حمیرا سپاسیان

پژوهش حاضر تأثیر هیجان شادی و غم بر راهبردهای تصمیم گیری و طول مدت تصمیم گیری کودکان را مورد بررسی قرار داد. شرکت کنندگان پژوهش 54 کودک 5 تا 6 ساله (27 پسر و 27 دختر) بودند که از پیش دبستان های شهر شیراز انتخاب شدند. شرکت کننده ها به صورت تصادفی در سه گروه هیجان شادی، هیجان غم و کنترل جایگزین شدند. برای ایجاد هیجان در گروههای آزمایشی از انیمیشن استفاده شد. جهت سنجش هیجان از پرسشنامه (-X PANAS) استفاده شد. نتایج نشان داد که شرایط هیجانی اثر معنادار بر راهبردهای تصمیم گیری کودکان ندارد. جنسیت تأثیر معناداری بر راهبردهای تصمیم گیری نشان داد. به این نحو که پسرها در راهبردهای تصمیم گیری از نمره ی بالاتری نسبت به دخترها برخوردار بودند. بعلاوه نتایج حاکی از تاثیر معنادار شرایط هیجانی بر طول مدت تصمیم گیری بود. بدین ترتیب که طول مدت تصمیم گیری در گروه غم کمتر از گروه کنترل است. جنسیت اثر معناداری بر طول مدت تصمیم گیری نداشت. این مطالعه بینش بیشتری را در خصوص ارتباط هیجان و تصمیم گیری در کودکان فراهم نمود.

هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر آموزش و تقویت بر تصمیم گیری کودکان پیش دبستانی بود. شرکت کنندگان پژوهش 94 کودک 4 تا 6 ساله (48 پسر ،46 دختر) بودند که از پیش دبستان های شهر شیراز انتخاب شدند. ابتدا هوش هر کودک توسط فرم انطباق یافته کوتاه مقیاس هوش وکسلر (رضویه و شهیم، 1387) کودکان پیش دبستانی اندازه گیری شد. سپس هر یک از شرکت کنندگان به صورت تصادفی در سه گروه آموزش، تقویت و کنترل قرار گرفتند و به تکلیف تصمیم گیری (هاوز، 2003) پاسخ دادند. نتایج نشان دادند تصمیم گیری درگروه آموزش، نسبت به دو گروه دیگر بیشتر مبتنی بر عناصر مهم و کلیدی بود. همچنین یافته ها حاکی از نقش تعدیل کننده متغیر سن در تأثیر آموزش بر راهبردهای تصمیم گیری کودکان بود. در مجموع، نتایج پژوهش شواهد مطلوبی فراهم کردند که از طریق راهبردهای مناسب آموزشی می توان فرایند تصمیم گیری در کودکان را ارتقا داد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر آموزش خودشفقت ورزی بر فرایندهای تصمیم گیری اخلاقی نوجوانان بود. شرکت کنندگان پژوهش 40 دانش آموز دختر 15 تا  16ساله بودند که از دبیرستان های شهر شیراز انتخاب شدند. شرکت کنندگان به صورت تصادفی در دو گروه آزمایش و کنترل جایگزین شدند و به ابزار پژوهش شامل: آزمون سناریوهای آگاهی اخلاقی، آزمون تبیین مباحث، مقیاس اخلاق چندبعدی، بازی خیر عمومی و آزمون خودشفقت ورزی ذهن آگاهانه پاسخ دادند. طرح پژوهش از نوع آزمایشی پیش آزمون- پس آزمون با گروه کنترل و جایگزینی تصادفی بود. به منظور تعیین روایی بسته آموزشی نتایج پیش آزمون و پس آزمون دو گروه، در آزمون خودشفقت ورزی ذهن آگاهانه مورد مقایسه قرار گرفت. با توجه به افزایش نمرات گروه آموزش نسبت به گروه کنترل، روایی بسته آموزشی مورد تایید قرار گرفت.  نتایج تحلیل آماری کوواریانس چندمتغیری (مانکوا) نشان داد که نمرات گروه آموزش دیده در مقیاس های آگاهی اخلاقی، قضاوت اخلاقی و عمل اخلاقی از مرحله پیش آزمون به پس آزمون نسبت به گروه کنترل افزایش معنی دار داشته است. اما در مقیاس قصد اخلاقی تاثیر معنی دار نداشت. در نتیجه می توان گفت، آموزش خودشفقت ورزی از طریق افزایش حس شفقت نسبت به خود و ارتقای خودشفقت ورزی، فرایندهای شناختی لازم در تصمیم گیری اخلاقی را ارتقا می دهد.