حسن خضری

هدف از انجام پژوهش حاضر، آزمون مدل رابطه علّیِ بین پیوند با مدرسه و عملکرد تحصیلی با میانجیگری زورگویی کردن و قربانی بودن در دانش آموزان پسر و دخترِ مقطع راهنمایی شهر شیراز بود. بدین منظور، تعداد 564 نفر از دانش آموزان دوره راهنمایی تحصیلی شهر شیراز به روش تصادفی چندمرحله ای انتخاب شدند و ابزارهای پژوهشی، شامل: مقیاس زورگویی ایلینویز و مقیاس برداشتِ دانش آموز از پیوند با مدرسه را تکمیل کردند. نتایج به دست آمده با استفاده از الگویابی معادلات ساختاری نشان داد که در کل نمونه، همه ضرایب مسیرهای بین متغیرها از لحاظ آماری معنی دار بودند. در این مدل، تأثیر پیوند با مدرسه (به عنوان متغیر برونزا) بر عملکرد تحصیلی(متغیر درونزا)، مثبت و معنی دار(ضریب استاندارد 53/0؛ 100/0 >P)؛ تأثیر پیوند با مدرسه بر زورگویی و نیز تأثیر پیوند با مدرسه بر قربانی بودن، منفی و معنی دار بود (به ترتیب: ضریب استاندارد 49/0 - ، 001/0 >P و ضریب استاندارد 39/0 - ، 001/0 > P). تأثیر متغیرهای میانجی (زورگویی کردن و قربانی بودن) بر عملکرد تحصیلی نیز منفی و معنی دار بود (به ترتیب: ضریب استاندارد 31/0-، 001/0 > P و ضریب استاندارد 11/0- ، 001/0 >P). شاخص های برازندگی نشان داد که در کل نمونه، مدل، با داده ها برازش قابل قبولی دارد. فرضیه های غیرمستقیم با استفاده از روش بوت استراپ ماکرو بررسی شدند که همه فرضیه های غیرمستقیم، تأیید شدند. در مجموع، یافته ها نشان می دهند که پیوند با مدرسه به صورت مستقیم و غیرمستقیم بر عملکرد تحصیلی و نیز بر کل فرایند زورگویی اثر دارند.

هدفِ اصلی این پژوهش، بررسی میزان شیوع انواع زورگویی در مدارس راهنمایی از دیدگاه دبیران بود. تعداد 416 نفر از دبیران شاغل در این بخش (200 نفر دبیر مرد و 216 نفر دبیر زن) به روش نمونه گیری تصادفی خوشه ای انتخاب و در نظر سنجی شرکت کردند. برای سنجش میزان انواع زورگویی از پرسشنامه 15 گویه ای محقّق ساخته استفاده شد. داده ها با استفاده از آمار توصیفی و آزمون مجذور کا مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفتند. یافته های پژوهش نشان داد که بالاترین میزان وقوع زورگویی در پسران، به ترتیب برای لقب دادن (43 درصد)، مسخره کردن (42 درصد)، فحش دادن (36 درصد) و لگد زدن (34 درصد) می باشد. در دختران نیز بالاترین میزان زورگویی متعلّق به مسخره کردن دیگران بود (9/26 درصد). در مقایسه ی بین پسران و دختران، مشخص شد که پسران در اکثریت انواع زورگویی، به جز شایعه پراکنی، محروم کردن دیگران از حضور در گروه و به هم زدن دوستی ها، تفاوت معناداری با دختران دارند. بر این اساس، پسران بیش از دختران انواع زورگویی های مربوط به طبقه بندی های سه گانه را مرتکب می شوند. از آنجایی که این پژوهش نشان می دهد که انواع زورگویی به ویژه زورگویی های کلامی در مدارس راهنمایی شایع است. مدارس باید از طریق اجرای برنامه های ضد زورگویی، میزان آن را کاهش دهند.

پژوهش حاضر با هدف تعیین نقش پیوند با مدرسه در میزان وقوع زورگویی دانش آموزان انجام شد.روش پژوهش حاضر از نوع توصیفی – همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش شامل تمامی دانش آموزان دوره متوسطه اول شهر یزد می باشد که در سال تحصیلی 1395-1394 مشغول به تحصیل بودند. از این جامعه تعداد 365 دانش آموز با روش نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شدند. داده ها با استفاده از مقیاس پیوند با مدرسه و مقیاس زورگویی جمع آوری و با استفاده از روش تحلیل واریانس یک راهه و تحلیل رگرسیون به شیوه همزمان تحلیل شدند. نتایج نشان داد که بین ابعاد پیوند با مدرسه و سه گونه زورگویی (زورگو، قربانی و زورگو / قربانی)رابطه منفی و معنادار وجود دارد. نتایج تحلیل رگرسیون نیز نشان داد که ابعاد پیوند با مدرسه به صورت منفی، سه گونه زورگویی (زورگو، قربانی و زورگو/ قربانی) را پیش بینی می کنند. همچنین نتایج تحلیل واریانس یک راهه نیز نشان داد که بین جنسیت و اقدام به زورگویی تفاوت معنادار وجود دارد، به طوری که پسران، بیشتر از دختران، اقدام به زورگویی می کنند، بیشتر از دختران، قربانیِ آن هستند و بیشتر از دختران، در نقش زورگو/ قربانی، قرار می گیرند.نتایج پژوهش حاضر نشان می دهد که تقویت ابعاد پیوند با مدرسه می تواند در کاهش پدیده زورگویی مؤثر باشد.