سید حسام سیدین

هدف: بررسی تأثیر فرهنگ سازمانی بر رضایت شغلی کارکنان سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران است. روش/ رویکرد پژوهش: پژوهش از نوع کاربردی است. از طریق نمونه گیری تعداد 285 نفر از کارکنان رده های مختلف شغلی سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در فاصله سال های 1392-1393 انتخاب و با استفاده از دو پرسشنامه نظر آنان پیمایش شده است. برای شناخت فرهنگ سازمانی، مدل دنیسون و برای شناسایی عوامل مرتبط با رضایت شغلی، مدل شاخص توصیفی شغل (JDI) استفاده شد. یافته ها: مؤلفه های فرهنگ سازمانی (درگیرشدن در کار، سازگاری، انطباق پذیری، و رسالت یا مأموریت) در کتابخانه ملی با عوامل پنج گانه رضایت شغلی کارکنان رابطه مثبت و معنادار داشته اند. نتیجه گیری: برداشت ها و نگرش های حرفه ای افراد در پیوند با عوامل مختلف سازمانی قرار دارد. چنانچه فرهنگ سازمانی در راستای ارتقای رضایت شغلی کارکنان قرارگیرد، افراد با انگیزه و اشتیاق بیشتری به انجام وظایف شغلی می پردازند.

مقدمه: بلایا رخدادهای کمیابی هستند؛ با وجود این، برنامه ریزی دقیق و آموزش در جهت آماده سازی سازمان های بهداشتی و درمانی برای مقابله با این رویدادها، بسیار ضروری است. مقاله حاضر، برنامه ریزی مدیریت بلایا و مانورهای مرتبط را درون سازمان های بهداشتی و درمانی ایران بررسی می کند. روش ها: این مطالعه مقطعی و از نوع کمّی است که برای انجام آن تعداد 230 پرسشنامه، که سؤالاتی در زمینه برنامه ریزی جامع، کارت های عملیاتی یا برنامه های عملیاتی استاندارد، برنامه ریزی مداوم کسب و کار و برنامه اقتضایی را دربرمی گرفت، در بین مدیران سلامت توزیع گردید. تجزیه و تحلیل داده ها نیز با استفاده از نرم افزار SPSS و از طریق آزمون های آماری مختلف انجام شد. یافته ها: اگرچه درون سازمان ها برنامه های جامع وجود دارد؛ اما برنامه های اقتضایی، برنامه های استمرار کسب و کار و کارت های عملیاتی مورد توجه قرار نگرفته اند. کمیته های عملیاتی مدیریت بلایا واقع در سازمان ها نیز، در جهت بهبود توانایی مقابله با بحران ها، اقدام مناسبی انجام نداده اند. نتیجه گیری: در جهت ارتقای سیستم مدیریت بلایا باید اقداماتی، مانند مهندسی مجدد در جهت طراحی سیستم مدیریت بلایا، فعالیت های آماده سازی، تدوین استانداردها و پروتکل ها، آموزش کارکنان و مانورهای منظم، صورت گیرد.

مقدمه: در هنگام وقوع زلزله، یکی از وظایف بسیار مهم مراکز درمانی ارائه خدمات اضطراری به مجروحان است. بنابراین این مراکز باید همواره آمادگی رویارویی با چنین موقعیتی را داشته باشند. یکی از اجزای مراکز درمانی که لازم است مورد توجه قرار گیرد اجزای غیرسازه ای است. دراین مطالعه، میزان عملکرد کمی و کیفی تجهیزات و آسیب پذیری غیرسازه ای هفت بیمارستان عمومی در سطح شهر تهران هنگام وقوع زلزله مورد ارزیابی قرار گرفته است. روش ها: این پژوهش، مطالعه ای مقطعی و توصیفی است. جامعه آماری شامل تمامی بیمارستان های عمومی شهر تهران با مدیریت های مختلف دولتی، خصوصی، نظامی و تأمین اجتماعی است. نمونه پژوهش هفت بیمارستان عمومی است که به روش نمونه گیری آسان (در دسترس) انتخاب شده اند. این بیمارستان ها در یازده بخش مورد ارزیابی قرار گرفتند. ابزار پژوهش چک لیست استاندارد WHO/PAHO بود. یافته ها: پایین ترین سطح عملکردی، درسیستم خروج اضطراری، سیستم های ارتباطی و مبلمان وتجهیزات مشاهده شد. در سیستم های گرمایش، سرمایش، تهویه بخش های ویژه، تشخیص و مهار آتش اکثر بیمارستان ها از سطح عملکردی مطلوب برخوردار بودند. اگرچه در ارزیابی کلی 56% از بیمارستان های مورد مطالعه ازسطح عملکردی مطلوبی درعوامل غیرسازه ای برخوردار بودند؛ در تمامی بیمارستان ها بخش های حساس، حیاتی و اثرگذار در عملکرد بیمارستان از سطح ایمنی متوسط و بعضاً کم برخوردار بودند. نتیجه گیری: در مجموع، در ارزیابی غیرسازه ای، بیمارستان های مورد مطالعه آمادگی مطلوبی را در زمان بحران نشان نمی دهد. در ایمن سازی غیرسازه ای بیمارستان ها دستورالعمل های استانداردی وجود دارد که در آمادگی بیمارستان ها باید مد نظر قرار گیرد.

مقدمه: تحول در نظام اداری به عنوان یکی از ابزارهای دستیابی به اهداف کشور در برنامههای توسعه است. با توجه به ضرورت پایش برنامههای تحول اداری، این مطالعه با هدف شناسایی و سنجش نشانگرهای ارزیابی تحول اداری در دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی تهران طراحی و اجرا گردید. روش کار: مطالعه با استفاده از یک رویکرد ترکیبی متوالی کیفی- کمی انجام شد. در مرحله اول نشانگرهای ارزیابی با مطالعه و تحلیل مدارک و مستندات، انجام هشت مصاحبه نیمه ساختارمند و کسب نظرات پنج نفر از خبرگان شناسایی شد. در مرحله دوم مطالعه برای تعیین وضعیت دانشکده موردمطالعه در هر یک از محورهای تحول اداری از سیاههوارسی تهیه شده از یافتههای مرحله اول استفاده شد. سیاههوارسی پس از آزمون روایی و پایایی، با مراجعه حضوری به دانشکده، بازدید در محل، مصاحبه با مسؤولین مربوطه و بررسی مستندات و مدارک موجود، تکمیل شد. یافته ها: در مرحله اول 150 نشانگر ارزیابی تحول اداری در ده محور و 36 جزء شناسایی شد. یافتههای مرحله دوم نیز نشان دهنده کسب امتیاز 28 درصد از مجموع امتیازات بود. در میان محورهای شناسایی شده، محور عدالت استخدامی و نظام پرداخت با کسب 55 درصد امتیاز، بیشترین و محور ساماندهی نیروی انسانی، کمترین امتیاز را داشتند. نتیجه گیری: نتایج نسبتاً نامطلوب وضعیت اجرای برنامههای تحول اداری از یک سو و تداوم برنامههای تحول اداری در برنامه های توسعه کشور از سویی دیگر، ضرورت طراحی و پیادهسازی اقداماتی جهت افزایش شتاب ایجاد تحول اداری را بیشتر می نماید. چکلیست طراحی شده در این مطالعه میتواند مورداستفاده سیاستگذاران و مدیران قرار گیرد.

مقدمه: به نظر می رسد حضور دائمی متخصصین مقیم، بر بهبود شاخص های عملکردی بخش اورژانس تأثیرگذار باشد. لذا، هدف از این مطالعه، بررسی عملکرد بخش اورژانس بیمارستان های وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه، قبل و بعد از پیاده سازی برنامه حضور پزشکان متخصص مقیم طرح تحول نظام سلامت است. روش کار: پژوهش حاضر از نوع کاربردی و توصیفی-تحلیلی است. در این مطالعه، ابتدا داده های مربوط به شاخص های عملکردی 23 بیمارستان دولتی استان آذربایجان غربی، از طریق فرم گردآوری داده برای دو دوره شش ماهه قبل و بعد از حضور متخصصین مقیم، جمع آوری و با استفاده از نرم افزار SPSS 22، آزمون تحلیل اندازه های مکرر تحلیل شدند. سپس برای بررسی علل عملکرد خوب یا ضعیف، بهترین و ضعیف ترین بیمارستان از لحاظ عملکرد، با 15 نفر از پرسنل دو بیمارستان منتخب مصاحبه های نیمه ساختاریافته ای صورت گرفت و از طریق نرم افزار MAXQDA10، تکنیک تحلیل چارچوبی تحلیل شدند. یافته ها: حضور پزشکان متخصص مقیم، باعث بهبود نسبی شاخص های عملکردی چون «مدت زمان تعیین تکلیف بیماران اورژانسی در سطح یک تریاژ» (17/0 دقیقه کاهش) و «درصد بیماران تعیین تکلیف شده ظرف مدت شش ساعت» (36/1 درصد افزایش) شده است. (05/0P-Value >) نتایج حاصل از مصاحبه ها نیز نشان داد که حضور دائمی متخصص طب اورژانس، نحوه مدیریت در اورژانس، نحوه تریاژ بیماران و انجام مشاوره ها، فراهم کردن امکانات و فضای فیزیکی لازم، برگزاری کلاس های آموزشی برای پرسنل، وجود امکانات تشخیصی و نیز انگیزش پرسنل، عواملی هستند که باعث بهبود کلی عملکرد بخش اورژانس بهترین بیمارستان شده اند. نتیجه گیری: به طورکلی برنامه حضور پزشکان متخصص مقیم، درصورتی که به درستی اجرا شود، می تواند باعث بهبود شاخص های عملکردی بخش اورژانس شود. ضمن این که لازمه پیاده سازی هرچه بهتر این برنامه، انگیزش پزشکان می باشد.

مقدمه: اصلاح سیستم گزارش دهی خطاهای بالینی پرستاران به عنوان عامل و یا نظاره گر خطا در نظام سلامت کشور از اهمیت به سزایی برخوردار است. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل موثربر گزارش خطای بالینی پرستاران با استفاده از سازه های نظریه رفتار برنامه ریزی شده ، انجام گردید. روش کار: پژوهش توصیفی تحلیلی حاضر با مشارکت پرستاران شاغل درپنج بیمارستان عمومی کرج ، سال 1394انجام شد. 225 پرستار با روش نمونه گیری تصادفی ساده وارد مطالعه شدند. ابزار، پرسشنامه پژوهشگر ساخته براساس نظریه رفتار برنامه ریزی شده آیجزن بود. روایی محتوایی و پایایی آن با نظر متخصصین و مطالعه آزمایشی دربین 30 نفر از پرستاران انجام شد. دامنه آلفای کرونباخ سئوالات از 885/0- 610/0 بود. داده ها با نرم افزار آماری SPSS نسخه 19 تحلیل شدند. یافته ها: سازه کنترل رفتاری درک شده پرستاران در گزارش دهی خطا ی بالینی، قویترین عامل مرتبط با قصد پرستاران در خود گزارش دهی خطا بود ( 56/0 r = ؛P value<0/05). همه متغیر ها با قصد پرستاران (به جز رفتار) همبستگی مثبت و معنی داری داشتند. قصد پرستاران در گزارش خطا براساس نگرش آن ها 75/0 ± 5/5، کنترل رفتاری درک شده 04/1 ±8 /4 و هنجار ذهنی 38/1± 4/4 بود. نتیجه گیری: گزارش خطای پزشکی توسط پرستاران تحت تاثیر موانع، فشارهای اجتماعی و نگرش متفاوت افراد و انگیزه گزارش دهی خطاهای رخ داده در سیستم توسط آن ها است و این امر در بهبود کیفیت ارائه خدمت به بیماران بی تاثیر نخواهد بود.

مقدمه: مدیریت دانش در سازمان ها فراهم کننده زمینه بازخوانی، ایجاد، پرورش، تسهیم و تبادل، ارتقای سازماندهی، نگهداری و انتشار دانش در سطح سازمان هاست. مطالعه با هدف بررسی ابعاد مدیریت دانش در شبکه بهداشت و درمان آبیک انجام گرفت. روش کار: این مطالعه توصیفی از نوع همبستگی است و به صورت مقطعی در سال 1394 انجام گرفت. حجم نمونه کلیه کارکنان 153 نفر بود. داده ها به وسیله پرسشنامه مدیریت دانش لاوسون جمع آوری و توسط آمار توصیفی و تحلیلی در نرم افزار16 SPSS تحلیل شد. یافته ها: مدیریت دانش در شبکه بهداشت و درمان شهرستان آبیک با میانگین 2/3 (از پنج نمره) و انحراف معیار4 7/0 بوده و در وضعیت »متوسط« قرار داشت. میانگین بعد خلق دانش (1 9/2 )،کسب دانش (94/0 9/2 )، سازماندهی دانش (99/0 1/3)، ذخیره دانش (80/0 2/3 ) و کاربرد دانش (83/0 3 ) در وضعیت »متوسط« و انتشار دانش (93/0 9/3 ) در وضعیت»خوب« برآورد شده است. بین کلیه ابعاد مدیریت دانش با یکدیگر رابطه معناداری وجود داشت. بین سطح تحصیلات و سابقه خدمت کارکنان با سازماندهی، ذخیره و خلق دانش رابطه معنا داری وجود داشت.(p=0.000) نتیجه گیری: ضعف در هر یک از ابعاد مدیریت دانش می تواند ابعاد دیگر را تحت تاثیر قرار دهد و کارایی سیستم را پایین آورد. با توجه به اینکه نمرات ابعاد مدیریت دانش در شبکه بهداشت و درمان شهرستان آبیک متوسط است، فراهم نمودن زیرساخت های مناسب مدیریت دانش می باید در اولویت کاری مدیران شبکه های بهداشت و درمان قرار گیرد و شرایط برای مشارکت کارکنان مراکز بهداشتی درمانی در بهبود و تقویت ابعاد مدیریت دانش فراهم شود.

مقدمه: کاهش موفقیت آمیز شکاف دانش تا عمل، به شناسایی عوامل مؤثر بر آن بستگی دارد. مطالعه حاضر موانع و تسهیل کننده های تولید اسناد سیاستی سلامت مبتنی بر شواهد را از دیدگاه تولیدکنندگان آن ها در ستاد وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی مورد مطالعه قرار داده است. روش کار: مطالعه کیفی با رویکرد تحلیل چارچوب مورد استفاده قرار گرفت. گردآوری داده ها با مصاحبه های نیمه ساختاریافته و استفاده از روش نمونه گیری هدفمند با تکنیک گلوله برفی انجام شد. برای تحلیل داده ها، از نرم افزار MAXQDA10 استفاده شد. نتایج مطالعه حاضر با مطالعات اکتشافی درباره عوامل مؤثر بر سیاست گذاری مبتنی بر شواهد مقایسه شد. یافته ها: سه مضمون باورهای رفتاری، باورهای هنجاری و باورهای کنترلی و 18 زیرمضمون زیر شناسایی شدند. باورهای رفتاری: کیفیت سیاست، مصرف منابع، دانش و خلاقیت، زمان بری و بومی سازی؛ باورهای هنجاری: مراجع سیاست گذاری، سیاست گذاران، مجریان سیاست ها و همکاران؛ باورهای کنترلی: سیاست استخدامی، مدیریت عملکرد، توانمندسازی، ثبات مدیریت و سیاست گذاری، محیط فیزیکی، دسترسی به شواهد، فرایند سیاست گذاری و اثر عوامل رقیب. نتیجه گیری: اکثر موانع ذکرشده به باورهای کنترلی مربوط بودند. این یافته یادآور قانون 85/15 رویکرد مدیریت کیفیت فراگیر است. مطالعه حاضر، عوامل مؤثر بر تولید اسناد سیاستی مبتنی بر شواهد را در همه سازه های تئوری رفتار برنامه ریزی شده شناسایی کرد؛ اما عوامل شناسایی شده در مطالعات اکتشافی درباره استفاده سیاست گذاران سلامت از شواهد، به یکی از سازه های تئوری مربوط هستند. یافته فوق می تواند نشان دهنده ترجیح رویکرد تئوریک بر رویکرد اکتشافی برای شناسایی عوامل مؤثر بر یک رفتار باشد.

مقدمه: شناسایی مؤلفه های مربوط به آمیخته بازاریابی در بخش خدمات درمانی از موضوعات مهمی است که سازمان های ارائه دهنده خدمات درمانی در عصر حاضر به منظور بقا و داشتن سهم بیشتر بازار، مشتری و درآمد و افزایش کارایی و اثربخشی خدمات خود به آن نیازمندند. هدف از این مقاله ارائه الگوی بهینه بازاریابی آمیخته در بیمارستان های منتخب دانشگاه علوم پزشکی ایران بر اساس مدل بومز و بیتنر است. روش کار: این پژوهش از نوع کاربردی و تحلیلی است. در این پژوهش از الگوی آمیخته بازاریابی خدمات «بومز و بیتنر» استفاده شده است. با استفاده از مطالعات کتابخانه ای، متغیرهای مربوط به هر بعد جمع آوری و پرسشنامه مربوط به هر بعد به صورت مجزا تنظیم و پس از تأیید روایی و پایایی، توسط پاسخگویان تکمیل گردید. از طریق نرم افزارهای SPSS نسخه 22 و با استفاده از تحلیل عاملی اکتشافی متغیرهای مربوط به هر بعد، جداگانه شناسایی و متغیرهای نامربوط حذف شدند. سپس از طریق نرم افزار Lisrel و تحلیل عاملی تأییدی، متغیرهایی که بیشترین تأثیر مربوط به هر بعد را داشتند شناسایی شد. یافته ها: یافته ها حاکی از آن بود که شاخص های برازش نرم افزار لیزرل، مدل آمیخته بازاریابی خدمات درمانی را با هفت بعد تأیید کرد و سپس ابعادی که بیشترین تأثیر را داشتند شامل مکان و قیمت شناسایی شد. علاوه بر آن، سایر ابعاد پژوهش به ترتیب میزان تأثیر که شامل نوع خدمت، ترویج، شواهد فیزیکی، کارکنان و فرآیند بودند، شناسایی شدند. نتیجه گیری: مراکز ارائه دهنده خدمات درمانی می توانند الگوی کاربردی آمیخته بازاریابی خدمات درمانی را با هفت بعد و متغیرهای مربوط به آنها را در مدیریت بازاریابی خود استفاده نمایند. بیشترین ابعاد مؤثر بر بازاریابی خدمات درمانی بعد «مکان» و بعد «قیمت» است.