رضا حسنی

پژوهش حاضر با هدف بازسازی معنایی تجربه طلاق از نگاه زنان مطلقه و به روش نظریه مبنایی انجام شده است و می کوشد تا با به کارگیری یک سلسله رویه های سیستماتیک، نظریه ای مبتنی بر استقراء درباره پدیده طلاق ایجاد کند. یافته های آن، شامل یک تنظیم نظری از واقعیت تحت بررسی است. در این روش نه تنها مفاهیم و رابطه بین آن ها ایجاد می شوند؛ بلکه به طور موقتی نیز مورد آزمایش قرار می گیرند. پژوهش حاضر سعی می کند از منظری جدید به درک اشخاص نزدیک شود و درک آن ها درباره عوامل تأثیرگذار بر طلاق را بکاود و شناخت درستی از آن به دست آورد. از این رو، درصدد یافتن شرایط علّی و میانجی طلاق، راهبردهای کنش و کنش متقابل و پیامدهای طلاق از این دیدگاه هستیم. داده های پژوهش از طریق مصاحبه عمیق با 22 زن مطلقه در شهر مشهد، به دست آمده است. برای گرد آوری داده ها، از شیوه نمونه گیری نظری و هدف مند استفاده شده است. داده ها با استفاده از کدگذاری نظری تحلیل شده اند. نتیجه پژوهش، دست یابی به پنج مقوله عمده است. مقوله محوری که تمام مقولات را پوشش می دهد، «ارتباطات از درون تهی شده» می باشد. نظریه مبنایی و به تبع آن، مدل پارادایمی در قالب شرایط علّی و میانجی، استراتژی ها و پیامدها ارایه شده است. در این پژوهش با دو مقوله اصلی یا به عبارتی، پدیده مواجه شدیم؛ پدیده اول «ارتباطات از درون تهی شده» است که مفهومی است که تقریباً تمام مشارکت کنندگان در مورد آن صحبت کردند. پدیده دوم «اداره و کنترل پدیده طلاق» می باشد که در واقع به نوعی، پیامد پدیده اول است؛ اما از آن جا که برای زنان از اهمیت زیادی برخوردار است، به عنوان پدیده مستقلی معرفی می شود.

پژوهش حاضر با هدف کشف پیامدهای طلاق برای زنان مطلقه و استفاده از رویکرد تحلیل تماتیک انجام شده است.داده های این پژوهش از طریق مصاحبه ی عمیق با22 زن مطلقه در شهر مشهد که در فاصله ی سال 1381تا1390طلاق گرفته اند،به دست آمده است.برای گردآوری داده ها، از شیوه ی نمونه گیری نظری و هدفمند استفاده شده است.داده ها بااستفاده از کدگذاری نظری تحلیل شده است. نتیجه ی پژوهش دستیابی به پیامدهای طلاق برای زنان در سه سطح خرد ،میانه و کلان استنتایج این پژوهش نشان داد که علی رغم مشکلات فراوانی که طلاق برای زنان به دنبال دارد پیامدهای مثبتی نیز برای آنان به همراه دارد. هرچند که هنوز هم تمامی زنان نیاز به حمایت را احساس می کنند و از تنهایی در زندگی به شدت ناراحتند.تعداد زیادی از زنان با وجود مشکلات بسیاری که در زندگی قبلی داشته اند اما هم چنان تمایل به ازدواج مجدد دارند و این امر نشان دهنده پایبندی زنان به خانواده و ارزشمند دانستن خانواده برای آنان است. زنانی که به علت دارا بودن حضانت فرزند امکان ازدواج برایشان فراهم نیست ،با وقف خود برای فرزندانشان سعی می کنند از برچسب خوردن در جامعه رهایی یابند.

با توجه به اینکه دیوان قائمیات به تازگی انتشار یافته است و ما اطلاع چندانی از تاریخ و عقاید اسماعیلیه ی الموت نداریم، لذا هدف مشخص کردن تأویل در دیوان قائمیات است. یکی از مهم ترین مسایلی که اسماعیلیه به آن توجه ویژه ای داشته اند، مبحث تأویل قرآن بوده است. دیوان قائمیات که بیشتر اشعار آن سروده ی حسن محمود کاتب از سرایندگان اسماعیلی مذهب سده ی هفتم مربوط به روزگار نزاریان الموت است. وی در دیوان خویش از تأویل بهره جسته و بسیاری از مفاهیم اعتقادی اسماعیلیه را مورد تأویل قرار داده است و با توجه به اینکه بیشتر منابع و کتب اسماعیلیه زمان الموت از بین رفته است. لذا بررسی تأویل در قائمیات ضمن روشن شدن عقاید اسماعیلیه در آن دوران ما را با ابعاد دیگری از باورهای اسماعیلیه آشنا می سازد.