اعظم پیله وری

هدف: سوءمصرف مواد یکی از عمده ترین مشکلات سلامت بی خانمانان است. مردمی که به سیکل بی خانمانی وارد و یا از آن خارج می شوند، غالباً همزمان به سیکل سوءمصرف مواد نیز وارد و یا از آن خارج می شوند. رابطه میان سوءمصرف مواد و بی خانمانی نیازمند آن است که این دو پدیده به صورت همزمان و نه مستقل و جدای از یکدیگر مورد ملاحظه قرار گیرند. بررسی ها نشان می دهد که تعداد تحقیقات در این حوزه رو به افزایش است، اما غالب این تحقیقات پراکنده و ناکامل هستند. توسعه و بهبود ابزارهای مداخله ای و نیز پیشگیری از افزایش تعداد مصرف کنندگان بی خانمان تحقیقات بیشتر در این حوزه را ضروری می سازد. در همین راستا هدف از انجام این مطالعه توصیف تجربه زیسته مصرف کنندگان بی خانمان به منظور فهم بهتر عوامل موثر در درمان این گروه می باشد. روش: این مقاله با بهره گیری از تئوری زمینه ای انجام شده است. داده ها از طریق مصاحبه عمیق با 20 مصرف کننده بی خانمانی که در پروژه نوروزی بازتوانی مصرف کنندگان مواد(1393) شرکت داشتند، جمع آوری شده است و سپس با استفاده از روش کدگذاری نظری تحلیل شده است. یافته ها: طردشدگی، تجربه تروما، احساسات و هیجانات منفی، شکل گیری سرمایه های منفی، انزوای اجتماعی، بی تفاوتی اجتماعی و فقدان زیرساختهای رفاهی- آموزشی از جمله مهمترین یافته های این تحقیق بودند. نتیجه گیری: تجربه زیسته مصرف کنندگان بی خانمان حاکی از آن است که درمان این گروه از مصرف کنندگان به تبع پیامدهای زندگی در خیابان برای ایشان، بسیار متفاوت از افرادی است که به رغم اعتیاد، همراه با خانواده زندگی می کنند.

تحقیق حاضر درصدد شناسایی فرآیندهای شناختی بهبودیافتگان و خانواده های آنها است و با روش نظریه پردازی داده بنیاد صورت گرفته است. شرکت کنندگان بر اساس نمونه گیری مبتنی بر هدف انتخاب شده اند و نمونه گیری تا رسیدن به اشباع داده ها ادامه یافته است. بدین ترتیب 18 نفر از بهبودیافتگان و 20 نفر از خانواده های ایشان در این پژوهش شرکت کردند. داده ها، حاصل مشاهده، مصاحبه نیمه ساختار یافته و مطالعه ی مستندات موجود است و جهت تحلیل آنها نیز از شیوه کدگذاری strauss و corbin استفاده گردید. شرکت کنندگان در این گروه بر این باور بودند که اعتیاد قابل درمان است. هر کس مسیول رفتار خودش است و آنها قادر نیستند دیگران را تغییر دهند. آنها همچنین مصرف کننده را مسیول اعتیاد و درمان آن می دانستند، بر حال تمرکز داشتند و رفتارهای منفی مصرف کننده و نیز عودهای پیشین او را نشات گرفته از نیاز او به مواد می دانستند. علاوه بر این این گروه بر این باور بودند که چنانچه مصرف کننده با متد کنگره 60، استفاده از دارو در بازه زمانی 11 ماه درمان شود، وسوسه نخواهد شد. بر این اساس از نظر آنها ارتباط با دوستان مصرف کننده پس از سپری شدن دوره درمان، اخلالی در روند درمان ایجاد نمی کند.

پراکندگی پژوهش های صورت گرفته در حیطه اعتیاد و خانواده، نداشتن خاصیت انباشتگی و بی توجهی به لایه های عمیق موضوع؛ ارائه منسجمی از داده های حاصل از این تحقیقات و به تبع مشخص ساختن شکاف های این حوزه را برای استفاده علمی و کاربردی از این پژوهش ها و تلاش برای رفع آنها ضروری می سازد. ازاین رو این مطالعه درصدد ترکیب و مقایسه یافته های پژوهشی صورت گرفته در زمینه اعتیاد و خانواده، برقراری ارتباط بین مطالعات صورت گرفته و نیز به دست آوردن نتیجه ای منسجم از میان نتایج پراکنده در این حوزه است. در این پژوهش از روش فراتحلیل و نرم افزار CMA2 بهره برده شده است و با بهره گیری از چک لیست فراتحلیل از 67 پژوهش انجام شده در این حوزه، 26 تحقیق به عنوان نمونه نهایی انتخاب شده اند. یافته های حاصل از پژوهش های بررسی شده، نشانگر آن است که انعطاف پذیری در خانواده ، اختلافات خانوادگی، حضور والدین در خانه، حمایت خانواده ، ارتباطات میان اعضای خانواده، خشونت جنسی، طلاق و فوت همسر بر روند اعتیاد اثرگذار هستند.با این وجود نتایج نشان می دهد که به برخی از عوامل اثرگذار خانوادگی، همانند انعطاف پذیری در خانواده، حضور والدین در خانه - نظر به اندازه اثر آنها – در این تحقیقات توجه کافی نشده و تعدد و شیوع تحقیقات در این زمینه به اندازه کافی نیست.

تجارب اجتماعی زندگی؛ گرایش های فرهنگی، فلسفی و حتی جهان بینی و ایدئولوژی، همگی در شکل گیری دیدگاه های انسان نسبت به مسائل مختلف نقش ایفا می کنند؛ ازاین رو نحوه مواجهه با پدیده های یکسانی چون اعتیاد در جوامع گوناگون به سبب تفاوت در زمینه های فرهنگی-اجتماعی قاعدتاً باید اشکال متفاوتی به خود گیرد. در همین راستا این نوشتار بر آن است که به بررسی عناصر فرهنگی مؤثر در روش های درمان اعتیاد در ایران بپردازد. روش مورد استفاده تطبیقی- کیفی از نوع مورد محور است. داده های مورد نیاز بامطالعه اسنادی جمع آوری شده است. تجزیه وتحلیل داده ها با رویکرد توصیفی- تفسیری صورت گرفته است. ظاهرسازی در موقعیت های بیرونی به عنوان یکی از مؤلفه های فرهنگی ایرانیان، که در غالب موارد ملازم با روابط سلسله مراتبی است، موجب کم اثر ساختن مداخلاتی می گردد که بر خود افشایی و صداقت مخاطبین تأکید دارند. علاوه بر این افراد وابسته به مواد و خانواده های آن ها حسب پیشینه فرهنگی، تاریخی، اجتماعی به درمان هایی که برای آن ها احساس تعلق درونی نسبت به گروه ارائه دهنده خدمات ایجاد نمی کنند و یا روش بکار گرفته شده توسط آن ها با قالب های آشنای ذهنی شان سازگار نیست، اقبال چندانی نخواهند کرد. احساس برابری، شکل گیری روابط صمیمانه و درونی، قهرمان پروری و تقدیرگرایی از جمله مؤلفه هایی هستند که امتیاز فرهنگی بیشتری به گروه های همتا - به خصوص گروه های دوازده قدمی- به نسبت کلینیک های درمان سوءمصرف مواد می دهند. واژه های کلیدی: تقدیرگرایی، درمان اعتیاد، قهرمان پروری، ویژگی های فرهنگی

در این پژوهش با بهره گیری از روش فراتحلیل به تحلیل و ترکیب نتایج مقالات و پایان نامه های انجام شده، در زمینه سلامت اجتماعی و نیز بررسی مفهوم و نظریه های سلامت اجتماعی در پژوهش های یاد شده پرداخته شده است. بدین منظور تعداد32 پژوهش انجام گرفته در زمینه سلامت اجتماعی با بهره گیری از ابزار «چک لیست گزینش پژوهش ها از نظر فنی و روش شناختی» (شامل روایی و پایایی مناسب، روش نمونه گیری و آماری صحیح) برای بررسی انتخاب شدند. طبق یافته های این تحقیق در بیشتر مطالعات صورت گرفته، واحد تحلیل فرد بوده است و در تمام موارد از روش پیمایش برای جمع آوری داده ها استفاده شده است. همچنین نظریه سلامت اجتماعی کییز و پرسشنامه وی در زمینه سلامت اجتماعی هدایتگر غالب تحقیقات بوده است. علاوه بر این در بیشتر مطالعات یادشده تاثیر عوامل گوناگون بر سلامت اجتماعی مورد شناسایی قرار گرفته است که از میان این عوامل، کیفیت زندگی و شاخص های آن و نیز تحصیلات، تاثیر بسزایی بر سلامت اجتماعی داشته اند.

این پژوهش با هدف بررسی موانع اجتماعی دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی انجام شده است. بدین منظور براساس نظریه سقف شیشه ای و تعارض نقش فرضیات تحقیق مطرح گردیده است. جامعه آماری تحقیق کلیه زنان شاغل در بانک های ملی شهر تهران بوده که با استفاده از شیوه نمونه گیری سیستماتیک و بر اساس فرمول نمونه گیری کوکران، 323 نفر به عنوان پاسخ گو انتخاب شدند. یافته های تحقیق نشان می دهد که مهم ترین موانع اجتماعی موجود در دستیابی زنان به موقعیت های مدیریتی مسئولیت های خانوادگی زنان، تفکرات قالبی در زنان و وجود ملاحظات ارتباطی است. همچنین نتایج به دست آمده نشان داد که بین تحصیلات زنان و دستیابی آنان به موقعیت های مدیریتی رابطه معناداری وجود دارد.