الهام قیاسی

امروزه اگر چه شاهد تغییر و تحولات گسترده و رشد و پیشرفت صنایع و فناوری های ارتباطی هستیم، اما همچنان رشد و تعالی، کارایی و کاربرد آموزش ها خصوصاً آموزش های عمومی و پایه آنچنان که شاید و باید تحقق نیافته است. در حالی که برنامه ریزی آموزش و پرورش مؤید تأکید بر کیفیت است اما در عمل کمیت ها در اولویت قرار دارد و همچنان رویکردهای کهن و متمرکز در برنامه ها و برنامه ریزی ها برقرار است و انعطاف پذیری، نوآوری، کار مشارکتی و برقراری سازوکارهای پشتیبانی مورد توجه نیست. سرعت تحولات جدید، نظام آموزشی را در ابعاد و جنبه های مختلف اعم از محتوای کتاب های درسی، شیوه ها و روش های تدریس و نیز امکانات و فضای آموزشی با چالش مواجه ساخته است. در این شرایط، تعیین اهداف و دورنما، راهبردها و اقدامات با تأکید بر آماده سازی و حمایت و پشتیبانی مالی و آموزشی در حوزه درونداد، فرایند و بروندادهای تعلیم و تربیت و نیز به روزرسانی و تطبیق درونمایه های آموزشی با نیازهای جدید ضروری است.

امروزه گروهی از پژوهشگران حوزه سلامت روانی ملهم از روان شناسی مثبت نگر، رویکرد نظری و پژوهشی متفاوتی برای تبیین و مطالعه این مفهوم برگزیده اند. آنان سلامت روانی را معادل کارکرد مثبت روانشناختی، تلقی و آن را در قالب اصطلاح "بهزیستی روانشناختی" مفهوم سازی کرده اند. این گروه نداشتن بیماری را برای احساس سلامت کافی نمی دانند، بلکه معتقدند که داشتن احساس رضایت از زندگی، تعامل کارآمد و مؤثر با جهان، انرژی و خلق مثبت، پیوند و رابطه مطلوب با جمع و اجتماع و پیشرفت مثبت، از مشخصه های فرد سالم است. داشتن ارتباط مثبت با دیگران به معنی داشتن رابطه با کیفیت و ارضاکننده با دیگران است. افراد با این ویژگی عمدتاً انسان هایی مطبوع، نوع دوست و توانا در دوست داشتن دیگران هستند و می کوشند رابطه ای گرم بر اساس اعتماد متقابل با دیگران، ایجاد کنند. مؤلفه هدفمندی در زندگی، به مفهوم دارا بودن اهداف درازمدت و کوتاه مدت در زندگی و معنادار شمردن آن است. فرد هدفمند نسبت به فعالیت ها و رویدادهای زندگی علاقه نشان می دهد و به شکل مؤثر با آنها، درگیر می شود. از این رو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت موضوع به بررسی بر بهزیستی روانشناختی و نظریه های مختلف مرتبط با آن پرداخته شده است.

امروزه وجود یک کودک کم توان ذهنی، یک عامل نگران کننده برای سازگاری خانواده محسوب می شود. خانواده های دارای کودک مبتلا به ناتوانی از نظر اجتماعی منزوی هستند و در مقابل استرس آسیب پذیرتر می باشند. والدین این کودکان خصوصا مادران دارای حالات هیجانی ناپایدار، سوگ پایدار و ناسازگاری هستند. منظور از سازگاری، انطباق متوالی با تغییرات و ایجاد ارتباط بین خود و محیط به نحوی است که حداکثر خویشتن سازی را همراه با رفاه اجتماعی، امکانپذیر می سازد. سازگاری یعنی شناخت این حقیقت که هر فرد باید هدف های خود را با توجه به چهارچوب های اجتماعی، فرهنگی تعقیب نماید. صرف نظر از اینکه در کنار آمدن با مشکلات تا چه اندازه توانا باشیم باز هم در زندگی مواقعی پیش می آیدکه به ناچار احساس فشار روانی می کنیم. انگیزه های ما همواره به آسانی ارضا نمی شود، بنابراین باید موانعی را از سر راه برداشت، دست به انتخاب زد و در برابر ناکامی ها صبر و شکیبایی نشان داد. در اثر برخورد افراد با موانعی که راه را بر کامیابی های آنان می بندد، در هر یک از آنان شیوه های پاسخ دهی ویژه ای رشد می کند. به عبارت دیگر، می توان گفت روش های بسیاری برای مقابله با استرس وجود دارد. بسیاری از این روش ها ماهیت روانشناختی دارند و افراد متفاوت با توجه به ویژگی های شخصیتی خود، هر یک، روشی را برای مقابله با استرس بر می گزینند. از این رو در تحقیق حاضر، به لحاظ اهمیت موضوع به بررسی و بازکاوی سازگاری و سبک های مقابله و مرور آنها از دیدگاه های مختلف پرداخته شده است.

امروزه، اینترنت در تمام جهان مورد استفاده قرار می گیرد، به طوری که جهان جدید به صورت نظامی لبریز از اطلاعات الکترونیکی تبدیل شده است. اما این پدیده دارای پیامدهای مثبت و منفی فراوان است که با برنامه ریزی متناسب می توان از دستاوردهای مثبت آن بهره برد و از ابعاد منفی در امان ماند. شمار زیادی از افراد از اقشار مختلف و با اهداف متفاوت همچون ارتقای آگاهی های جمعی، تبلیغات، ابراز نظرات و ... در فضای مجازی شرکت دارند. نتایج مثبت در ابعاد عمومی، کمک و همیاری، ارتقای تجربه، تفکر، سرگرمی و فعالیت های گروهی، از میان رفتن محدودیت زمانی و مکانی، و ابعاد منفی شامل تهدید فرهنگ و رسوم بومی، اعتیاد به اینترنت، کاهش روابط چهره ای، درج مطالب کذب و سوءاستفاده و کلاه برداری، قابل بحث و بررسی است. در این بین، حضور هدفمند در این فضا موجب ارتقای معارف تخصصی و سطح اعتماد و امنیت و دوری از مسائل حاشیه ای خواهد شد. در اینجا تلاش داریم تا به مطالعه فضای مجازی اجتماعی، ابعاد مثبت و منفی این فضا و فواید اشتراک آگاهی های هدفمند بپردازیم.

هدف پژوهش بررسی رابطه سبک های مقابله با بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی می باشد که در سال تحصیلی 93-92مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه این تحقیق مشتمل بر60 نفر از مادران از جامعه مذکور می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. در این پژوهش از پرسشنامه سبک های مقابله اندلر و پارکر و پرسشنامه بهزیستی روانشناختی ریف استفاده گردید. یافته ها نشان می دهد بین سبک مقابله مسئله مدار و بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی رابطه معنی داری وجود دارد. بین سبک مقابله هیجان مدار و بهزیستی روانشناختی مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی رابطه معنی داری وجود دارد و بین سبک مقابله اجتنابی و بهزیستی روانشناختی در مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی رابطه معنی داری وجود ندارد.

بشر در طول تاریخ، خصوصاً از زمانی که توانایی های خود را کشف کرد، همواره برای دستیابی به پیشرفت و گسترش دامنه ارتباطات و نفوذ خود در تلاش و تکاپو بوده است؛ پدیده جهانی سازی، که دارای جنبه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی، سیاسی و ... است، در انتهای قرن بیستم ظهور یافت و هم اکنون به یکی از بزرگ ترین چالش های فکری بشر تبدیل شده است. جهانی سازی در همه ابعاد و حوزه ها، فرصت ها، محدودیت ها و تهدیداتی را به دنبال دارد. سؤال اساسی این است که چگونه می توان با پدیده جهانی سازی برخورد یا تعامل داشت؟ آیا جهانی شدن به تولید و استقرار یک فرهنگ عام سیر می کند؟ یا با حفظ و حتی تقویت لایه های پیشین، به تولید هویت جدیدی متناسب با اوضاع جدید می پردازد؟ همزمان با پیشرفت جوامع، ارتباطات روند پیچیده تری یافته است، در این میان برخی کشورها تلاش دارند تا دیگر جوامع را تحت کنترل و هدایت خود در آورند و در موضع ضعف نگه دارند. به تبع این خصوصیات، از نتایج چندوجهی جهانی شدن، برانگیخته شدن دیدگاه ها و داوری های بعضاً متناقض در میان تحلیلگران است.

هدف پژوهش حاضر مقایسه سازگاری مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی ومادران دارای فرزندان عادی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادران دارای مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی ومادران دارای فرزندان عادی می باشد که در سال تحصیلی 93-92مورد بررسی قرار گرفتند. نمونه این تحقیق مشتمل بر 120نفر از مادران از جامعه مذکور می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. در این پژوهش از پرسشنامه سازگاری بل استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد بین سازگاری در خانه، سازگاری بهداشتی، سازگاری عاطفی، سازگاری شغلی، سازگاری اجتماعی مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی و مادران دارای فرزندان عادی تفاوت معنی داری وجود دارد. به عبارت دیگر مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی نسبت به مادران دارای فرزندان عادی از سازگاری کمتری برخوردارند.

هدف پژوهش حاضر مقایسه بهزیستی روانشناختی مادران دارای کودکان کم توان ذهنی و مادران دارای کودکان عادی می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه مادران دارای کودکان کم توان ذهنی و مادران دارای کودکان عادی می باشد. نمونه این تحقیق مشتمل بر 120 نفر از مادران از جامعه مذکور می باشد که برای انتخاب آنها از روش نمونه گیری در دسترس استفاده گردید. در این پژوهش از آزمون بهزیستی روانشناختی ریف استفاده شده است. یافته ها نشان می دهد بین بهزیستی روانشناختی و مولفه های آن در مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی و مادران دارای فرزندان عادی تفاوت معنی دار وجود دارد. در نتیجه مادران دارای فرزندان کم توان ذهنی از بهزیستی روانشناختی پایین تری نسبت به مادران دارای فرزندان عادی برخوردارند.