محمدهاشم موسوی حقیقی

پژوهش حاضر با هدف ارائه الگویی برای پیشبینی تغییرات شاخص کل «بورس اوراق بهادار تهران» با درنظرگرفتن عوامل رفتاری و کلان اقتصادی حاکم بر بازارهای پولی و مالی کشور صورت گرفته است. اهمیت و ضرورت این مطالعه از آن رو است که بر خلاف سایر مطالعات پیشین بهمنظور تحقق این مهم تنها به ابعاد کلان اقتصادی پرداخته نشده و علاوهبر این بُعد، ابعاد رفتاری نیز بررسی شده است تا قدرت تبیینکنندگی مدل را نسبت به مدلهای ارائهشده در این راستا ارتقا دهد. این امر با استفاده از روش پویاییشناسی سیستمی و ارتباط میان سوگیریهای رفتاری، داراییهای رقیب سهام (قیمت طلا، نرخ ارز، قیمت مسکن و قیمت نفت) و عوامل کلان اقتصادی صورت گرفته است. نتایج پژوهش مؤید این موضوع است که متناسب با شرایط پیش رو تا سال 1400، با افزایش ارزش تمامی داراییهای رقیب سهام، بهتبع شاخص کل «بورس اوراق بهادار تهران» نیز از این الگو پیروی خواهد کرد. در این راستا باید توجه داشت که رشد چند برابری ارزش هر یک از داراییهای موجود در بازارهای پولی و مالی کشور در یک بازه زمانی کوتاهمدت نشاندهنده بهبود و رشد وضعیت اقتصادی کشور بهشمار نمیرود؛ بلکه این امر بهواسطه جذب سرمایهگذاران ناآگاه به این بازارها رخ داده است و میتواند زمینه وقوع بحرانهای اقتصادی را برای کشور به همراه داشته باشد.

موسوی و ستوده (1392) رفتار قیمت سهام صنایع ملی مس ایران را در بازار بورس ازمنظر خارجی شبیه سازی کرده اند. الگوی این پژوهش از نتایج این مطالعه حاصل شده و امکان پیش بینی و تحلیل نوسان های آینده قیمت این سهم و همچنین ارزش ذاتی سهام را برای سیاست گذران و صاحبان منافع (ازمنظر عوامل داخلی و خارجی) فراهم کرده است. برای الگوسازی رفتار سهم، عوامل اثرگذار بر قیمت سهم در بورس اوراق بهادار و عوامل مؤثر در قیمت محصول شرکت در بازار، شناسایی و نمودارهای علّی و معلولی هر بخش براساس روش شناسی پویایی های سیستم ترسیم شده است. متغیرهای مالی در سه بخش قیمت گذاری، قیمت و تأمین مالی از طریق بدهی بررسی شده است. الگوی سیستمی پژوهش با استفاده از این رویکرد و با نرم افزار Vensim DSS شبیه سازی و تحلیل شده است. نتایج نشان می دهد عرضه سهم، در بخش قیمت سهم، بیشترین تأثیر و تأمین مالی از طریق بدهی ها، در قیمت ذاتی سهم اثرگذاری مثبت دارد.

تأمین وجوه مورد نیاز برای سرمایه گذاری شرکت ها معمولاً از طریق ابزارهای متنوع تأمین مالی صورت می گیرد که هر یک ویژگی های خاص خود را داراست. در ایران این ابزارها بیشتر به وام و سهام عادی محدود می شوند. این پژوهش با رویکردی ابتکاری و با استفاده از روش پویایی شناسی سیستمی و ارتباط داده های مالی و بازار سرمایه، به بررسی و شبیه سازی نقش اهرم مالی بر ارزش شرکت و قیمت سهام شرکت ملی صنایع مس ایران پرداخته است. الگوی سیستمی پژوهش با استفاده از این رویکرد و با نرم افزار Vensim DSS شبیه سازی و تحلیل شده است. نتایج حاکی از آن است که افزایش اهرم مالی نقش چندانی در ارزش شرکت نداشته، اما افزایش حقوق صاحبان سهام به نسبت بدهی ها، تأثیر بسزایی در کاهش نرخ بازده مورد انتظار سهامداران و افزایش ارزش شرکت ایفا می کند؛ به طوری که در پایان افق پژوهش نرخ هزینه سرمایه تا 7% کاهش یافته و در اواخر دوره قیمت سهام نیز تا نزدیک 8000 ریال را تجربه خواهد کرد.

فرآیند اشاعه نوآوری، فرآیندی پیچیده و پویاست و تحت تأثیر متغیر های متعددی مانند کیفیت، رقابت، قیمت، زمان ورود به بازار، تبلیغات و رضایت جامعه قرار دارد. الگوهای سنتی تبیین شده به منظور تحلیل و بررسی اشاعه نوآوری همچون الگوی باس، پویایی های موجود در این فرآیند را نادیده می گیرند و با فرضیه های ساده اقدام به تحلیل فرآیند اشاعه می کنند. از این رو، پژوهش حاضر با هدف ایجاد یک مدل توسعه یافته و پویا از فرآیند اشاعه محصولات مبتنی بر نوآوری با استفاده از روش پویایی های سیستم انجام شد. الگوی پیشنهادی این پژوهش بر اساس این رویکرد طراحی و با نرم افزار Vensim DSS شبیه سازی و اعتبار آن با استفاده از آزمون های آماری و سیستمی مورد سنجش قرار گرفته است. همچنین این الگو بر یک محصول نوین شرکت مواد غذایی «ب آ» پیاده سازی گردیده و پس از اطمینان از باز تولید رفتار سیستم واقعی، سناریو هایی جهت بهبود روند پذیرش اجرا شده است. نتایج بیانگر آن هستند که عامل «خرید توصیه ای» نسبت به متغیر « خرید از طریق تبلیغات رسانه ای» تأثیر بیشتری بر تسریع فرآیند اشاعه نوآوری دارد. از این رو، عواملی همچون رضایت مشتریان اولیه که بر فرآیند خرید توصیه ای تأثیر گذارند، نقش مهمی در نرخ اشاعه نوآوری خواهند داشت.

در این پژوهش بااستفاده از تفکر سیستم های پویا به مدل سازی ریاضی سیستم زنجیره تأمین ارتباط ثابت در شرکت مخابرات ایران پرداخته ایم و بدین منظور از اطلاعات موجود و مستند شرکت مخابرات ایران از سال 1384 تا 1391 و نتایج شبیه سازی مدل پویایی های سیستم تا سال 1404 استفاده کرده ایم. برای تجزیه و تحلیل و تعیین ماهیت سیستم، از مفهوم مدل سازی ریاضی سیستم های پویا استفاده کردیم. نتایج مدل سازی نشان می دهد که سیستم مورد پژوهش کنترل پذیر و مشاهده پذیر است؛ یعنی ورودی های سیستم، متغیرهای حالت سیستم را کنترل می کنند و هریک از متغیرهای حالت بر برخی از خروجی های سیستم تأثیر می گذارند و باتوجه به داده های شبیه سازی سیستم پایدار است. Abstract In construction project management, success in the controlling of projects’ final cost .Also duration is a critical issue that can help managers. The main purpose of the management of construction projects is to ensure that the projects can be performed according to the defined budget. Cost and duration overrun may lead to profits cut and sometimes even can cause project failure. To solve this problem, this study employs the earned value technique and the neural networks to form models EAC-ANN and EAC (t) -ANN for final cost and duration prediction. For input variables in neural network, two sets of variables have been employed, including the earned values variables and composite ones. Composite variables also include the earned value variables and environmental ones. Then the performance of the earned value techniques in predicting final cost and duration is considered. Moreover, the influence of each data set in neural network models on the cost and duration prediction performance is compared separately to yield a better model. The results show that the neural networks outperform earned value management technique. Furthermore, using a neural network based on the composite data can lead to better performance than the one based on the earned value data. Keywords: Estimate at Completion; Earned Value Management; Neural Networks; Earned Value variables; Environmental Variables.

در این پژوهش با استفاده از روش پویایی شناسی سیستمی، تاثیر تغییرات شدت انرژی در بخش صنعت بر شاخص های زیست محیطی و اقتصادی در افق چشم انداز سال1404 بررسی شده است. به این منظور، ابتدا با توجه به رفتار متغیرهای کلیدی و با استفاده از داده های سال های 88-1379، الگوی سیستمی مورد نظر مدلسازی و شبیه سازی شده و سپس سیاستگذاری های لازم براساس نتایج حاصل، مورد ارزیابی قرار گرفته است. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که شاخص شدت انرژی بخش صنعت در طول دوره مورد بررسی نه تنها بهبود نداشته، بلکه از 67/2 در سال 1379 به 704/2 در سال 1404 افزایش یافته است. بطوریکه این بخش به ازاء مصرف540 میلیون بشکه نفت خام در افق 1404، 490627 میلیارد ریال ارزش افزوده ایجاد خواهد کرد. با توجه به این وضعیت، میزان تولید آلاینده های زیست محیطی این بخش از 59 میلیون تن به 267 میلیون تن در افق مورد نظر افزایش خواهد یافت و هزینه های اجتماعی تولید این آلاینده ها برابر با 67449 میلیارد ریال خواهد بود. این موضوع نشان می دهد که: الف- با توجه به محدودیت تولید و افزایش هزینه های تامین انرژی در دوره های آینده، جهت گیری سیاستی صنایع کشور باید به سمت افزایش کارآیی مصرف انرژی از طریق بهبود تکنولوژی سوق داده شود؛ ب- به دلیل افزایش هزینه-های زیست محیطی در مقایسه با ارزش افزوده، ادامه فعالیت صنایع انرژی بر در وضعیت فعلی منطقی نیست و تداوم این شرایط اثرات مخرب زیادی بر محیط زیست و جامعه خواهد گذاشت که هزینه های آن در آینده غیرقابل جبران خواهد بود

در این مقاله با استفاده از روش پویایی شناسی سیستمی، بهره وری گروههای صنعتی در افق1404مورد ارزیابی قرار گرفته است. برای این منظور ابتدا با توجه به رفتار شناسی متغیرهای موثر و داده های آماری سال 1380 الی 1388، الگوی سیستمی محاسبه بهره وری طراحی و تا افق 1404شبیه سازی شد. نتایج شبیه سازی نشان می دهد که بهره وری کل عوامل تولید و بهره وری انرژی در بخش صنعت از سال 1389 تا پایان سال 1396 بدلیل اجرای طرح هدفمندی حاملهای انرژی و افزایش قیمت نهاده ها، همواره با نرخ نزولی مواجه خواهد بود، اما از پایان سال 1396 شروع به رشد کرده و تا پایان سال 1404 همواره افزایش خواهد یافت. همچنین روند بهره وری نیروی انسانی نسبت به عامل سرمایه و انرژی از ثبات بیشتری برخوردار بوده و نوسانات کمتری خواهد داشت. با توجه به نقش بهره وری عوامل تولید در ارزش افزوده، بررسی سیاستهای مختلف تغییر نرخ بهره وری نشان داد، با افزایش سالانه 1 درصد بهره وری عوامل تولید، ارزش افزوده بخش صنعت در افق 1404 نسبت به سال پایه(1380) 5/3 برابر افزایش خواهد یافت که این نتایج اطلاعات مناسبی را برای تصمیم گیران این بخش جهت ارتقاء و افزایش بهره وری در برنامه ریزیهای آینده ایجاد می کند.