مجید قشونی

مقدمه: اصطلاح اثر عینیت و هیجان به این واقعیت اشاره دارد که واژگان عینی و هیجانی به صورت سریع تر و دقیق تری نسبت به واژگان انتزاعی و خنثی پردازش می شوند. چنین اثری در بازه گسترده ای از تکالیف شناختی مشاهده و همچنین مدل های مختلفی به منظور تبیین آن ارائه گردیده است. بررسی پتانسیل های مغزی وابسته به عینیت و هیجان در پردازش معنایی واژگان در زبان فارسی هدف اصلی پژوهش پیش رو را تشکیل می دهد. روش: روش مورد استفاده شبه آزمایشی و از نوع اندازه گیری های مکرر بود. 24 دانشجوی مرد براساس شیوه نمونه گیری در دسترس انتخاب و در موقعیت آزمایشی گمارده شدند. موقعیت آزمایشی در برگیرنده یک تکلیف تصمیم گیری واژگانی بود و همزمان با آن فعالیت الکتریکی شبکه های نورونی مورد اندازه گیری و ثبت قرار گرفت. یافته ها: مقایسه پتانسیل های وابسته نشان داد که اثر هیجان به صورت پیش رس و در پنجره زمانی 300P نمایان می شود. این درحالی بود که واژگان عینی و انتزاعی به ترتیب مولفه های 400N و 600P بزرگتری را فرا خواندند و اثر آنان در پنجره های زمانی متاخر نمود یافت. نتیجه گیری: از الگوی یافته ها می توان چنین استنتاج کرد که هیچ یک از نظریه های مطرح شده در این پژوهش با الگوی اثر عینیت در زبان فارسی همخوانی کامل ندارد و از این رو انجام مطالعات تجربی بیشتر در این زمینه توجیه پذیر می نماید.

هدف این تحقیق، استفاده از پارامترهای استخراج شده امواج مغزی و آزمون یکپارچه دیداری-شنیداری IVA به منظور تعیین سطح کمبود توجهی و تکانشگری است. نمونه های تحقیق از بین کودکان مبتلا به ADHD مراجعه کننده به کلینیک های درمانی شهر مشهد به روش نمونه در دسترس انتخاب شده اند. 50 کودک (32 پسر و 18 دختر) با میانگین و انحراف استاندارد سنی 1.90±9.17 سال مورد تحلیل قرار گرفته اند. افراد ابتدا در آزمون IVA و سپس در ثبت امواج مغزی حالت چشم بسته و چشم باز شرکت کرده اند. در این تحقیق از روش همبستگی اسپیرمن و رگرسیون خطی چندگانه برای ارزیابی متغیرهای IVA و امواج مغزی و پیش بینی سطوح کمبود توجهی و تکانشگری استفاده شده است. طبق نتایج حاصله، تمام پارامترهای استخراج شده از آزمون IVA، همبستگی منفی معنی داری (p<0.05) با سطح کمبود توجهی داشته اند. همچنین نسبت تتا/بتای امواج مغزی در حالت چشم بسته همبستگی مثبت معنی داری (p<0.05) با شاخص تکانشگری داشته است. در نتایج رگرسیون شاخص تمرکز دیداری توانسته است با ضریب R2=0.391 (p<0.00001) سطح کمبود توجهی را در کودکان ADHD پیش بینی کند. همچنین زمان عکس العمل دیداری و شنیداری آزمون IVA، و نسبت تتا/بتای امواج مغزی هرکدام به طور جداگانه توانسته اند با ضریب R2=0.22 و (p<0.05) سطح تکانشگری را پیش بینی کنند. بنابراین متغیرهای آزمون IVA توانسته اند نقش مؤثرتری در پیش بینی سطح کمبود توجهی داشته اند. اما عملکرد نسبت تتا/بتای امواج مغزی و آزمون IVA در پیش بینی سطح تکانشگری مشابه هم بوده است. درنتیجه متغیرهای آزمون IVA و نسبت تتا به بتای امواج مغزی می توانند نقش مؤثری در پیش بینی بیماری ADHD ایفا کنند.

هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر خطای بینایی بر یادگیری یک مهارت حرکتی پرتابی در کودکان مبتلا به اوتیسم بود. روش تحقیق از نوع نیمه تجربی با طرح سنجش مکرر و آزمون یادداری بود. نمونه آماری تحقیق 33 نفر از کودکان 10 ساله مبتلا به اوتیسم بودند که به صورت در دسترس انتخاب و به صورت تصادفی به سه گروه ادراک دایره بزرگ تر، ادراک دایره کوچک تر و گروه کنترل تقسیم شدند. ابزار مورد استفاده در خطای ابینگهاوس نمایش داده شده روی زمین و کیسه لوبیا برای پرتاب از پایین شانه به سمت هدف بود. روش اجرا بدین صورت بود که ابتدا شرکت کنندگان 10 کوشش را در مرحله پیش آزمون اجرا کردند. سپس در مرحله اکتساب 20 بلوک 10 کوششی را اجرا کردند. 48 ساعت پس از آخرین جلسه اکتساب آزمون یادداری در 10 کوشش از آزمودنی ها گرفته شد. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها، از آزمون تحلیل واریانس مرکب با اندازه گیری تکراری، تحلیل واریانس یکراهه به همراه تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که هم در مرحله اکتساب و هم در مرحله یادداری بین گروه ها تفاوت معناداری مشاهده شد که این تفاوت به نفع گروه ادراک دایره بزرگ تر بود. در کل، نتایج این تحقیق نشان داد که دستکاری ساده ادراکی می تواند یادگیری حرکتی را در کودکان مبتلا به اوتیسم افزایش دهد. بنابراین، به مربیان و معلمان ورزشی پیشنهاد می شود که از این متغیر به منظور بهبود عملکردها و بهبود جلسات تمرینی استفاده کنند.

مقدمه: مطالعات چندی به بررسی تاثیر خطای بینایی بر عملکرد حرکتی و تکلیف شناختی تخمین سایز هدف در افراد عادی پرداخته اند. اما پژوهشی که به استفاده از این رویکرد بر عملکرد شناختی کودکان اوتیسم و بر مکانیسم های زیربنایی عصب شناختی پرداخته باشد؛ مغفول مانده است. بنابراین، هدف از مطالعه حاضر بررسی اثرات خطای بینایی ابینگهاوس بر تغییرات ادراک سایز هدف و امواج مغزی در کودکان اوتیسم با توجه به رویکرد عصب شناختی بود. روش کار: پژوهش حاضر از نوع نیمه تجربی با طرح پیش آزمون و پس آزمون با 3 گروه (2 گروه تجربی و یک گروه گواه) بود. جامعه آماری پژوهش شامل کلیه کودکان اوتیسم 10 ساله پسر راست دست در سال 1400 شهرستان مشهد بود. 33 کودک اوتیسم با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان نمونه انتخاب و به صورت تصادفی در 3 گروه 11 نفری (2 گروه تجربی و یک گروه گواه) جایگزین شدند. ابزار پژوهش شامل هدف خطای بینایی جهت تمرین و دستگاه الکتروانسفالوگرام ثبت امواج مغزی بود. از آزمون های آماری تحلیل کوواریانس و تحلیل واریانس با اندازه گیری تکراری جهت تحلیل داده ها استفاده شد. یافته ها: خطای بینایی بر تغییرات سایز هدف و تغییرات امواج مغزی آلفا تاثیر معناداری دارد (05/0>P). همچنین گروه بزرگ تر ادراک شده ارتباط بیشتری با کاهش موج آلفا داشت. نتیجه گیری: با توجه به مشخص شدن مکانیسم عصبی زیربنای خطای بینای که کاهش در موج آلفا ناحیه بینایی می باشد، می توان از آن به عنوان یک روش تمرینی موثر در مشکلات ادراکی کودکان اوتیسم بهره برد.

مقدمه: افسردگی یکی از شایع ترین اختلالات اعصاب و روان در میان جوامع بشری است. امروزه، تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای( tDCS ) به عنوان یک روش جدید در درمان افسردگی شدید شناخته شده است. مطالعات زیادی ارتباط بین تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای و افسردگی را بررسی کرده اند، اما تحقیق در زمینه ی تأثیر این روش درمانی بر فعالیت عصبی محدود است.هدف اصلی این تحقیق، ارائه ی شاخصی مناسب برای ارزیابی تغییرات ناشی از تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای در فعالیت مغزی بیماران افسرده ، با استفاده از مؤلفه های پتانسیل های وابسته به رخداد مغزی (ERP) است. روش: در این مطالعه، هفت بیمار افسرده ی شدید (چهار مرد و سه زن) با میانگین سنی 34/85 و انحراف استاندارد 4/25 سال شرکت کردند. ابتدا از شرکت کنندگان خواسته شد تا پرسش نامه ی افسردگی بک و اضطراب هامیلتون را تکمیل کنند. پس از آن، به مدت پنج دقیقه سیگنال مغزی پایه ی هر فرد درحالت چشم بسته و چشم باز در سه کانال Fz،Cz و Pz ثبت شد. سپس هم زمان با ثبت سیگنال مغزی، از آزمودنی ها خواسته شد در آزمون استروپ شرکت کنند. این آزمون با360 تحریک (120 تحریک متجانس، 120 تحریک نامتجانس و 120 تحریک خنثا) ، در مجموع 12 دقیقه طول می کشد. پس از ثبت امواج مغزی،، قشر پشتی جانبی پیش پیشانی ( DLPF ) نیم کره ی چپ بیماران ، با استفاده از تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای شش روز متوالی ، روزی 20 دقیقه، با جریان یک میلی آمپر تحریک شد .در پایان دوره ی درمانی، مشابه جلسه ی اول ، امواج مغزی بیماران ثبت شد . یافته ها: برای تحلیل داده ها، پس از حذف نویز و آرتیفکت، با روش میانگین گیری سنکرون ، مؤلفه های پتانسیل های وابسته به رخداد مغزی و سپس ، پنج ویژگی متناسب با ضرایب ویولت هر باند فرکانسی این مؤلفه ها، در هر نوع تحریک استخراج شد. برای انتخاب ویژگی بهینه، بین درصد تغییرات ویژگی ها بعد از اعمال تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای و قبل از آن با درصد تغییرات حاصل از آزمون استروپ افراد( پیش و پس از دوره ی تحریک) همبستگی گرفته شد. بر اساس نتایج ، بعد از تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای، زمان نهفته گی مؤلفه ی N400 به طور معناداری کاهش یافت. همچنین بین بهبود صحت پاسخ گویی به تحریکات متجانس و نامتجانس و افزایش ضرایب ویولت باند آلفا، همبستگی معناداری به این شرح مشاهده شد: 0/9060 r= ، 0/0128 p= ، 95/ r=0 ، 0037 =0/ P در کانال Pz . نتیجه گیری: طیف توان باند آلفا در ناحیه ی پریتال می تواند با میزان بهبود افسردگی ناشی از اِعمال تحریک مستقیم جریان درون جمجمه ای ارتباط معناداری داشته باشد.

پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو نوع پروتکل نوروفیدبک بر یادگیری مهارت حرکتی تعقیبی انجام شد. بدین منظور 42 نفر در قالب سه گروه ""کاهش آلفا""، ""افزایش تتا"" و کنترل قرار گرفتند. در گروه "" کاهش آلفا""، هدف کاهش دامنة آلفا در منطقه قشر حرکتی قبل از شروع تمرین مهارت و در گروه "" افزایش تتا"" هدف افزایش دامنة تتا در منطقه آهیانه ای بلافاصله بعد از اتمام تمرین مهارت بود. سپس افراد در آزمون های یادداری با وقفه های 90 دقیقه، 24 ساعت و یک هفته بعد شرکت نمودند. نتایج نشان داد در آزمون یادداری اول گروه ""کاهش آلفا"" عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشت. هرچند این برتری در آزمون های یادداری دوم و سوم معنادار نبود. یافته های حاضر نشان می دهند با بازداری آلفا و متعاقب آن افزایش تحریک پذیری در منطقه قشر حرکتی می توان آثار مفیدی در یادگیری یک مهارت حرکتی ایجاد نمود هر چند پایداری این اثر در طول زمان نیاز به مطالعات بیشتری دارد.

هدف: این پژوهش با هدف بررسی اثربخشی نوروفیدبک آلفا/تتا بر شدّت ولع مصرف در بیماران وابسته به مواد کریستال مت آمفتامین (شیشه) انجام گرفت. روش: به این منظور20 نفر از بیماران وابسته به شیشه که در مرکز اجتماع درمان مدار شهر مشهد نگهداری می شدند، به شیوه در دسترس بر اساس ملاک های تشخیصی DSM-V و نتایج نشانه های مرضی پرسش نامه (SCL-90-R) انتخاب شدند. پژوهش حاضر از نوع مطالعات شبه آزمایشی با طرح پیش آزمون-پس آزمون بود. در ابتدای دوره و پایان دوره بیماران دو گروه به وسیله پرسشنامه مقیاس خودسنجی ولع مت آمفتامین مورد ارزیابی قرار گرفتند. بیماران گروه آزمایش علاوه بر روان درمانی گروهی، به مدّت 4 هفته، هر هفته 5 جلسه درمان نوروفیدبک دریافت کردند و بیماران گروه کنترل تنها جلسات روان درمانی گروهی را پشت سر گذاشتند. یافته ها: گروه آزمایش در متغیرهای تمایل و قصد به سوء مصرف مواد، تقویت منفی و میانگین کل شدت ولع مصرف نسبت به گروه کنترل بهبود نشان می داد. نتیجه گیری: بنابراین این مطالعه نشان داد که بیماران وابسته به مواد مت آمفتامین می توانند تحت تأثیر نوروفیدبک، شدت ولع مصرف خود را بهبود بخشند.