مریم السادات غیاثیان

مریم السادات غیاثیان

مدرک تحصیلی: دانشیار، گروه زبانشناسی و زبانهای خارجی، دانشگاه پیام نور، تهران

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۹ مورد از کل ۹ مورد.
۱.

بررسی فرآیندهای واژه سازی در معادل یابی واژگان علمی فرهنگستان زبان و ادب فارسی (انگلیسی - فارسی)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان علم واژه سازی صرف واژه های مصوب فرهنگستان زبان و ادب فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 584 تعداد دانلود : 960
فعّالیت اصلی فرهنگستان زبان و ادب فارسی، با پیشرفت و توسعه کشور در زمینه های علمی همراه شده و بر این مبنا گروه های واژه گزینی به واژه های علمی و تخصّصی پرداخته اند. طبق مصوّبه سیصد و سی و یکم شورای فرهنگستان زبان و ادب فارسی، معادل یابی عبارت است از برگزیدن یک واژه یا عبارت یا صورت اختصاری در مقابل لفظ بیگانه. در این مقاله، به واژه های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی براساس رویکردهای صرفی و زبانشناختی و به منظور ارائه راهکارهای بهینه، جهت واژه گزینی و واژه سازی اصطلاحات پرداخته ایم. این مقاله، از نظر هدف، از نوع پژوهش های نظری است. روش تحقیق این مقاله به صورت تحلیل محتوا می باشد. اطّلاعات و مواد اوّلیه آن به روش اسنادی و سندکاوی کتابخانه ای از کتب و منابع مرتبط گردآوری شده است که شامل کلّیه واژه های مصوّب فرهنگستان زبان و ادب فارسی دفتر اوّل تا سیزدهم (1395-1376) می شود. در این پژوهش، از شیوه تجزیه و تحلیل کیفی استفاده شده است. نتایج برگرفته از این پژوهش نشان می دهد فرهنگستان از تمام امکانات بالقوّه و بالفعل واژه سازی در زبان فارسی بهره نبرده است و اینکه واژه سازی بر اساس صرف اشتقاقی، بیش از همه چاره کمبود واژگانی فارسی می باشد. بر اساس یافته های تحقیق از 42800 واژه مصوّب با حذف مشترکات، حدود 188 واژه سرواژه، حدود 7 واژه ادغام، حدود 2663 واژه های قرضی، حدود 47 واژه مضاعف سازی و حدود 6700 واژه از راه های اصلی واژه سازی و بقیه ترجمه قرضی هستند و فرهنگستان زبان و ادب فارسی از قیاس و نوآوری برای ساخت واژگان استفاده نکرده است.
۲.

تحلیل پویانمایی آقای فاکس شگفت انگیز بر اساس رویکرد چندوجهیت(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: پویانمایی جهانی سازی سینمای هالیوود سواد بصری چندوجهیت

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 323 تعداد دانلود : 651
این نوشته به واکاوی ماهیت و کارکردهای ایدئولوژیک سینمای هالیوود در پویانمایی آقای فاکس شگفت انگیز ، محصول سال 2009 برای رده سنی کودک و نوجوان، با بهره گیری از رویکرد نوینِ چندوجهیت می پردازد. هدف اصلی پژوهش تبیین راهبردهای گفتمان مداری است که به مدد آن ها سواد بصری و به تبع آن نظام اندیشگانی بینندگان فیلم هم سو با گفتمان جهانی سازی و بایسته های آن، مثل مصرف گرایی و نفی ارزش های بومی و ملی، سامان می یابد. چندی است گفتمان جهانی سازی در صدد ایجاد پیوند میان کودکان، فرهنگ مصرف گرایی و سینمای هالیوود است. به همین خاطر با تمرکز بر مسائلی چون جهانی سازی و مصرف گرایی، و بازیگران این عرصه، در صدد پاسخ گویی به این سؤالات هستیم: بازنمود هویت فرهنگی از طریق سازوکارهای چندوجهیت چگونه است؟ رابطه بین چندوجهیت و تجربه زیست جهان چگونه است؟ بازنمودهای چندوجهی چگونه شخصیت های ارائه شده و مجازی را به قهرمانان زنده و واقعی تبدیل می کند؟ کارآمدترین وجه های ایدئولوژی ساز در تجاری سازی سینمای هالیوود چیست؟ یافته های این پژوهش با بهره گیری از جوهره انتقادی چندوجهیت، نشان دهنده کارکردهای ایدئولوژیک مستتر در پویانمایی هاست. با رمزگشایی از دوگانه ما (انسان ها، غربی ها) و آن ها (حیوانات) نشان می دهیم که مشکلات فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی جوامع غیرغربی که حیوانات نمایندگان آن هستند چگونه بازنمایی می شود. برای رسیدن به آرمان شهر موعود غرب، حیوانات چگونه با اقرار به ضعف ها و نداشته های خود پذیرای فرهنگ غربی می شوند؛ و مهم تر اینکه، چگونه بینندگان با هم ذات پنداری با حیوانات، با آن ها ابراز هم بستگی و همدلی می کنند. همه این فرایندها مستلزم مشروعیت بخشی به گفتمان سینمای هالیوود هستند که با دست کاری سواد بصری بینندگان فیلم محقق می شود.
۳.

تحلیل گفتمان چندوجهیت در کاهش بحران های زیست محیطی تهران مطالعه موردی بنرها و بیلبوردهای زیست محیطی شهرداری تهران(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل گفتمان چندوجهیت بحران های زیست محیطی بنرها و بیلبوردها

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 896 تعداد دانلود : 22
در پژوهش حاضر، تلاش شده است با استفاده از رویکرد تحلیل گفتمان چندوجهیت (چی اونگ، 2004) تصویرهای دیداری در بنرها و بیلبوردهایی توصیف و تحلیل شوند که دغدغه اصلی آنها کاهش دو بحران زیست محیطیِ کمبود آب و آلودگی هوای تهران است که در طی سال های 1394- 1393 در سطح کلان شهر تهران، نصب و در آرشیوِ سایت سازمان زیباسازی شهرداری تهران در تاریخ فوق نگهداری شده اند. همه نمونه های یافت شده توصیف و تحلیل شده اند؛ اما به دلیل محدودیت، تنها شش نمونه به طور تصادفی، انتخاب و در پژوهش حاضر به تفصیل ارائه شده اند و برای نمونه های دیگر صرفاً گزارش تحلیل ارائه شده است. در پژوهش حاضر این سؤال مطرح است که تصویرهای دیداری در بنرها و بیلبوردها چگونه با به کارگیری تحلیل گفتمان چندوجهیت به کاهش بحران کمبود آب و آلودگی هوا در کلان شهر تهران کمک می کنند. برای پاسخگویی به سؤال مذکور، از رویکرد چی اونگ (2004) بهره گرفته شده و فرض بر این است چنانچه مغایرتی بین عناصرِ تصویرهای دیداریِ شهرداری تهران و عناصر تشکیل دهنده ساخت عام مشاهده نشود، تصویرهای دیداری مدنظر شرایط لازم را خواهند داشت تا بینندگان/ خوانندگان آن را به طور کامل درک کنند؛ اما چنانچه مغایرتی مشاهده شود، فقط درصورت رفع مغایرت به طور کامل بینندگان/ خوانندگان آن را درک می کنند. این پژوهش، توصیفی - تحلیلی است و به طورکلی، یافته های آن در راستای یافته های چی اونگ (2004) است؛ اما گاهی مشاهده شده است با رویکرد چی اونگ مغایرت دارند. از پژوهش حاضر، نتیجه گیری می شود چنانچه تغییراتی در برخی عناصرِ مغایر صورت گیرد، بینندگان/ خوانندگان، آگهی ها را در راستای اهداف آگهی دهندگان، رمزگشایی خواهند کرد. در آن صورت، آگهی دهندگان به هدف خود دست خواهند یافت که همانا کاهش بحران های زیست محیطی است. درخور ذکر است در این پژوهش، بررسی کاهش بحران کمبود آب یا آلودگی محیط زیست از منظر شهروندان تهرانی مدنظر نیست.
۴.

بررسی تطبیقی معادل های انگلیسی در فارسی: بررسی موردی واژه های مصوب فرهنگستان سوم از دیدگاه معیارسازی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان علم معیارسازی اینفوترم فرهنگستان زبان و ادب فارسی جامعه شناسی زبان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 252 تعداد دانلود : 355
یکی از فرآیندهای اصلی مؤثر در بالابردن جایگاه یک زبان، معیارسازی است. فرهنگستان زبان و ادب فارسی به عنوان یک نهاد برنامه ریزی زبانی، می تواند معیارسازی مفاهیم جدید علمی، فنی و تخصصی در حوزه های مختلف را در دستور کار خود داشته باشد تا متخصصان رشته های علمی بتوانند از زبان بومی خود برای تبادل نظر و دانش فنی بهره کافی ببرند. این پژوهش، ازنظر هدف از نوع پژوهش های نظری، چارچوب این تحقیق براساس اینفوترم و روش تحقیق این پژوهش به صورت اکتشافی و به شیوه تحلیل محتوا است که در دو بخش انجام پذیرفته است. در بخش اول پژوهش، واژه های مصوب سیزده دفتر (1395-1376) از دیدگاه معیارسازی مورد بررسی قرار گرفته است. نتایج برگرفته از این مرحله نشان می دهد که از تعداد کل واژه های مصوب (32800)، 1- حدود 18 درصد یه یکدیگر ارجاع داده شده اند؛ 2- حدود 4 درصد چندمعنایی بوده اند؛ 3- حدود 2 درصد به بیش از یک مدخل واژگانی اشاره داشته اند. در بخش دوم پژوهش، روند کار فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ارتباط با معیارسازی فرهنگ های تخصصی رشته های علمی مورد بررسی قرار گرفته است که داده های این بخش بیش از 100 واژه از فرهنگ های تخصصی (انگلیسی- فارسی) در 25 رشته علمی است. از بررسی های انجام گرفته چنین نتیجه گیری می شود که نابسامانی، وجود تکثر اصطلاحی و مفهومی در فرهنگ های تخصصی محرز است و معیارسازی این فرهنگ های تخصصی می تواند در اولویت کاری فرهنگستان سوم قرار گیرد.
۵.

انسان مداری و بازنمود آن در تعریف حیوانات در فرهنگ فارسی معین تحلیلی در چارچوب انگاره زبان شناسی زیست بومی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: گفتمان انسان مداری تکامل فرهنگی زبان شناسی زیست بومی فرهنگ واژگان زبان فارسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 815 تعداد دانلود : 186
زبان شناسی زیست بومی رویکردی نوین در پژوهش های زبانی است که به تبیین چرایی و چگونگی تأثیرگذاری کردارهای زبانی بر رفتار اجتماعی سخن وران زبانی و پیامدهای آن بر محیط زیست و گونه های زیستی می پردازد. بررسی جایگاه انسان و شیوهّ بازنمایی حیوانات در فرهنگ فارسی معین بر اساس دستاوردهای زبان شناسی زیست بومی هدف این پژوهش است. این مقاله بر آن است تا به این پرسش ها پاسخ دهد: چگونه می توان انسان مداری حاکم در فرهنگ فارسی معین را درقالب یک انگاره پویای زبانی توصیف کرد؟ ملاک های به کار گرفته شده در تعریف حیوانات در این فرهنگ چیست؟ رابطه این ملاک ها با پدیداری و پایداری مشکلات زیستی در کشورمان چگونه است؟ بدین منظور به بررسی تقابل انسان و محیط زیست و چگونگی بازنمود آن در فرهنگ فارسی معین می پردازیم.  برای واکاوی انسان مداری، تمامی اسامی حیواناتی که در مجموعه چهار جلدی ""فرهنگ فارسی معین"" معرفی شده اند، مورد بررسی قرار گرفته و نتایج در چهارچوب انگاره پیشنهادی تجزیه و تحلیل شده است. براساس یافته ها، کارکردهای اقتصادی، آرامش خاطر و ویژگی های فیزیکی حیوانات مهم ترین شاخصه های بازنمایی حیوانات در این فرهنگ می باشد. رمزگشایی از انسان مداری نهادینه شده در فرهنگ فارسی زبان ها، آگاهی بخشی در مورد اهمیت گونه های زیستی و ضرورت بروز رسانی تعاریف حیوانات به منظور بازتاب دغدغه های زیستی مهم ترین دستاوردهای پژوهش پیش رو می باشد.
۶.

تحلیل محتوی کتاب درسی زبان انگلیسی پایه نهم بر اساس فرهنگ و هویت ایرانی- اسلامی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: فرهنگ ایرانی - اسلامی فرهنگ مقصد فرهنگ بین الملل برنامه درسی آموزش زبان انگلیسی تحلیل محتوی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 768 تعداد دانلود : 18
الگوهای فرهنگی می توانند صراحتاً در زبان و آموزش زبان بیان شوند. محتوای آموزشی زبان انگلیسی امروزه به ابزاری فرهنگی مبدل گشته است که آموزش پنهانی را به همراه دارد. این مقاله با هدف واکاوی فرهنگ و هویت ایرانی- اسلامی، فرهنگ مقصد و فرهنگ بین الملل کتاب زبان انگلیسی پایه نهم متوسطه اول را بر اساس مدل براون (2012)، لی (2009) و زیر مقوله های فرهنگی، طرح پیشنهادی داوری اردکانی (1386) بررسی می نماید. روش تحقیق، متن بنیاد، غیرآزمایشی و توصیفی است که بر اساس تحلیل محتوی صورت می پذیرد. نمونه آماری تحقیق کتاب زبان انگلیسی پایه نهم متوسطه اول (prospect3) همراه با کتاب کار مربوطه، چاپ 1394 (چاپ اول) است. واحدهای تحلیل شامل واژگان، تصاویر و متون خواندنی، شنیدنی هستند. نتایج تحلیل محتوی نشان می دهد که برآیند مقولات واژگانی، تصویری و متنی شامل 427 مورد فرهنگی است که 315 مورد معادل 73.77% دربردارنده فرهنگ و هویت ایرانی- اسلامی است.
۷.

بررسی اثر محیط دوزبانه کردی- فارسی بر پیشرفت سواد خواندن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: جامعه شناسی زبان دوزبانگی زبان کردی زبان فارسی سواد خواندن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 620 تعداد دانلود : 344
این نوشته، مختصری از پژوهش در قلمرو آموزش زبان فارسی به عنوان زبان رسمی و ملّی در نظام آموزش و پرورش ایران است. در این تحقیق، رویکرد و روش های آموزش زبان فارسی در گام نخست زبان آموزی بررسی شده است؛ از این رو، به اولین مرحله ی آموزش رسمی و برنامه ی آموزش فارسی توجه نموده، تنها به بررسی کتاب های فارسی اول دبستان پرداخته ایم. نخست، مقصود از رویکرد بیان شده، انواع رویکرد زبان آموزی در تاریخ آموزش زبان فارسی از گذشته تا کنون به دست داده شده است. سپس روش های آموزش الفبا یا نشانه های زبان فارسی در مرحله ی نخست آموزش و یادگیری بررسی و تبیین شده، از دید روان شناسی و زبان شناسی مورد تأمل قرار گرفته است. سرانجام، ضمن بازشناسی رویکردها و روش های فارسی آموزی، روش مناسب تر آموزش زبان فارسی و رویکرد ویژه ی نظام آموزش رسمی امروز ایران نیز معرفی شده است.
۸.

ادب و قدرت: مطالعه نشانگرهای تقویت/ تعدیل در زبان سیاسی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: قدرت وجهه کنفرانس مطبوعاتی سیاسی نشانگر تقویت نشانگرتعدیل ادب سیاسی

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 330 تعداد دانلود : 589
یکی از راهبردهای ادب در سخنرانی های سیاسی کاربرد نشانگرهای تقویت/ تعدیل است. تأثیر عامل قدرت در نظریه های زبان شناسی ادب همواره مورد تأکید بوده است، اما شیوه ی این تأثیر در همه ی بافت ها یکسان و الزاماً مطابق با پیش بینی نظریه ها نیست. تحقیق حاضر با روش توصیفی- تحلیلی کاربرد نشانگرهای تقویت/ تعدیل را در ارتباط با ادب، قدرت سیاسی و وجهه در ده کنفرانس مطبوعاتی سیاسی داخلی رؤسای دو قوه رئیس قوه مجریه (دوره دهم) و رئیس قوه مقننه (دور هشتم) در سال های 1388 و 1389 مورد بررسی و مقایسه قرار داده است. در بافت مورد بررسی راهبردهای ادب مثبت و منفی در راستای حفظ وجهه گوینده و مخاطب مستقیم یا مخاطب هدف و مهم تر از آن کنش تهدید وجهه مثبت و منفی (در برابر جناح مخالف و مخاطب خارجی) مشاهده شد. عامل قدرت نیز در تعامل با عواملی چون نوع سوال، مخاطب و هم چنین سبک گفتار شخصی بروز پیدا کرد.
۹.

سطوح پیچیدگی بندهای موصولی فاعل- فاعل و فاعل- مفعول در کودکان فارسی زبان 3 تا 6 ساله(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: زبان فارسی پیچیدگی زبانی بند موصولی فاعل - فاعل بند موصولی فاعل - مفعول کودکان 3 تا 6 ساله

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 141 تعداد دانلود : 712
در دهه های اخیر، پردازش بندهای موصولی و بررسی پیچیدگی های آن ها در زبان های مختلف نقش عمده ای در تحقیقات زبان شناسی و روان شناسی ایفا کرده است. این تحقیق برای مقایسة پیچیدگی دو نوع بند موصولی فاعل- فاعل و فاعل- مفعول در زبان فارسی انجام شده است. این پیچیدگی را بر اساس معیار روان شناختی میزان درک یا عدم درک این نوع جملات در کودکان 3 تا 6 ساله سنجیده ایم؛ چنانکه 96 کودک را در سه گروه سنی 3- 4، 4- 5 و 5- 6 سال (هر گروه 32 نفر) انتخاب کردیم و به هریک جملاتی شامل بندهای موصولی مورد نظر به دو صورت مجزای خبری و پرسشی با روش های نشان دادن شکل، اشیای واقعی یا درخواست برای اجرای یک فرمان ارائه دادیم و درک آنان را از این جملات ارزیابی کردیم. نتیجه نشان داد که بند موصولی فاعل- مفعول هم در جملات خبری و هم پرسشی به طور کاملاً واضح، پیچیده تر از بند موصولی فاعل- فاعل بوده است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان