احسان پوری

با توجه به ضرورت های افق چشم انداز 1404 به منظوردستیابی به جایگاه اول اقتصادی، علمی و فناوری در سطح منطقه و شناخت رقبای منطقه ای، در این پژوهش با معرفی و توصیف ویژگی ها و مؤلفه های شهر رسانه ای، تعریف شهر رسانه ای و کاربردهای آن ارائه می شود. سپس با رصد سه شهر رسانه ای در منطقه (دبی، مصر و اردن) بررسی جامعی به روش مقایسه تطبیقی بر روند تأسیس، نحوه جانمایی، زیرساخت ها و امکانات مورد نیاز، نوع مالکیت و مؤلفه های دیگر حقوقی، تجاری، سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی انجام می شود.

یکی از موانع توسعه مفهومی اقتصاد مقاومتی، برداشت های اولیه متفاوت در میان لایه های مختلف فرهیختگان ازجمله اصحاب رسانه نسبت به ابعاد اقتصاد مقاومتی است. با توجه به وسعت گستره انتشار و سرعت ارائه اطلاعات در فضای مجازی؛ در این پژوهش، به روش تحلیل محتوا، محتوای منتشر شده در حوزه اقتصاد مقاومتی در خبرگزاری ها و سایت های خبری، مورد مطالعه قرار گرفت. کلیه متون نوشتاری مرتبط با اقتصاد مقاومتی منتشرشده در سال 1394 جامعه آماری پژوهش را تشکیل می دهند. یافته های پژوهش بیانگر این است؛ که به تناسب زمانی و بسته به موضوعات مطرح شده در جری ا ن های رسانه ای کشور، همسو بودن یا نبودن نهادهای ذی ربط با گفتمان اقتصاد مقاومتی در رسانه ها برجسته سازی شده است. در حوزه سیاستگذاری و ارائه راهبردهای اجرایی گفتمان اقتصاد مقاومتی، رسانه ها محتوای چندانی منتشر نکرده اند. رسانه های مورد بررسی، صرفاً به بیان مفهوم اقتصاد مقاومتی پرداخته و در ارائه راهکار مبتنی بر اقتصاد مقاومتی در مسائل جاری و روزمره مخاطبان ناتوان بوده اند.

مختلف فرهیختگان از جمله اصحاب رسانه نسبت به ابعاد اقتصاد مقاومتی است. این موضوع نشان می دهد که فرآیند تبیین اقتصاد مقاومتی به طور خاص برای فرهیختگان و به طور عام برای عموم طی نشده است. رسانه ها گستره ای از اهداف را دنبال می کنند که ناآگاهی از آنها، افراد را تأثیرپذیرتر می سازد. رسانه ها ابزاری هستند که مردم به مدد آنها ساختارها و حوادث جامعه را شناسایی و تفسیر می کنند. در همین راستا، کارکرد رسانه ها، به ویژه رسانه های مجازی، برجسته سازی و بازنمایی گفتمان های شکل گرفته در نظام اجتماعی است. از این جهت، بررسی و تحلیل نحوه بازنمایی مؤلفه های اصلی اقتصاد مقاومتی از سوی رسانه ها، به ویژه در فضای مجازی با توجه به وسعت گستره انتشار، سرعت اطلاع رسانی و فراگیری ضرورت و اهمیت فراوانی دارد. همچنین فهم و شناخت رویکرد نخبگان نسبت به اقتصاد مقاومتی از منظر همراهی با گفتمان رسمی به منظور پیشبرد و تحقق شاخص های اصلی اقتصاد مقاومتی دارای اهمیت زیادی است. در این پژوهش با بررسی نحوه بازنمایی مؤلفه های اقتصاد مقاومتی در خبرگزاری ها و سایت های خبری، ابعاد نظری اقتصاد مقاومتی و اثربخشی رسانه ها در بازنمایی گفتمان اقتصاد مقاومتی مورد مطالعه قرار گرفته است. تحلیل یافته های این پژوهش بیانگر این مسئله است که تفسیرها و تحلیل هایی که درباره واقعیت اقتصاد مقاومتی در رسانه ها ارائه می شود، گاهی بر گستره پیچیدگی های برداشتی نسبت به ماهیت واقعی مفهوم اصلی و مفاهیم فرعی اقتصاد مقاومتی افزوده و زمینه بهبود نگرش نسبت به تعریف دقیق، اهمیت و جایگاه اقتصاد مقاومتی را دشوار ساخته است. از این رو به نظر می رسد فرآیند تبیین اقتصاد مقاومتی از سوی عوامل متعدد ساخت گفتمان باید ساده سازی شود تا زمینه درک مفهوم دقیق موضوع و پذیرش اجتماعی آن فراهم شود. همچنین رسانه ها در فضای مجازی ابعاد اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی مرتبط با اقتصاد مقاومتی را بیشتر مورد مداقه قرارداده اند. از سوی دیگر، به تناسب زمانی و بسته به موضوعات مطرح شده در جریان های رسانه ای کشور، همسویی یا عدم همسویی نهادهای ذی ربط با گفتمان اقتصاد مقاومتی در رسانه ها برجسته سازی شده است.