حسین افتخاری

امروزه و در شرایط فعلی کشور، رشد اقتصادی مستمر یکی از نیازهای اساسی به شمار می رود. در این میان، افزایش اثربخش و حساب شده ی مخارج تحقیق و توسعه و مدیریت کارآمد آن می تواند راه حلی برای توسعه اقتصادی کشور ایران باشد. از طرف دیگر ضعف مدیریت هم از موانعی است که سد راه توجه به تحقیق و پژوهش در سازمان ها است. در این مقاله با بررسی ادبیات موجود در حوزه تحقیق و توسعه، چالش های موجود و همچنین راهکارهای موفقیت در تحقیق و توسعه با استفاده از روش تحلیل مضمون و تکنیک دلفی فازی، شناسایی شده و در نهایت 30 چالش اصلی و 28 راهکار در جهت موفقیت فرایند تحقیق و توسعه در مرکز تحقیقات مخابرات ایران به عنوان سازمان مورد مطالعه، بدست آمد. در پایان نیز به تشریح چالش ها و راهکارها پرداخته و با استفاده از روش تحلیل عاملی و خوشه بندی آن ها در سه گروه، شامل عوامل مرتبط با پژوهشگران، عوامل درون سازمانی و عوامل برون سازمانی، سعی در آسیب شناسی تحقیق و توسعه در مرکز تحقیقات مخابرات ایران شده است.

ایجاد بسترهایی برای دانش، علاوه بر فراهم آوردن ارزش های اقتصادی برای سازمان ها، منجر به رشد اقتصادی و فنی جامعه می شود. ازآنجاکه به بازار رساندن یک محصول می تواند تضمین کننده موفقیت و بقای سازمان ها باشد، تجاری سازی به عنوان یک عامل حیاتی مطرح شده است. این موضوع در صنایع با فناوری برتر از جمله فناوری اطلاعات و ارتباطات نیازمند همکاری فناورانه است. هدف از این پژوهش تحلیل و اولویت بندی راهبردهای همکاری فناورانه در راستای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات است. برای این منظور ابتدا راهبردهای همکاری فناورانه، راهبردهای تجاری سازی و مجموعه عوامل تأثیرگذار در انتخاب راهبردهای همکاری فناورانه با مرور ادبیات شناسایی شد. در مرحله بعد با نظر خبرگان این پژوهشگاه، فصل مشترک دو حوزه همکاری فناورانه و تجاری سازی فناوری تعیین و فهرست راهبردهای همکاری فناورانه ای استخراج شد که در راستای تجاری سازی دستاوردهای پژوهشی کاربرد دارند و چهارچوب تحلیل شبکه ای تحقیق تبیین شد. ابزار گردآوری داده ها سه پرسش نامه بوده که توسط 21 خبره تکمیل شده است. با توجه به وجود همپوشانی بین عوامل، از فرایند تحلیل شبکه ای فازی ، برای اولویت بندی راهبردها استفاده شده است. به منظور کاهش تعداد سؤالات در این روش، راهبردهای استخراج شده از یک سو و عوامل مؤثر در تجاری سازی، به طور جداگانه با نظر خبرگان اولویت بندی شدند تا تعداد مؤلفه ها برای ورود به فرایند تحلیل شبکه ای فازی کاهش یابد. خبرگان، تمام متخصصان حوزه تحقیق و توسعه و تجاری سازی در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند که 21 نفرند. نتایج نشان داد راهبردهایی همچون شبکه سازی، تحقیق و توسعه مشارکتی و استخدام کارکنان فنی و علمی دارای بیشترین اولویت در پژوهشگاه ارتباطات و فناوری اطلاعات هستند. نتایج این تحقیق، هم از نظر روش و هم از نظر کاربرد می تواند در سایر مراکز پژوهشی دولتی مشابه، استفاده شود.

امروزه شرکت ها پذیرفته اند که نگهداری و تعمیرات یک عنصر تجاری سود آور است و بنابراین، نقش نگهداری و تعمیرات در سیستم ها تولیدی مدرن مهم تر شده است. سیستم نگهداری و تعمیرات نقش مهمی در دستیابی به اهداف سازمانی و بهبود شاخص های قابلیت اطمینان، کاهش زمان توقف تجهیزات، کیفیت تولیدات، افزایش بهره وری، ایمنی تجهیزات و غیره ایفا می کند. در همین راستا، نگهداری و تعمیرات و استراتژی های آن از اهمیت ویژه ای در صنعت برخوردار هستند. در نتیجه هدف اصلی این پژوهش انتخاب بهترین استراتژی نگهداری و تعمیرات با استفاده از تکنیک تحلیل عاملی(FA)، تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش ترجیح براساس تشابه با راه حل ایده آل (TOPSIS) در پالایشگاه نفت شهر ری می باشد. با توجه به اینکه متغیرهای بسیاری از قبیل ایمنی، هزینه، ارزش افزوده و ... در انتخاب یک استراتژی نگهداری و تعمیرات موثرند، در پژوهش حاضر ابتدا به کمک مرور ادبیات و نظرات کارشناسان نگهداری و تعمیرات، این متغیرها شناسایی و سپس توسط تکنیک AHP و TOPSIS به انتخاب بهترین استراتژی نگهداری و تعمیرات پرداخته شده است و سعی در ارائه پیشنهادهایی جهت بهبود سیستم نگهداری و تعمیرات پالایشگاه منتخب شده است.

سبک خاص رهبری حسن صباح و اطاعت محض و داوطلبانه پیروان وی، نمونه ای شاخص برای مطالعات سبک شناسی رهبری و فرایند اطاعت محض است. در این پژوهش از دو رویکرد برای تجزیه و تحلیل عوامل ناظر بر اطاعت محض اسماعیلیان از حسن صباح استفاده شده است. در رویکرد نخست، از منطق ارسطویی استفاده گردیده و ابتدا با استفاده از روش اقدام پژوهی تاریخی، دلایل اطاعت محض اسماعیلیان از حسن صباح، بررسی شده و با استفاده از نرم افزار MAXQDA، 4 شاخص اصلی و 46 زیرشاخص از مجموعه داده ها شناسایی گردیده است. در رویکرد دوم، از منطق فازی استفاده شده و با استفاده از روش توصیفی- تحلیلی از نوع تحلیل محتوا و با استفاده از نرم افزار MAXQDA، 4 شاخص اصلی و 18 زیر شاخص از مجموعه داده ها شناسایی شده است. در پایان، با مراجعه به خبرگان و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی و همچنین تحلیل سلسله مراتبی فازی، به اولویت بندی، مقایسه و تجزیه و تحلیل دلایل اطاعت محض اسماعیلیان، در دو رویکرد پرداخته شده است.