجتماعی،صندوق آبادانی و پیشرفت،طرح توان افزایی،شهرستان قصرقند

گردشگری به عنوان سومین و پاک ترین صنعت هزاره سوم شاخته می شود. رشد صنعت گردشگری در گرو شرایطی است که با مهیا شدن آن چرخه این صنعت خواهد چرخید. از مهم ترین عوامل توسعه صنعت گردشگری؛ افزایش سطح کیفیت خدمات و تسهیلات برای گردشگران است. مادامی که رضایتمندی گردشگران مورد توجه قرار نگیرد، نمی توان به جذب گردشگران امیدوار بود. در همین راستا، محققین، شهرستان قروه را به علت جاذبه های فراوان گردشگری و وجود گردشگران داخلی و خارجی مورد پژوهش قرار داده اند. روش پژوهش به صورت توصیفی-تحلیلی و از لحاظ هدف کاربردی توسعه ای است. حجم نمونه به تعداد 200 پرسشنامه بصورت غیراحتمالی-دردسترس برگزیده شد. داده ها و اطلاعات به صورت کتابخانه ای و میدانی گردآوری شده است. داده ها پس از وارد شدن به نرم افزار spssبا آزمون های  Tو پیرسون تحلیل شد. نتایج پژوهش حاکی از آن است که کیفیت خدمات و تسهیلات گردشگری در سطح متوسط رو به بالایی قرار دارد. نمره کل T با مقدار 3.22 نشان می دهد که کیفیت خدمات و تسهیلات مطلوب نمی باشد؛ اما بیش از حد متوسط است. بالاترین سطح مربوط به شاخص کیفیت رفتار جامعه میزبان با میانگین 4.24 است. همچنین محاسبه آزمون پیرسون نشان داد که بین کیفیت خدمات و تسهیلات با رضایتمندی گردشگران همبستگی مثبتی و معناداری در تمامی شاخص ها برقرار است و در نهایت رابطه رضایت مندی و جذب گردشگران با ضریب 0.753 محاسبه شد. تأسیس اقامت گاه های مناسب جهت استراحت گردشگران می تواند عاملی جهت رضایت مندی و جذب گردشگران به شهرستان قروه باشد.

مقابله با بحران ها و تأمین ایمنی و امنیت یکی از مسائل مهم جهت مدیریت و حکمروایی مطلوب در جهت تحقق اهداف توسعه ی پایدار و مدیریت جامع در سکونتگاههای شهری و روستایی می باشد. پژوهش حاضر باهدف بررسی ایمنی فضاها در روستا - شهر اشترینان با توجه به اصول پدافند غیرعامل و شناسایی و از بین بردن عوامل کاهش دهنده ایمنی در منطقه انجام گرفته است. روش تحقیق توصیفی-تحلیلی بوده و نوع تحقیق کاربردی می باشد. گردآوری اطلاعات بر مبنای مطالعات اسنادی و نیز میدانی بوده و تجزیه وتحلیل اطلاعات به دست آمده با استفاده از روش SWOT انجام گرفته است. جامعه هدف این پژوهش مردم محلی، متخصصین،کارشناسان و مسئولین نهادهای متولی امر توسعه شهری و امور نظامی -دفاعی - امنیتی ناحیه مورد مطالعه می باشند. دراین پژوهش حجم نمونه بر اساس روش نمونه گیری اتفاقی 80 نفر تعیین شد و برای انتخاب شاخص ها از تکنیک دلفی و نظر کارشناسان استفاده گردیده است. درنهایت یافته ها نشان می دهند که باوجود بستر طبیعی مناسب، روستا –شهر اشترینان ازنظر معیارهای پدافند غیرعامل در شرایط مناسبی قرار ندارد. درنهایت پیشنهادات و راهکارهای لازم جهت افزایش ایمنی با توجه به اصول پدافند غیرعامل با استفاده از ماتریس کمی QSPM در این روستا - شهر ارائه گردیده است.

پیشینه و هدف جمع بندی نتایج بررسی پیشینه تحقیق نشان می دهد توسعه گردشگری پایدار به دلیل اهمیت آن و آثار بالقوه مثبت و منفی که به همراه دارد بدون برنامه ریزی امکان پذیر نخواهد بود؛ لذا اتخاذ سیاست های اصولی از راه فرایند برنامه ریزی ها و مدیریت ضروری خواهد بود. بنابراین مدیریت شهری و روستایی می تواند با آگاهی از پیشران های کلیدی در راستای توسعه پایدار گردشگری حرکت نماید. بررسی ادبیات موضوع در این پژوهش نشان می دهد که در کنار توجه به توسعه پایدار گردشگری با تعیین پیشران های کلیدی در دنیای به شدت رقابتی در برنامه ریزی و مدیریت ها، نیاز به رویکردی خلاقانه نیز وجود خواهد داشت تا شاخص های مورد نظر، جهت بررسی با نگاهی خلاقانه تعیین و مورد بررسی قرار گیرند. بنابراین پژوهش پیش رو قصد دارد که با تکیه بر دیدگاه نوین برنامه ریزی و با استفاده از روش های خاص آینده پژوهی به شناسایی عوامل کلیدی موثر بر توسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد بپردازد. روش شناسی پژوهش حاضر از نظر ماهیت تحلیلی و اکتشافی مبتنی بر رویکرد آینده پژوهی و روش پیمایشی و میدانی می باشد؛ همچنین به لحاظ گردآوری داده ها از نوع ترکیبی می باشد. جامعه آماری پژوهش شامل35 نفر از متولیان سازمان ها و کارشناسان متخصص مرتبط با موضوع در شهرستان بروجرد می باشد. در بخش کیفی جهت شناسایی  نیروهای پیشران و عدم قطعیت ها از مشاهده، پویش محیطی و مطالعات اسنادی، بحث های گروهی و مصاحبه نیمه ساختار یافته (تکنیک دلفی) و در بخش کمی از پرسشنامه محقق ساخته استفاده شده است. با نگاهی به رویکرد PESTEL، ابعاد و متغیرهای موثر بر توسعه گردشگری خلاق همچون ابعاد محیطی، اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و ... در این شهرستان مورد بررسی قرار گرفته و در نهایت با استفاده از نرم افزار MICMAC پیشران های کلیدی مؤثر بر توسعه گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد شناسایی و رتبه بندی شده اند.     یافته ها و بحث یافته های تحقیق و نحوه پراکنش متغیرها در صفحه پراکندگی جهت تعیین وضعیت پایداری و ناپایداری سیستم در محدوده مورد مطالعه، حاکی از ناپایداری سیستم است. یعنی گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد در وضعیت مناسبی قرار ندارد. در نهایت با توجه به رتبه های به دست آمده از تاثیرگذاری مستقیم و غیر مستقیم متغیرها، 10عامل کلیدی به عنوان شاخص های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد انتخاب شدند که عبارتند از: «افزایش میدان های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان  »؛ «بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران  »؛ «دسترسی به شبکه جهانی نت  »؛ « ارتقای سطح زبان های خارجی و ارتباط با دانشگاه ها و صنعت  »؛ «ارتقای سطح دانش کارکنان واحدهای گردشگری»؛ « توجه به تنوع قومیتی و فرهنگی»  ؛ «مشارکت بومیان و توجه به اقشار آسیب پذیر» ؛ «حمایت از آیین ها و سنت های جامعه ی شهری و روستایی و برگزاری رویدادها»؛  «اخلاق مداری و حفظ امنیت اجتماعی» و «اشتغال زایی در بخش گردشگری». بدین ترتیب سناریوهای آینده وضعیت گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد  نیز می بایست بر اساس این عوامل طراحی شوند. نتیجه گیری براساس نتایج به دست آمده، چندین عامل کلیدی به عنوان شاخص های کلیدی مؤثر برتوسعه گردشگری خلاق شهرستان بروجرد در آینده انتخاب شدند که رتبه یک تا سه آن به ترتیب شامل افزایش میدان های هوایی، ریلی و زمینی به شهرستان، بازاریابی و حمایت از سرمایه گذاران و دسترسی به شبکه جهانی نت است. همچنین براساس یافته های تحقیق، پیشران های نهایی موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد به ترتیب شامل «عوامل اجتماعی –فرهنگی با چهار پیشران» ، «عوامل اقتصادی با دو پیشران»، «عوامل آموزشی با دو پیشران» و« عوامل زیرساختی و کالبدی با یک پیشران» است. از مهمترین نتایج این تحقیق، وضعیت توزیع و پراکنش متغیرهای موثر بر گردشگری خلاق در شهرستان بروجرد می باشد که حاکی از ناپایداری وضعیت سیستم در محدوده مورد مطالعه است که نشان از لزوم توجه هر گونه برنامه ریزی با در نظر گرفتن عدم قطعیت های آینده و با بهره گیری از دانش آینده نگاری خواهد بود.