داریوش حیدری

هدف از این پژوهش طراحی الگوی مولفه های رهبری عاطفه بنیاد در جهت جذب جوانان به مشارکت در برنامه های آموزشی است. این پژوهش دارای عوامل کیفی بوده و از روش گراندد تئوری به عنوان روش پژوهش استفاده شده است. روش گردآوری داده ها، مطالعه مبانی نظری و مصاحبه های عمیق و باز (12 مصاحبه با 12 نفر ) ساختاریافته با صاحب نظران و اساتید دانشگاهی می باشد. روش نمونه گیری به صورت گلوله برفی و تا حد اشباع نظری ادامه یافت. روایی ابزار پژوهش توسط مصاحبه شوندگان و سپس اساتید متخصص مورد بررسی قرار گرفت و تأیید شد. پایایی نیز با استفاه از روش مطالعه حسابرسی فرآیند نتایج 8/72% به دست آمد. برای تحلیل داده ها از روش مقایسه مداوم در طی دو مرحله کدگذاری باز و محوری استفاده شده است. ازنرم افزار Max QDA نسخه Pro برای تحلیل مصاحبه ها استفاده شد نهایتاً 26 کد مفهومی و 5 مقوله اصلی(کد محوری) استخراج شد. این مقولات شامل مبتنی بر رفتار، مبتنی بر محیط، مبتنی بر پاداش، مبتنی بر شناخت و مبتنی بر فیزیولوژیک می باشد. پیشنهاد می گردد که مدیران و اساتید دانشگاهی در مراکز آموزشی کشور، از نتایج پژوهش حاضر به منظور جذب جوانان با استعداد به مشارکت در برنامه های سازمانی استفاده نمایند.

معماری ایرانی آکنده از نوآوری ها و ابتکارهایی است که به مرور زمان تکامل بیشتری یافته و موفق به برپایی بناهایی پایدار و برخوردار از منطق ایستایی و تعادل نیروها شده است. استفاده از مصالح بومی در کنار به کار بردن روش ها و تکنیک های سازه ای متنوع، راه را برای معماران ایرانی جهت خلق فضاهای بی نظیر و پایا هموار کرده است. یکی از مهم ترین وظایف معماران و مرمتگران، بازخوانی و تحلیل این روش هاست؛ چراکه بی شک، برای وارد شدن به مقوله شناخت، حفاظت و مرمت میراث معماری نیاز است تا در ابتدا با رویکرد علمی به این میراث عظیم نگریسته و سپس آنالیز دقیقی از سازه بنا به عمل آید. یکی از این تکنیک ها، سبک سازی است . این مهم با بهره گیری از هندسه، تناسبات، تجربه و درایت معمار حاصل شده است. سبک سازی در بناهای تاریخی به روش های مختلفی اجرا می شده و در کنار کاهش وزن بنا، باعث تعادل در نیروهای وارد بر اجزای باربر به ویژه تاق و تأمین پایداری بیشتر بنا می شده است. این پژوهش در پی یافتن پاسخ این پرسش هاست که سبک سازی در بناهای تاریخی چگونه و به چند طریق اجرا می شده، چه نقشی در توازن نیروها در بنا به عهده داشته و چگونه توانسته است باعث افزایش عمر مفید و مقاوم کردن بنا در برابر بلایای طبیعی شود. برای یافتن پاسخ، نوشتار پیش رو با هدف بررسی و شناخت روش مزایای سبک سازی در بناهای سنتی صور گرفته و سپس انواع روش های سبک سازی را از لحاظ شکل و نحوه انتقال نیرو و اثرگذاری بر بنا بررسی کرده است. این الگوها توسط شکل هایی که معرف طرح کلی ساختاری و هندسی آنهاست، همراه با تحلیل و بررسی ارائه شده است. روش پژوهش کیفی مبتنی بر مطالعات توصیفی، تطبیقی، میدانی و تحقیق از استادکاران سنتی بوده که در نهایت با استفاده از مدل سازی توسط نرم افزار اتوکد و تری دی مکس و مقایسه انواع شکل های سبک سازی، سعی در ارائه تیپولوژی سبک سازی در عناصر سازه سنتی کرده است. در انتها، روش های متنوع سبک سازی در ابنیه سنتی مشخص و این موضوع درک شده است که سبک سازی با کاهش وزن سازه و حل مسائل رانشی، سبب پایداری بیشتر بنا می شود. گفتنی است این بررسی شامل گنبد، طاق های گنبدی و سازه های تمام چوب نیست که در اقلیم خزری ایران رایج است .

در روند مرمت بناهای تاریخی، قبل از تهیه طرح مرمت، آسیب شناسی ضروری و ناگزیر می باشد. به عبارتی آسیب شناسی دقیق و صحیح، موفقیت طرح مرمت را تضمین خواهد نمود. فرآیند آسیب شناسی عملی تحلیلی بوده که می بایست متکی بر استدلال های قوی و صحیح باشد تا نتیجه مطلوب حاصل آید. از جمله آسیب هایی که نیازمند استدلال و بررسی های تحلیلی می باشد، ترک های ناشی از نشست در دیوارها است. با وقوع نشست تعادل نیرویی بنا برهم خورده و متعاقب آن ترک ها ایجاد می شوند. از سوی دیگر ترک ها در دیوارها می توانند افزون بر تاپایداری ناشی از نشست، پایداری و تعادل سازه بنا را به مخاطره انداخته و با کاهش مقطع مقاوم دیوار، روند تخریب بنا را تسریع نمایند. لذا همواره مطالعه تحلیلی و استاتیکی ترک های ناشی از نشست در دیوارها از اهمیت ویژه و جایگاه خاصی برخوردار بوده است. به همین علت محققین مختلفی به مطالعه و تحلیل استاتیکی ترک های ناشی از نشست پرداخته و برای تشخیص و تحلیل آن ها، نسبت ها و روابطی بر مبنای طول نشست و ارتفاع دیوار بدون بازشو به دست آورده اند. لیکن همواره این سوال مطرح می باشد که آیا روابط به دست آمده برای تحلیل ترک های ناشی از نشست دیوار بدون بازشو کفایت می کند؟ به عبارت دیگر آیا حالت های دیگری از نشست و روابط مربوط به آن وجود دارد که تا کنون مطالعه نشده باشد؟ به همین جهت در پاسخ به سوال فوق، این پژوهش با هدف یافتن روابط جدید برای گسترش و تکمیل روابط و نسبت های موجود در ترک های ناشی از نشست دیوار بدون بازشو انجام شده است. روش تحقیق در انجام این پژوهش به صورت مطالعات تئوری و تحلیل استاتیکی می باشد و سعی شده در ارتباط و اتصال با پژوهش های دیگر محققین باشد. بر اساس پژوهش انجام شده، می توان حالت دیگری از نشست دیوار بدون بازشو را علاوه بر حالت هایی که دیگر پژوهشگران مورد مطالعه قرار داده اند در نظر گرفت. هم چنین با تعریف و تحلیل مدل استاتیکی مناسب، روابط و نسبت های جدید به همراه شکل ترک ها به دست آمده و مشخص گردید که شکل ترک بستگی به طول ناحیه نشست دارد.

دیوار پشت بند به عنوان یک سازة بنایی، نقش مهار نیروی رانشی دیوار اصلی را به عهده دارد. این عنصر معمارانه از سالیان دور، در بناهای مسکونی و غیرمسکونی، به شیوه ها و انواع مختلف استفاده شده است. در این راستا شواهد باستان شناسی، تنها شاخص معتبری هستند که می توان با رجوع به آنها از پیشینة دیوارهای پشت بند به صورت ضمنی آگاه شد. اینکه اولین بار در چه بنایی و کجا استفاده شده مشخص نیست، درجایی هم به صراحت به آن اشاره نشده و حتی باستان شناسان نیز در گزارشات حفاری خود به اشاراتی کوتاه و ضمنی بسنده کرده اند، ولی مبتنی بر گزارشات محدود در دسترس، می توان به صورت احتمالی استفادة گسترده از این سازه را از دورة نوسنگی به بعد دانست که معماران به عملکرد سازه ای این عنصر آگاه شده و به مرور زمان با تجربیات گذشته خود از گونه های متفاوت آن استفاده کردند. در این پژوهش گونه های متفاوت پشت بندها از لحاظ موقعیت قرارگیری، فرم و شکل، مصالح به کاررفته، فن اجرا، کارکرد فنی و تزیینات پشت بندها تقسیم بندی و مورد بررسی قرار گرفته است. با مطالعه دیوارهای پشت بند در دوران پیش از تاریخ و دوران تاریخی، مشاهده خواهد شد که هر چند در زمان گذشته یک چارچوب ساختاری با زیربنای علمی، بر اساس یافته های مربوط به قدرت مصالح و قوانین مکانیک ها وجود نداشته ولی بر اساس تجربه و نگرش عمیق به ماهیت و رفتار ساختمان های بنا شده، کم کم و به مرور زمان به درک ساختاری و عملکرد سازه ای بهتر دیوارهای پشت بند دست پیدا کردند و نه تنها در تعادل نیروها بلکه در ظاهر و زیبایی آنها نیز تأکید داشتند. عدم تحقیق جامع در این خصوص ضرورت پژوهش را ایجاب کرد که با ابزار مطالعة کتابخانه ای و روش تحقیق توصیفی و تحلیلی به این مهم پرداخته شود.

در فرآیند مرمت بناهای تاریخی یکی از ارکان بسیار مهم و اساسی، آسیب شناسی است. آن چنان که فقط با آسیب شناسی صحیح و دقیق، طرح مرمت صحیح و کارآمد به دست خواهد آمد. از میان آسیب های مختلف و متنوعی که در بناهای تاریخی ایجاد می گردد، ترک های سازه ای دیوارها مقوله بسیار مهم و ویژه ای است که می تواند پایداری و تعادل سازه بنا را به مخاطره انداخته و روند تخریب را تسریع نماید. این ترک ها به سبب ایجاد اختلال در ناپایداری و تعادل ایستایی دیوار ایجاد می گردد و معمولاً هر عامل مخل منجر به یک ترک می شود. لیکن در مواردی پس از این که عامل مخلی موجب ناپایداری دیوار و ایجاد ترک گردید، مشاهده می شود که با رشد و پیشرفت ترک، ترک های ثانویه و جدیدی شکل می گیرد. لذا همواره این سؤال مطرح است که ترک اولیه چه تغییراتی در تعادل ایستایی دیوار ایجاد می کند که موجب به وجود آمدن ترک های ثانویه می گردد. به همین دلیل، در پاسخ به این سؤال، پژوهش حاضر با هدف تحلیل استاتیکی نحوه شکل گیری ترک های ثانویه در دیوارهای بدون بازشو انجام گردیده است. روش تحقیق، مطالعات تئوری و تحلیلی استاتیکی است که سعی شده به طور میدانی، مصادیقی به منظور راستی آزمایی نتایج تحلیل ها یافته و ارائه شود. بر اساس مطالعات انجام شده، هنگامی که نشست معمولی در هر یک از دو انتهای دیوار و یا تقریباً در تمام طول دیوار اتفاق می افتد، ترک های ثانویه ایجاد نمی شوند؛ بلکه زمانی ترک های ثانویه مشاهده می شود که نشست در قسمت میانی و یا نشست بلند در ابتدا یا انتهای دیوار رخ داده باشد. همچنین، شکل ترک های ثانویه بستگی به طول ناحیه نشست کرده دیوار و شکل ترک های اولیه دارد.