حسین میبودی

بسیاری از تهدیدهای محیط زیستی، تخریب منابع و آلوده سازی محیط نتیجه فعالیتهای انسانی است؛ ازاین رو آموزش محیط زیست به دانش آموزان از مؤثرترین شاخصها در افزایش و ارتقای آگاهی های جامعه قلمداد می شود. امروزه تدوین معیارهای انتخاب مدارس سبز با تأکید بر حفاظت از محیط زیست به یکی از مهم ترین مسائل سازمانهای مسئول تبدیل شده است. پژوهشگران معیارهای متعددی را برای ارزیابی مدارس سبز برشمرده اند که باوجود تعدد، دارای همگرایی قانع کننده هستند. استانداردهای مدارس سبز که شامل فضای فیزیکی، فرهنگ سازمانی و اهداف آموزشی هستند، نمودی کلی از یک مدرسه سبز را فراهم می کنند. فقدان مدارس سبز در میان مدارس کشور ضرورت وجود معیارهای استاندارد را که همچون مدل اطلاعاتی،تصمیم گیران را در ایجاد مدارس فوق یاری می دهد بیشتر آشکار می سازد. تدوین این معیارها و چگونگی به کارگیری آنها از طریق روش شناسی، موجب می شود که دامنه انتخابهای نادرست محدود و گزینش این مدارس از حیطه افراد غیرمتخصص خارج شود و به روشهای سلیقه ای، ذهنی و توصیفی لگام زده شود تا این اقدام با برخورداری از پشتوانه علمی، در حیطه حرفه ای گری و متخصصان قرار گیرد. در این تحقیق1 با استفاده از رویکردهای تصمیم گیری چند معیاره فازی، معیارهای استاندارد مدارس سبز کشور ایران در قالب 14 معیار اصلی و 28 معیار فرعی تدوین شده است. در پایان نیز سعی شد با ارائه راهکارهای مناسب، به مدیران این مدارس به منظور مدیریت هر چه بهتر محیط زیستی یاری شود.

آموزش حفاظت از محیط زیست از مناسب ترین شیوه هایی است که با آگاهی دادن به کودکان و بزرگسالان در زمینه محیط زیست به آنان می آموزد تا از طریق احترام گذاشتن به طبیعت، خود را مسئول حفظ و حراست از محیط زیست بدانند. هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر بازیهای آموزشی بر میزان یادگیری کودکان پسر پیش دبستانی درباره مفاهیم بازیافت و استفاده مجدد است.روش پژوهش از نوع کاربردی و طرح پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل است. جامعه آماری این پژوهش همه کودکان 5تا 6 ساله شهر مشهد است.حجم نمونه 30 کودک می باشد که به طور تصادفی انتخاب و به طور تصادفی به دو گروه کنترل و آزمایش تقسیم بندی شدند.گروه آزمایش، مفاهیم بازیافت و استفاده مجدد را از طریق بازیهای آموزشی و گروه کنترل به روش سنتی تدریس آموزش دیدند. ابزارهای پژوهش شامل پنج بازی آموزشی محقق ساخته و پرسشنامه محقق ساخته بوده که روایی آن به تائید متخصصان رسیده و پایایی آن با آلفای کرونباخ 721/0 به دست آمده است. داده های حاصل با آزمون «tگروه های مستقل» تحلیل شده اند. نتایج نشان داد که سطح معناداری به دست آمده در دو گروه آزمایش و کنترل در ابعاد مختلف مورد آموزش معنادار بوده است. نتیجه کلی اینکه، بازیهای آموزشی می توانند موجب ارتقای میزان یادگیری کودکان پسر پیش دبستانی درباره مفاهیم بازیافت و استفاده مجدد شوند.

پژوهش حاضر، با هدف سنجش اثربخشی بهره گیری از وبلاگ به عنوان یک فعالیت کمک آموزشی برای آموزش محیط زیست به دانش آموزان دبیرستانی انجام شد. روش تحقیق در این پژوهش شبه تجربی از نوع پیش آزمون و پس آزمون با گروه کنترل بوده است. جامعه آماری کلیه دانش آموزان دبیرستانی شهر رامهرمز می باشد. حجم نمونه آماری، به کمک جدول تعیین حجم نمونه کرجسی و مورگان، 88 نفر تعیین شد. با استفاده از روش نمونه گیری تصادفی طبقه ای، دانش آموزان در 4 گروه دختران و پسران (2 گروه مداخله و 2 گروه شاهد، هر کدام 22 نفر) قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات پرسش نامه محقق ساخته می باشد. داده ها به کمک آمار توصیفی و استنباطی تجزیه و تحلیل گردید. نتایج به دست آمده از مقایسه دو گروه آزمایش و کنترل، حاکی از وجود تفاوت معنی دار برای دانش شناختی، نگرش و رفتار محیط زیستی می باشد و در نتیجه در سواد محیط زیستی گروه کنترل و آزمایش تفاوت معنی داری وجود دارد. هم چنین، نتایج آموزش در گروه پسران در مقایسه با گروه دختران دارای تفاوت معنی داری بوده است و اثربخشی به نفع گروه پسران بود. نتایج نشان از اثربخشی وبلاگ نویسی به عنوان یک فعالیت کمک آموزشی برای آموزش محیط زیست به گروه مورد آزمایش می باشد.

چالش های موجود و پیش روی بشر امروز، از قبیل مسائل اقتصادی، محیطی و اجتماعی، از چالش های مهم قرن جدید هستند. به منظور حل این مشکلات از سوی صاحب نظران، ایجاد اخلاق زیست محیطی مطرح گردیده است. این مقاله، با روش توصیفی تحلیلی و در هفت گام با بررسی طرح ضرورت اخلاق زیست محیطی در جامعه، الگویی از عوامل مؤثر بر ایجاد اخلاق زیست محیطی در شهروندان جهان را طراحی و روابط بین آنها را تحلیل می کند. یافته های پژوهش نشان داد ده مؤلفه تأثیرگذار بر اخلاق زیست محیطی وجود داشت. اطلاعات زیست محیطی، آگاهی زیست محیطی، نگرش زیست محیطی، نگرانی زیست محیطی، مذهب، عوامل اقتصادی، رفتار مسئولیت پذیرانه نسبت به محیط زیست، احساس مسئولیت، آموزش حفاظت از محیط زیست و سواد زیست محیطی از جمله عوامل مؤثری هستند که به آنها اشاره خواهد شد.

مقدمه: شکل گیری نگرش ها، ارزش ها، تعهد و مهارت های مورد نیاز برای حفظ و پشتیبانی محیط زیست در افراد از سنین پایین آغاز می شود. پژوهش حاضر با هدف ارزیابی و آماده سازی مربیان مهد کودک ها برای آموزش محیط زیست به کودکان می باشد. روش: روش تحقیق این پژوهش، توصیفی و از نوع پیمایشی است. جامعه آماری این پژوهش را مربیان مهد کودک های شهر تهران تشکیل می دهند. یافته های مربوط به میزان سواد زیست محیطی از طریق پرسشنامه های استاندارد شده حاصل شد. یافته ها: نتایج پژوهش نشان می دهد که 79 درصد نمونه مطالعاتی از نظر سواد زیست محیطی در وضعیت پایین تر از متوسط می باشند. سطح تحصیلات و سابقه کار در سطح اطمینان 95%، رابطه معنی داری را با سطح سواد زیست محیطی نشان نمی دهد. همچنین مربیان مهدهای کودک اطلاعات خوبی راجع به مسائل زیست محیطی کشور داشتند اما اطلاعات چندانی از معضلات زیست محیطی جهان نداشتند. نتیجه گیری: تحقیق حاضر نشان می دهد که ارائه برنامه های آموزش محیط زیست برای مربیان مهد کودک ها و همچنین لزوم وجود آن در برنامه های ضمن خدمت مربیان، امری الزامی است.

هدف اصلی این مقاله بررسی پیامدهای محیط زیستی گردشگران بر نواحی ساحلی دریای مازندران است. جامعه ی آماری این پژوهش شامل تمامی گردشگران سواحل دریای مازندران است. از طریق فرمول کوکران 270 نفر از این گردشگران به عنوان نمونه ی آماری تعیین گردید و به وسیله ی نمونه گیری تصادفی نیز انتخاب شدند. داده های مورد نیاز از طریق پرسشنامه از دیدگاه خانوارهای ساکن در سواحل و مسئولان مرتبط گردآوری شد، که روایی ظاهری و محتوایی پرسشنامه آن بر اساس نظر اساتید مرتبط و پایایی آن بر اساس آلفای کرونباخ (81/0 – 92/0) تأییدگردید. برای تجزیه و تحلیل داده ها از نرم افزار آماریSPSS استفاده گردیده است. نتایج پژوهش نشان می دهد که پیامدهای مثبت محیط زیستی گردشگران ساحلی نسبت به پیامدهای منفی آن کثرت بیشتری دارد و اکثر افراد از ویژگی های طبیعی سواحل رضایت دارند؛ ولی از امکانات و تسهیلات رفاهی و بهداشتی رضایت چندانی ندارند. 76 درصد سواحل را از لحاظ مطلوبیت، متوسط و خوب می دانندو حدود 23 درصد افرادسواحل را از لحاظ مطلوبیت مناسب نمی دانند. همچنین اکثر گردشگران معتقدند هتل ها، رستوران ها و مراکز تفریحی در ایجاد پیامدهای محیط زیستی منفی در سواحل نقش مهم و تأثیرگذاری دارند.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی رابطه میزان استفاده از رسانه های جمعی (با تأکید بر تلویزیون) با ارتقای سطح سواد زیست محیطی معلمان مقطع راهنمایی درشهر تهران انجام گرفت. این پژوهش از لحاظ ماهیت و هدف از نوع کاربردی، و از لحاظ روش پژوهش، توصیفی از نوع همبستگی است. جامعه آماری پژوهش، شامل کلیه معلمان مقطع راهنمایی شهر تهران بوده که با توجه به حجم 9899 نفری جامعه پژوهش و با استفاده از فرمول کوکران، تعداد 370 نفر از آنان به عنوان نمونه، از مناطق 19 گانه شهر تهران و با استفاده از روش نمونه گیری خوشه ای انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها، پرسش نامه محقق ساخته بود که روایی صوری و محتوایی پرسش نامه با بهره گیری از نظرات کارشناسان محیط زیست و آموزش و پرورش مورد تأیید قرارگرفت و پایایی پرسش نامه براساس ضریب آلفای کرونباخ 79/0 برآورد گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمار توصیفی (فراوانی و درصد) و آمار استنباطی (آزمون همبستگی پیرسون و رگرسیون چند گانه) و از طریق نرم افزار SPSS انجام شد. نتایج پژوهش به لحاظ آماری بیان گر آن بود که بین میزان تماشای رسانه های جمعی (با ﺗﺄکید بر تلویزیون) و سطح دانش، نگرش، رفتار و به طورکلی سطح سواد زیست محیطی معلمان رابطه وجود دارد. هم چنین، نتایج آزمون رگرسیون چندمتغیره نشان داد، با توجه به ضریب همبستگی چندگانه (809/0 =R)، شدت رابطه بین متغیرهای ملاک و متغیر پیش بین بسیار قوی و اثر گذار بوده است.

شهر، بخشی غیرقابل تفکیک از حیات شهروندان است. یک انسان شهرنشین به همان میزان که در مورد زبان و فرهنگ نیاز به آموزش دارد، در مورد شهر و نحوه اداره و حفظ محیط زیست آن نیز نیازمند آموزش و آموختن است. در این راستا این پژوهش، به تدوین استراتژی هایی برای توسعه آموزش محیط زیست با مشارکت 55 نفر کارشناسان و استادان خبره در زمینه مسائل آموزش محیط زیست با روش SWOT و تکمیل ماتریس برنامه ریزی کمی راهبردی موسوم به QSPM نمود تا بتوان از نتایج آن به عنوان استراتژی های کلیدی در برنامه های توسعه ایران استفاده کرد. نتایج این بررسی نشان داد که استراتژی (دعوت به همکاری از سازمان های غیردولتی برای هرگونه مساعدت در زمینه ی آموزش محیط زیست به شهروندان) به عنوان مهم ترین استراتژی پیش روی با بالاترین امتیاز معرفی گردید.