بهزاد هاشمیان

یکی از مشکلات فرهنگی کشورهای جهان سوم در حوزه مسائل جامعه و جمعیت شناختی، موضوع نگرش جنسی ترجیح مند است. منظور از نگرشهای جنسی ترجیحی، قائل بودن به برتری ذاتی، حقوقی یا نهادی یک جنس نسبت به جنس دیگر است. در حال حاضر با تغییرات اجتماعی و اقتصادی جامعه و بویژه شهرهای بزرگ، شاهد کمرنگ شدن و حتی بیرنگ شدن این سنتها هستیم. این مطالعه با روش تحقیق کیفی و راهبرد گراند تئوری (GT) انجام شده است. داده های این تحقیق از طریق مصاحبه های عمیق جمع آوری شده است. جامعه مطالعاتی این پژوهش 21 نفر از زنان و مردان شهرستان محمود آباد استان مازندران است. حجم نمونه پس از این تعداد مصاحبه به اشباع نظری رسیده است. نتایج شناسه گذاری چند گانه به شکل گیری الگوی نظری تحقیق با محوریت نگرش جنسی ترجیح مند منجر شده است. یافته های تحقیق نشان می دهد که در میان خانواده های مورد بررسی، نگرش آنها به برتری جنسی فرزندان خود بیشتر به سمت جنس پسر است تا دختر؛ هرچند این نگرش در حال کمرنگ شدن است. براساس یافته های تحقیق، مهمترین دلایل و ریشه های این نگرش در میان خانواده های مورد بررسی در عوامل مختلفی چون عوامل تاریخی و فرهنگی، عوامل اجتماعی، عوامل روانشناختی و عوامل اقتصادی حقوقی است. هم چنین یافته های این تحقیق نشان می دهد که اصلی ترین و محوریترین مقوله در پژوهش، اقتصادی است.

بیگانگی دانشگاهی به عنوان یکی از اشکال بیگانگی اصطلاحی برای توضیح و جدایی دانشجویان از فرایند یادگیری و تحصیل است و آن وضعیت یا تجربه منزوی بودن از یک گروه تحصیلی یا دانشگاهی که شخص باید به آن تعلق داشته باشد عنوان شده است. در این تحقیق هدف اصلی سنجش بیگانگی دانشگاهی و ابعاد آن در میان دانشجویان از یک طرف و تحلیل رابطه ناسازی در سطح میدان برون دانشگاهی با بیگانگی از طرف دیگر می باشد. تحقیق حاضر با استفاده از روش پیمایش انجام گردیده و برای گردآوری داده ها از پرسشنامه خوداجرا استفاده شده است. جامعه آماری این تحقیق دانشجویان دانشگاه مازندران بوده اند که با استفاده از شیوه نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم و براساس فرمول کوکران، حجم نمونه ای برابر با 390 نفر از دانشجویان انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان داد که بین شاخص های میدان برون دانشگاهی (ابهام اشتغال، مدرک گرایی، بحران منزلت) با بیگانگی دانشگاهی رابطه مثبت وجود دارد. همچنین مطابق با نتایج آزمون مدل نظری تحقیق میدان برون دانشگاهی به همراه مؤلفه هایش توانسته اند 49/0 از تغییرات بیگانگی دانشگاهی را مورد تبیین قرار دهند. براساس نظریه ناسازی بوردیو که چارچوب نظری این پژوهش است و با استناد به یافته های تحقیق در شرایط تعادل بین میدان های برون دانشگاهی (ابهام اشتغال، مدرک گرایی، بحران منزلت) و عادت واره دانشجویان تناسب وجود دارد اما وقتی در میدان های برون دانشگاهی تغییری ایجاد شود عادت واره در شرایط عدم تعادل قدرت تطبیق پذیری خود را از دست می دهد و در این وضعیت ناسازی یا بیگانگی دانشگاهی رخ می دهد. در حقیقت دانشجویان تحت تأثیر وضعیت میدان هایی که آنها را احاطه کرده است سرمایه فرهنگی خود را در خطر دیده و عکس العمل آنها نسبت به ناسازی در میدان های برون دانشگاهی، بیگانگی دانشگاهی است.

بیگانگی تحصیلی یا دانشگاهی به عنوان یکی از اشکال بیگانگی، اصطلاحی برای توضیح جدایی دانشجویان از فرایند یادگیری و تجربه منزوی بودن از یک گروه تحصیلی یا دانشگاهی است که شخص باید به آن تعلق داشته یا درگیر آن باشد. هدف تحقیق حاضر تحلیل بیگانگی دانشگاهی و ابعاد آن در سطح میدان های درون و برون دانشگاهی برمبنای نظریه ناسازی بوردیو در دانشجویان دانشگاه مازندران می باشد. روش تحقیق از نوع پیمایشی و ابزار سنجش آن پرسشنامه محقق ساخته است. تعداد 390 نفر از دانشجویان دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 93-94 براساس نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم انتخاب شدند و پرسشنامه بین آنها توزیع گردید. براساس نتایج تحقیق، بین میدان درون دانشگاهی (هنجار های محدودکننده، جامعه پذیری آموزشی ضعیف، اختلال رابطه ای) و میدان برون دانشگاهی (ابهام اشتغال، مدرک گرایی، بحران منزلت و فقدان علاقه به تحصیل) تأثیرات مثبت و مستقیمی بر متغیر وابسته (بیگانگی دانشگاهی) دارد. همچنین مطابق با آزمون مدل نظری تحقیق که با روش معادلات ساختاری انجام شده است؛ مشخص گردید که میدان های درون و برون دانشگاهی به همراه شاخص هایشان توانستند %66 از تغییرات بیگانگی دانشگاهی را تبیین کنند.

بیگانگی تحصیلی یا دانشگاهی، به عنوان یکی از اشکال بیگانگی، اصطلاحی برای توضیح جدایی دانشجویان یا دانش آموزان از فرایند یادگیری و تجربة منزوی بودن از یک گروه تحصیلی یا دانشگاهی است که شخص باید به آن تعلق داشته باشد یا درگیر آن باشد. پژوهش حاضر با هدف تحلیل رابطة میان ناسازی در میدان دانشگاهی و بیگانگی دانشگاهی در میان دانشجویان دانشگاه مازندران انجام گرفته است. روش پژوهش، پیمایش و جامعة آماری شامل تمامی دانشجویان دانشگاه مازندران در سال تحصیلی 93- 94 است که 390 نفر از آن ها براساس نمونه گیری طبقه ای متناسب با حجم، انتخاب شدند و پرسشنامه بین آن ها توزیع شد. چارچوب نظری این پژوهش، نظریة ناسازی (هیسترسیس) بوردیو است. پس از جمع آوری اطلاعات، فرضیه های تحقیق در دو سطح توصیفی- استنباطی با استفاده از نرم افزارهای SPSS و AMOS بررسی شد. مطابق نتایج ضریب همبستگی پیرسون، بین میدان درون دانشگاهی (هنجارهای محدودکننده، جامعه پذیری آموزشی ضعیف) با متغیر وابسته (بیگانگی دانشگاهی) تأثیر مستقیم و مثبت وجود دارد. همچنین براساس نتایج آزمون مدل نظری تحقیق که با روش معادلات ساختاری انجام شد، مؤلفه های میدان دانشگاهی، 40 درصد از تغییرات متغیر وابسته (بیگانگی دانشگاهی) را تبیین می کنند.

جنگ از جمله رخدادهای مهم و سرنوشت ساز در تاریخ هر جامعه ای است که دارای پیامدهای منفی و مثبت است. هرچند در نگاه اول همه جنگ ها هزینه های مختلف و جبران ناپذیری را به همراه خواهند داشت، اما بعد از رخداد و پایان جنگ، می توان تحلیلی مثبت از آثار جنگ ارائه داد. جنگ ها بخصوص وقتی ویژگی دفاعی به خود می گیرند ارزش های مثبتی را تولید یا بازتولید می کنند. که این ارزش ها در حافظه جمعی ماندگار و به شیوه های مختلف به نسل های بعد انتقال می یابند. در سال های اخیر در کشور ما سفرهای راهیان نور جهت بازدید از مناطق جنگی شکل گرفته است که افراد زیادی بخصوص جوانان را به خود جلب کرده است. بر این اساس، سئوال اصلی این پژوهش این است که انگیزه افراد شرکت کننده در این سفر ها چیست؟ و تجربه این نوع سفرها چه تاثیری در افراد برجای خواهد گذاشت؟ این مطالعه با روش تحقیق کیفی و استراتژی گراندد تئوری انجام پذیرفته است. داده های تحقیق از طریق مصاحبه های عمیق جمع آوری شد. جامعه مطالعاتی این پژوهش 18 نفر از دانشجویان دانشگاه پیام نور پیرانشهر، که تجربه شرکت در این نوع سفرها را داشته اند، بوده است. حجم نمونه پس از انجام این تعداد مصاحبه به اشباع نظری رسیده است. نتایج حاصل از کد گذاری چند گانه منجر به شکل گیری مدل نظری تحقیق با محوریت مفهوم گردشگری جنگ شده است. یافته های حاصل از تحقیق نشان می دهد که: تجربه سفر راهیان نور از طریق انتقال ارزش های جنگ به نسل جدید، موجب شکل گیری یا بازتولید حافظه فردی و جمعی مثبت از جنگ در جامعه خواهد شد.