سید محمدعلی سیدحسینی

امروزه بازی های رایانه ای، به یکی از پرطرفدارترین تفریحات مردم در دنیا تبدیل شده اند؛ تفریحی که انسان های بیشماری را ساعت ها فارغ از دنیای واقعی مجذوب خود می کند و آرزوهای دست نیافتنی هر یک از آن ها را در دنیای مجازی تبدیل به واقعیت می کند. این نوع گذران اوقات فراغت، با در نظر گرفتن پیامدهای آن، قابل تأمل است. همین امر توجه پژوهشگران این حوزه را به میزان مصرف بازی ها به ویژه در میان گروه های سنی کودکان و نوجوانان و نگرش آنان نسبت به بازی های رایانه ای برانگیخته است که مقاله حاضر نیز به بررسی ابعاد مختلف این موضوع پرداخته است. این مطالعه در بین افراد 7 تا 40 سال کشور با استفاده از روش نمونه گیری چندمرحله ای انجام شده است. یافته ها، حاکی از آشنایی 6/79 درصد افراد با بازی های رایانه ای و ویدئویی و انجام این بازی ها توسط 4/54 درصد آنها است. از بین ژانر های مختلف، بازی های ورزشی، اکشن و جنگی از بازی های مورد علاقه بازیکنان بوده است. در مجموع نگرش 4/13 درصد از کل بازیکنان نمونه نسبت به بازی ها مثبت، 8/68 درصد بینابین و 8/17 درصد نگرش منفی ای نسبت به بازی های رایانه ای داشتند.

افزون بر اینکه بازی های دیجیتال یک صنعت با سرعت رشد بالا به شمار می آیند، آن ها را می توان از مصداق های مدرن ترین و پیچیده ترین رسانه های جهان امروز درنظر گرفت؛ رسانه ای که تعامل با مخاطب خود را به بالاترین حد ممکن می رساند و به همین سبب از اثربخشی قابل توجهی برخوردار است. یک رسانه با چنین سطحی از اثرگذاری، بستر مناسبی برای انتقال مفاهیم فرهنگی و ارزشی به شمار می آید و به همین سبب، درک رابطه تعاملی بازیکن، به عنوان مخاطب، با این رسانه منحصربه فرد، حیاتی به نظر می رسد. با این هدف در مقاله حاضر یک الگوی پنج بُعدی با ابعاد ارزش های ادراکی کارکردی، پولی، هیجانی، اجتماعی، و نوآورانه برای شناخت ارزش های ادراک شده از سه پلتفرم رایانه، موبایل، و کنسول برای بازی های دیجیتال تدوین شده و سپس به کمک داده های به دست آمده از پیمایش ملی انجام شده در مرکز تحقیقات بازی های دیجیتال با 6232 نمونه آماری، اختلاف میان این ابعاد درون هر پلتفرم و میان پلتفرم ها، بررسی شده است. نتایج به دست آمده نشان می دهد که ضمن اینکه ابعاد ادراک شده در هر پلتفرم، تفاوت معناداری با یکدیگر دارند، الگوهای ارزش ادراکی در میان پلتفرم ها نیز با هم متفاوت هستند و مهم ترین عامل ایجاد این تفاوت، ادراک بالای بُعد ارزش اجتماعی در پلتفرم کنسول است. شناخت حاصل از تحلیل های این مقاله می تواند به بهره برداری از بازی های دیجیتال به عنوان یک رسانه انتقال دهنده ارزش کمک کند.

این مطالعه چگونگی القای ترس به مخاطبان را از طریق بازی های رایانه ای مورد بررسی قرار می دهد. هدف نویسندگان در این مقاله کنکاش پیرامون چهار بازی رایانه ای مهم در ژانر ترس است که عبارتند از بازی های فراموشی، ترس 2، فضای مرده و تپه خاموش. با توجه به ماهیت ویژه بازی های رایانه ای (نوعی از رسانه های تعاملی)، از ترکیب دو روش کیفی مشاهده مشارکتی و تحلیل تماتیک برای رسیدن به هدف تحقیق بهره گرفته       شده است. این مقاله الگوی القای ترس را براساس تحلیل سه تم اصلی مشخصه های محیطی، دشمن یا هیولا و شخصیت اصلی یا قهرمان از درون این 4 بازی ترسناک استنباط و استخراج کرده است. این الگو مشتمل است بر 13 مقوله ترس آور که در 3 عامل اساسی در ایجاد ترس خلاصه شده اند که عبارتند از: محدودیت، خشونت و ناشناختگی.