مجتبی عشرستاقی

رفتار و ویژگی الاستیک ساختارهای بدن انسان، نقشی بالقوه در چگونگی انتقال نیرو و غلبه بر اغتشاشات خارجی وارد بر بدن دارد و به این ترتیب می تواند نقشی تعیین کننده در پیشگیری از بروز آسیب های اسکلتی-عضلانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط میان رفتار الاستیک بدن با عوامل خطرزای آسیب های اسکلتی-عضلانی حین فرود تک پا بود. 30 مرد جوان سالم آزمون های هاپینگ را برای تعیین رفتار الاستیک بدن و آزمون فرود تک پا را برای تعیین عوامل خطرزای آسیب، روی یک صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت-بالا انجام دادند. سفتی پا به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده رفتار الاستیک بدن و زمان رسیدن به پایداری، فلکشن و والگوس زانو به عنوان عوامل خطرزای آسیب، محاسبه شدند و ارتباط آنها از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین گشت. ضرایب همبستگی معنادار مثبت بین سفتی پا و زاویه فلکشن اولیه و نهایی زانو حین فرود مشاهده شد اما هیچ ارتباط معناداری بین سفتی پا با والگوس زانو وجود نداشت. روابط معنادار مثبت بین سفتی پا و زمان رسیدن به پایداری در راستای آنتریورپوستریور، دیگر یافته این پژوهش بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، به نظر می رسد اگرچه سفتی پای بالا به عنوان عاملی مهم برای موفقیت در برخی عملکردهای حرکتی نظیر دویدن شناخته می شود، اما می تواند اجرای صحیح تکنیک فرود را با اختلال مواجه سازد و رسیدن به شرایط پایدار در راستای آنتریورپوستریور را به تاخیر اندازد. اجرای تمرینات تخصصی به منظور اصلاح تکنیک فرود یا تعدیل سفتی پا و بهینه سازی رفتار الاستیک بدن، می تواند در پیشگیری از آسیب های اسکلتی-عضلانی اندام تحتانی نظیر آسیب ACL موثر باشد.

رفتار و ویژگی الاستیک ساختارهای بدن انسان، نقشی بالقوه در چگونگی انتقال نیرو و غلبه بر اغتشاشات خارجی وارد بر بدن دارد و به این ترتیب می تواند نقشی تعیین کننده در پیشگیری از بروز آسیب های اسکلتی-عضلانی داشته باشد. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ارتباط میان رفتار الاستیک بدن با عوامل خطرزای آسیب های اسکلتی-عضلانی حین فرود تک پا بود. 30 مرد جوان سالم آزمون های هاپینگ را برای تعیین رفتار الاستیک بدن و آزمون فرود تک پا را برای تعیین عوامل خطرزای آسیب، روی یک صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت-بالا انجام دادند. سفتی پا به عنوان یکی از مهم ترین متغیرهای تعیین کننده رفتار الاستیک بدن و زمان رسیدن به پایداری، فلکشن و والگوس زانو به عنوان عوامل خطرزای آسیب، محاسبه شدند و ارتباط آنها از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین گشت. ضرایب همبستگی معنادار مثبت بین سفتی پا و زاویه فلکشن اولیه و نهایی زانو حین فرود مشاهده شد اما هیچ ارتباط معناداری بین سفتی پا با والگوس زانو وجود نداشت. روابط معنادار مثبت بین سفتی پا و زمان رسیدن به پایداری در راستای آنتریورپوستریور، دیگر یافته این پژوهش بود. بر اساس یافته های پژوهش حاضر، به نظر می رسد اگرچه سفتی پای بالا به عنوان عاملی مهم برای موفقیت در برخی عملکردهای حرکتی نظیر دویدن شناخته می شود، اما می تواند اجرای صحیح تکنیک فرود را با اختلال مواجه سازد و رسیدن به شرایط پایدار در راستای آنتریورپوستریور را به تاخیر اندازد. اجرای تمرینات تخصصی به منظور اصلاح تکنیک فرود یا تعدیل سفتی پا و بهینه سازی رفتار الاستیک بدن، می تواند در پیشگیری از آسیب های اسکلتی-عضلانی اندام تحتانی نظیر آسیب ACL موثر باشد.

مطالعه حاضر با هدف تعیین معادلات آلومتریک سفتی پا انجام شد که  مهم ترین پارامتر تعیین کننده رفتار الاستیک بدن است. 30 مرد جوان سالم به طور داوطلبانه در این پژوهش شرکت کردند و آزمون هاپینگ عمودی را روی صفحه نیرو و در برابر دوربین سرعت بالا انجام دادند. پس از محاسبه سفتی پا، ارتباط آن با ویژگی های فردی آزمودنی ها نظیر جرم، قد، شاخص توده بدن و سن، از طریق آزمون همبستگی پیرسون تعیین شد. برای تشکیل معادلات آلومتریک، از تحلیل رگرسیونی استفاده شد. بین سفتی پای تعیین شده در هاپینگ کنترلی با جرم آزمودنی ها روابط معنادار و مثبت مشاهده شد. معادله مقیاس گذاری آلومتریک برای سفتی پای دوطرفه به صورت 1/1 M 190 K bilateral = ، برای سفتی پای برتر به صورت 84/0 M 501 K dominant = و برای سفتی پای غیربرتر به صورت 82/0 M 190 K nondominant = به دست آمد. این معادلات، مبنایی برای نرمال سازی صحیح رفتار الاستیک بدن به وجود می آورند و برآورد سفتی پارا بر اساس جرم افراد امکان پذیر می کنند.

هدف: رژه 90 درجه یکی از انواع رژه های نظامی است که می تواند به عنوان شکلی خاص از راه رفتن مورد تحلیل قرار گیرد. هدف از اجرای این تحقیق، بررسی کینماتیکی حرکت اندام تحتانی در رژه 90 درجه براساس مدل یک تکه پا بود. روش شناسی: 13 نفر از دانشجویان دانشگاه امام حسین(علیه السلام) در مقابل یک دوربین سرعت بالا به اجرای رژه 90 درجه با سرعت دلخواه پرداختند و حرکت آنها در صفحه سجیتال با فرکانس 300 هرتز ضبط شد. مفاصل ران و مچ پای راست آزمودنی ها نشان گذاری و فاصله مستقیم بین این دو مفصل به عنوان پا تعریف شد و کینماتیک حرکت پا و مفاصل ران و مچ پا در یک چرخه کامل اجرای رژه به کمک نرم افزار آنالیز حرکت تعیین گشت. یافته ها: نموارهای تغییرمکان، سرعت و شتاب برای حرکت زاویه ای پا و حرکت انتقالی مچ پا ارائه شدند و مورد تحلیل قرار گرفتند. میانگین سرعت پیشروی m/s 6/0 به دست آمد. منحنی شتاب زاویه ای پا دارای سه پیک بود و شتاب های عمودی، افقی و برآیند مچ پا به ترتیب سه، پنج و یک پیک مهم داشتند که ویژگی های حرکت اندام تحتانی را توصیف می کنند. نتیجه گیری: رژه 90 درجه با سرعت ترجیحی، شامل دو مرحله استقرار و نوسان شامل می شود. در مرحله استقرار، پا مانند یک پاندول معکوس حول مفصل مچ پا دوران می کند. در مرحله نوسان به دنبال یک شتاب گیری اولیه، پا با حرکتی پاندولی حول مفصل ران، 90 درجه بالا می رود و پایین می آید. لحظه برخورد پا با زمین، لحظه بحرانی حرکت است که شتاب زیادی به پا وارد می کند.

سفتی پا پارامتر اصلی در مدل جرم-فنر برای حرکت انسان است و ارتباط آن با موفقیت در برخی از عملکردهای ورزشی نشان داده شده است. پژوهش حاضر با هدف تعیین ارتباط میان سفتی پا و کارایی چرخة کشش-انقباض در اجرای پرش های عمودی انجام شد. 12 اسکواش باز زن نخبه (سن 9/5 ±8/22 سال، وزن 37/3 ±62/60 کیلوگرم، قد 06/0 ±65/1 متر) داوطلب شرکت در این پژوهش شدند و آزمون هاپینگ با فرکانس 2/2 هرتز و دو پرش عمودی اسکات جامپ و کانترموومنت جامپ را انجام دادند. سفتی پا از داده های آزمون هاپینگ به دست آمد و با وزن آزمودنی ها نرمال شد و اختلاف ارتفاع دو پرش به عنوان شاخص کارایی چرخة کشش-انقباض در نظر گرفته شد. سفتی پای نرمال با اختلاف ارتفاع پرش ها رابطة معنادار مثبت نشان داد. بر اساس این یافته، افزایش سفتی پا می تواند به بهبود کارایی چرخه کشش-انقباض در پرش عمودی و حرکات مشابه منجر شود.

سفتی، معیاری برای تعیین میزان خاصیت الاستیک بدن است و میزان بهینه آن برای الگوهای حرکتی مختلف متفاوت است. یکی از روشهای محاسبه سفتی استفاده از مدل جرم-فنر است که کل پا را با یک فنر ساده خطی مدل میکند. هدف این مطالعه، محاسبه ضرایب سفتی اندام تحتانی و بررسی ارتباط آن با چابکی، به الگوی 08 کیلوگرم داوطلبانه /2±7/ 12 سال و میانگین وزن 4 /1±3/ حرکتی غالب ورزشهای راکتی، بود. 21 نفر از ورزشکاران راکتی مرد سطح اول کشور با میانگین سن 7 در این پژوهش مشارکت کردند. ضرایب سفتی پا و عمودی برای مشارکتکنندهها حین انجام دو حرکت دویدن روی تردمیل و پرشهای عمودی متوالی محاسبه 8 تحلیل شد. در این مطالعه ارتباط / شدند و ارتباط آنها با زمانهای بهدستآمده در آزمون چابکی، با استفاده از روش آماری همبستگی پیرسون در سطح معناداری 82 معناداری بین متغیرهای تحت مطالعه به دست نیامد که ممکن است بهعلت اثر متضاد سفتی مفاصل مچ و زانو بر عملکرد باشد. این موضوع نیازمند بررسی مجزای سفتیهای مفاصل است

مرحله جهش مهمترین مرحله در اجرای پرش طول است. هدف این تحقیق سنجش ارتباط بین متغیرهای مختلف با موفقیت جهش بود. 37 اجرا از هشت 7 متر، که در مسابقات دوومیدانی داخل سالن بزرگسالان آسیا در تهران حضور داشتند، با فرکانس 300 /68±0/ ورزشکار مرد پرش طول با میانگین رکورد 28 هرتز فیلمبرداری شد. پنج متغیر سرعتی، پنج متغیر تکنیکی، چهار متغیر مرتبط با قدرت و یک متغیر آنتروپومتریک با استفاده از نرم،افزار تحلیل حرکت محاسبه شدند. کسب سرعت عمودی بیشتر و افت کمتر سرعت افقی دو ملاک موفقیت جهش در نظر گرفته شدند و روابطشان با دیگر متغیرها ازطریق تحلیلهای 0 تعیین شد. ضرایب همبستگی تعدادی از متغیرهای هر چهار گروه، با ملاکهای موفقیت جهش بهلحاظ / رگرسیونی و همبستگی تعیین شد. سطح معناداری 05 آماری معنادار بود. این متغیرها به همراه برخی متغیرهایی که در تحلیل همبستگی ارتباط معنادار نشان نداده بودند، وارد معادلات رگرسیونی شدند. یافتههای این تحقیق، بر نقش غالب تکنیک و سرعت تأکید کرد و اثرگذاری ویژگیهای فردی را بر موفقیت جهش نمایان کرد. همچنین قدرت اکسنتریک اکستنسورهای زانو مهمترین عامل قدرتی در اجرای این عملکرد تشخیص داده شد

مرحله ی تیک آف مهم ترین بخش یک اجرای پرش طول است و هدف اصلی آن تبدیل مناسب سرعت افقی به سرعت عمودی است. هدف از انجام این تحقیق، مقایسه ی ورزشکاران پرش طول سطح بالای آسیایی با نخبگان جهانی این رشته در اجرای تیک آف بود. نمونه های این تحقیق، هشت ورزشکار مرد رشته ی پرش طول با میانگین رکورد 28/0± 68/7 متر بودند که در چهارمین دوره ی مسابقات دوومیدانی داخل سالن بزرگ سالان قهرمانی آسیا در تهران شرکت داشتند. از 37 اجرای ورزشکارها حین برگزاری مسابقه با فرکانس 300 هرتز فیلم برداری شد و متغیرهای مورد نظر با استفاده از نرم افزار آنالیز حرکت به دست آمد. متغیرهای تحقیق، با استفاده از آزمون تی، یک نمونه ی مستقل با مقادیر مرجع مربوط به نخبگان جهان، مقایسه و تفاوت های معنادار در سطح 05/0 گزارش شد. نتایج به دست آمده، وجود تفاوت را، هم در الگوی سرعت و هم در نحوه ی اجرای مرحله ی تیک آف نشان داد. سرعت عمودی (001/0p<)، سرعت افقی (001/0p<)، کمترین زاویه ی زانو در مرحله ی تیک آف (046/0p=) و طول گام آخر (001/0p<)، کمتر از مقادیر مرجع بود. زمان تماس (003/0p=)، زاویه ی انحراف (001/0p<) و زاویه ی زانو در لحظه ی تماس (001/0p=)، بیشتر از مقادیر مرجع به دست آمد و افت شدید سرعت در فاز اول تیک آف مشاهده شد. به نظر می رسد که شرکت کننده های این مسابقه، علی رغم آگاهی از نکات تکنیکی، در اجرای صحیح آن ضعف داشتند. نظارت مداوم بر تمرین ها با استفاده از ابزارهای تحلیل حرکت برای تصحیح اشتباهات تکنیکی در کنار برنامه ریزی برای افزایش قدرت اکسنتریک اکستنسورهای زانو و افزایش سرعت بیشینه، ارتقای رکورد را در پی خواهد داشت.