مهنوش عابدینی

سنجش کلاسی و آموزشی، ابزاری مهم در ایجاد و افزایش کیفیت آموزش است که در موارد بسیاری فقط جنبه ای نمره ای و گزارشی داشته و فرایند این مقوله و نقش آن در سنجش مورد بی توجهی و کم توجهی قرار گرفته است. از همین رو این تحقیق با هدف سنجش و ارزشیابی در آموزش و نقش آن در بهبود آموزش شکل گرفت. روش این پژوهش مبتنی بر مطالعه کتابخانه با رویکرد اجرایی تحلیل محتوا از پژوهش موجود در این حوزه بود که با بررسی نهایی در این بخش 18 پژوهش وارد مطالعه شدند. بررسی تحلیلی در این زمینه نشان داد که از اثرات سنجش در بهبود آموزش 79 کد باز شناسایی شد که با مقوله بندی و محور بندی حول مقوله مهمتر 32 مضمون استخراج و با تخصصی و محوری تر کردن مضمون ها 8 تم نهایی شناسایی شد که  بر اساس تکرار کد و تعداد کدهای اصلی حول هر محور شناسایی شده؛ بازخورد و وضعیت، آگاهی نسبت به کیفیت تدریس معلم؛ ایجاد انگیزه یادگیری؛ نقاط قوت و ضعف فراگیران؛ انگیزه پیشرفت تحصیلی؛ ایجاد محیط آموزشی پویا؛ کیفیت کتب درسی و کیفیت نظام آموزشی مهمترین اثرهای ارزشیابی در بهبود آموزش می باشد. بر اساس نتایج بدست آمده ارزشیابی آموزشی نقشی مهم در کیفیت بخشی و بهبود شرایط در این حوزه دارد که با افزایش مطالعه و بکارگیری آن می توان سطح آموزش و کیفیت منتج در آن را بالا برد.

مساله یادگیری محوری مهم و عامل اساسی تئوری یادگیری می باشد. بی تردید یادگیری مهمترین مساله آموزشی می باشد که نظام های آموزشی مختلف بر اساس برنامه های مختلف سعی در ارتقا و بهبود آن در بخش های گوناگون دارند. بر همین اساس این تحقیق با هدف نگاهی تحلیلی به نظریه های یاددهی یادگیری صورت پذیرفت و ابن رویکردهای از زوایای مختلف رویکردهای رفتاری، شناختی و ساخت گرائی به عنوان سه رویکرد اصلی و اساسی در این زمینه مورد بررسی قرار گرفتند. روش این پژوهش مبتنی بر مطالعه کتابخانه و رویکرد مروری بود که در آن با ساختار استخراجی  رویکردهای مختلف توسط محقق از زوایای مختلف بررسی شد. یافته ها نشان داد رویکرد رفتار گرائی نگاهی کمی، با الگوهای سنتی به آموزش دارد، از همین رو آموزش سنتی مورد تاکید می باشد  و آموزش دهنده نقش اصلی و اساسی الگوی آموزش است، رویکرد شناخت گرائی با تعدیل در این زمینه یادگیری را ترکیبی از هر دو روش کمی و کیفی با هدف ایجاد ادراک و بینش در فراگیر جستجو می نماید و در این زمینه فرد و معلم در تعامل با یکدیگر در مدرسه و یا محیط دیگر آموزش، مفاهیم و الگوی مرتبط به آن را فرا می گیرند. در ساخت گرائی نگاهی ویژه به فرد  دارد و او را محور آموزش و ساختن بر اساس او را نیاز آموزش قلمداد می کند. از همین رو در این ساختار،  الگو مبتنی بر کیفی گرائی و تاکید کامل بر فرد است. در یک جمع بندی کلی بررسی ها گویای این مساله است که برای ایجاد یادگیری بهینه در نظام آموزشی هر سه رویکرد دارای اثر و نقش مثبت می باشند و تعامل در این زمینه و بکارگیری نقاط قوت هر رویکرد باعث ایجاد و شکل دهی یک الگوی یادگیری قوی بر اساس یک سیستم واحد می شود.

آموزش و یادگیری ساختاری چند وجهی است و دارای ابعاد زیادی است که در آن دخیل و اثر گذار می باشد. از همین رو این تحقیق با رویکردی تحلیلی به سنجش و ارزشیابی و نقش آن در یادگیری با نگاهی به رویکردهای موجود در حیطه صورت پذیرفت. روش این تحقیق مبتنی بر مطالعه کتابخانه و مطالعه منابع در حیطه مورد نظر بود و  بررسی تحلیلی در این زمینه که مبتنی بر دو بخش مطالعه نظری و رویکردی و مطالعه تطبیقی در این زمینه بود نشان داد که در زمینه رویکردهای مورد بررسی، دیدگاه رفتاری،  رویکردی کمی و منطبق بر نمره را دارد، رویکرد شناختی کیفی گرا و فرایندی و رویکرد انسان گرائی صرفا توجه به فراگیر بدون توجه به ابزار سنجش دارد. همچنین در زمینه مطالعه تطبیقی یافته ها گویای این مساله بود که رویکرد ارزشیابی کشورهای مختلف در بر گیرنده هر دو الگو و رویکرد شناختی و رفتاری است اما در زمینه استفاده و بکارگیری الگوی ارزشیابی تفاوت های مشخصی وجود دارد. در این زمینه کشور ژاپن و فنلاند رویکرد کیفی و توصیفی رویکرد غالب است؛ کره جنوبی و آمریکا تعامل آمیخته هر دو رویکرد با تاکید بر دیدگاه شناختی را در امر آموزش بکار می گیرند و اما ایران کشوری با رویکرد غالب کمی در امر آموزش می باشد که عمده گزینش ها و شرایط پذیرش دانشجو در مقاطع تحصیلی و تکمیلی بر مبنای یک آزمون کمی عمدتا بسته پاسخ است.

تغییرات گسترده در عصر اخیر باعث تفاوت در هر حوزه ای شده است و آموزش نیز در این فرایند دچار تغییراتی شده است و الگوی آموزش به سمت رویکرد آموزش الکترونیک و مجازی رفته است. در همین راستا این تحقیق به بررسی تحولات سبک های یاددهی و یادگیری در هزاره سوم، آموزش مجازی، آموزش الکترونیک، آموزش ترکیبی پرداخت. این مطالعه از انواع تحقیقات کتابخانه و تحلیلی بود و یافته ها نشان داد در دوره آموزش الکترونیک الگوی تدریس نگاه آموزشی قبلی نیست و رویکرد فعال آموزشی و ابزار محور متناسب با شرایط و نیاز فراگیر جایگزین دوره قبلی شده است و عامل تدریس از معلم به ترکیب آموزش دهنده و فراگیر تغییر کرده است، ابزار تدریس به رویکرد فناوری محور و استفاده از وسایل آموزشی متنوع چون واقعیت افزوده در این مسیر تغییریافته است و بین دانش آموز و معلم روابط نزدیکی برقرار گردیده است و پیامد آموزش منتهی به ورد به بازار کار و یادگیری تخصصی معطوف شده است. همچنین در بررسی اثرات مثبت و منفی الگوی جدید یاددهی و یادگیری الکترونیک؛ آموزش در این دوره معطوف به زمان و مکان نبودن خاص، تخصصی سازی و آموزش گسترده و نیز نظارت بیشتر و دقیق تر به شیوه آموزش مهم ترین مزایای موردنظر است و سطحی سازی روابط و نبود واکنش های عملیاتی و اکت های مختلف بین فراگیران و در ارتباط با معلم از مهم ترین معایب این طرح است. با توجه به بررسی های صورت گرفته آموزش الکترونیک می تواند اثری مثبت بر آموزش داشته باشد که در صورت ترکیب با آموزش حضوری کیفیت و اثرات مثبت آن افزایش می یابد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه ابعاد شایستگی اجتماعی، کیفیت زندگی و آشفتگی هیجانی دانش آموزان متوسطه کم خواب و پر خواب شهر چابهار به انجام شده است. این تحقیق به لحاظ هدف کاربردی و روش بررسی آن توصیفی و از نوع تحقیقات علی- مقایسه ای است. جامعه آماری آن را کلیه دانش آموزان متوسطه شهر چابهار تشکیل داده اند. نمونه آماری شامل 80 نفر از دانش آموزان کم خواب (40 نفر) و پر خواب (40 نفر) دوره متوسطه شهر چابهار بوده است، که به روش نمونه گیری هدفمند انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه شایستگی اجتماعی فلنر و همکاران (1990)، پرسشنامه کیفیت زندگی آلین لاین (2005) و پرسشنامه تحمل آشفتگی هیجانی سیمونز (2005) بوده است. به ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌییﻦ ﭘﺎیﺎیی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ها، از روش آﻟﻔﺎی کﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده شد، کﻪ ﻣﻘﺪار آﻟﻔﺎی آن برای همه پرسشنامه ها بیش از 7/0 بدست آمده است. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داده است که: بین دانش آموزان کم خواب و پرخواب شهر چابهار از نظر مولفه های شایستگی اجتماعی(مهارت ها و توانایی های شناختی، مهارت های رفتاری، کفایت هیجانی و آمایه های انگیزشی)، مولفه های کیفیت زندگی(عملکرد جسمی، نقش جسمی، درد جسمی، سلامت عمومی، نشاط، کارکرد اجتماعی، نقش هیجانی و سلامت روانی) و مولفه های آشفتگی هیجانی(تحمل آشفتگی هیجانی، ارزیابی ذهنی آشفتگی، میزان توجه به هیجانات منفی در صورت وقوع و اقدام های تنظیم کننده برای تسکین آشفتگی) تفاوت معناداری وجود دارد.

پژوهش حاضر با هدف تعیین رابطه انتقال دانش و فناوری اطلاعات با قابلیت های استراتژیک مدیران مدارس متوسطه ناحیه (یک) شهر بندرعباس به انجام شده است. این تحقیق به لحاظ هدف؛ کاربردی و روش بررسی آن توصیفی و از نوع تحقیقات همبستگی است. جامعه آماری آن را کلیه مدیران مدارس متوسطه ناحیه (یک) شهر بندرعباس تشکیل داده-اند. از لحاظ هدف تحقیق از نوع کاربردی، از لحاظ نوع روش، توصیفی و همبستگی می باشد. نمونه آماری با استفاده از جدول مورگان؛ 97 نفر تعیین شد، که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار اندازه گیری پرسشنامه انتقال دانش دی کاسترو و همکاران (2008)، پرسشنامه فناوری اطلاعات محمودی (1392) و پرسش نامه قابلیت های استراتژیک کارکنان ساخته محقق بوده است. به ﻣﻨﻈﻮر ﺗﻌییﻦ ﭘﺎیﺎیی ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ ها، از روش آﻟﻔﺎی کﺮوﻧﺒﺎخ اﺳﺘﻔﺎده شد، کﻪ ﻣﻘﺪار آﻟﻔﺎی آن برای همه پرسشنامه ها بیش از 7/0 بدست آمده است. در سطح استنباطی برای تحلیل فرضیه ها نیز از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چندگانه به کمک نرم افزار Spss نسخه 22 استفاده شده است. نتایج نشان می دهد بین انتقال دانش و ابعاد سه گانه آن (اجتماعی سازی، تلفیق و درونی سازی) با قابلیت های استراتژیک مدیران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. بین فناوری اطلاعات و ابعاد هفت گانه آن (ویژگی های فردی، عوامل نگرشی، عوامل آموزشی، عوامل فنی، عوامل اقتصادی، عوامل محیطی و عوامل انسانی) با قابلیت های استراتژیک مدیران رابطه مثبت و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه نیز نشان داد که مولفه های انتقال دانش (اجتماعی سازی و تلفیق) در مجموع حدود 13/0 درصد و مؤلفه های فناوری اطلاعات (عوامل آموزشی، ویژگی های فردی و عوامل انسانی) در مجموع حدود 33/0 درصد از واریانس متغیر قابلیت های استراتژیک مدیران را تبیین می-نمایند.

بکارگیری رویکرد نوین تدریس در امر آموزش ضرورت عصر اخیر و همگامی با نیازهای به فراخور زمان فراگیران می باشد. در همین راستا این پژوهش با نگاهی تطبیقی به الگوی نوین تدریس متوسطه دوم در ایران و کشورهای پیشرفته شکل گرفت. این پژوهش یک مطالعه تطبیقی از انواع پژوهش های مبتنی بر مقالات مروری با رویکرد کتابخانه بود که به صورت مشخص 6 کشور فرانسه، ژاپن، کره جنوبی، استرالیا، فنلاند و ایران را مورد بررسی قرار داد. یافته های بدست آمده از این پژوهش در سه حوزه مدیریت آموزشی؛ بخش فناوری و ابزارهای فناورانه در این زمینه صورت پذیرفت. یافته های بدست آمده در این زمینه نشان داد که در بعد مدیریتی، در کشورهای پیشرفته تر از منظر مدیریتی در این ساختار، نظام آموزشی چند وجهی و نظارتی در زمینه های مختلف وجود دارد.  بررسی بکارگیری تکنولوژی و ابزار نوین آموزشی در مدارس کشورهای مورد بررسی گویای این مساله بود که هوشمند سازی کامل در مدارس و تخصص بندی دقیق آموزش نوین و صد در صدی هنوز در هیچ کشوری مشاهده نمی گردد اما سمت آموزش به سوی الگوی هوشمند سازی است، با این حال مدارس تخصصی و رویکرد فعال آموزشی گسترش بیشتری در این زمینه نشان می دهند. ژاپن، کره جنوبی و فنلاند مسیر رشد بالایی در این زمینه دارد کشورهای فرانسه و استرالیا در وضعیت متوسطی قرار دارد و ایران از منظر رویکرد آموزشی فعال در مقطع متوسطه دوم در سطح پایین و ضعیفی می باشد. در بخش ابزارهای موجود در این زمینه، نتایج نشان داد کشورهای پیشرفته به سمت آموزش تخصصی تر و فردی گام بر می دارند. از نتایج بدست آمده از این پژوهش می توان در امر برنامه ریزی و تقویت زیر ساخت های موجود جهت گسترش الگوی نوین آموزشی بهره برد.

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه مدیریت مشارکتی و تعهد سازمانی دبیران جغرافیای دبیرستان های استان هرمزگان انجام گردید. روش پژوهش توصیفی از نوع همبستگی می باشد. حجم نمونه برای دبیران جغرافیای دبیرستان های117 نفر برآورد گردیده و به روش نمونه گیری تصادفی ساده انتخاب شده است. برای گردآوری داده ها از پرسشنامه مدیریت مشارکتی فیضی(2007)با 27 سئوال و پرسشنامه تعهد سازمانی آلن و مایر (1991) با 24 سئوال با مقیاس پنج درجه ای لیکرت استفاده شده و ضریب پایایی آن ها به تربیت 79/0، 82/0 بدست آمد. داده های پژوهش پس از جمع آوری ازطریق پرسشنامه های فوق به وسیله نرم افزار spssمورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. برای تجزیه و تحلیل داده ها در سطح آمار توصیفی از شاخص های میانگین و انحراف از معیار و در سطح آمار استنباطی از ضریب همبستگی و رگرسیون خطی استفاده شد. یافته های حاصل از پژوهش نشان داد که مدیریت مشارکتی با تعهد سازمانی رابطه معناداری وجود دارد.