فخریه حمیدیان پور

دین مبین اسلام دارای نظام ارزشی جامعی است که برای تمامی مراحل و بخش های زندگی انسان دارای دستورالعمل های ارزشی است. از جمله آنها، زندگی سازمانی انسان است که اسلام در قالب سبک مدیریت اسلامی به بررسی و تبیین رهنمودهای ارزشی برای آن پرداخته است. در اسلام، لازمه حکومت و مدیریت صحیح، نگاه توحیدمحور است؛ یعنی رعایت سمت وسوی الهی در کارها و در نهایت، طراحی برنامه ها و کارکردهای سازمانی به گونه ای که رضایت خداوند متعال را جلب نماید. از جمله استلزامات جلب رضایت خداوند و نگاه توحیدمحور در مدیریت سازمان، نگرشی انسان گرایانه در جهت تکریم کرامت نیروی انسانی سازمان است؛ یعنی برای همه ارزش و کرامت و حرمت قایل شدن، و حکومت و مدیریت را برای آنان و در خدمت ایشان دیدن. نظر به اهمیت این موضوع، این مقاله با رویکرد تحلیلی نظری، به بررسی سبک مدیریت مبتنی بر کرامت انسانی، و ویژگی های آن با توجه به آیات و روایات اسلامی پرداخته و در نهایت، الگویی برای معرفی و به کارگیری آن در سازمان ها ارائه کرده است.

در دنیای امروز بازارها به شدت رقابتی شده و مشتریان در کانون توجه شرکت ها قرار دارند. در بازارهای مصرفی، برندها نقاط اصلی تمایز میان ارائه های رقابتی می باشند. هر چه ارزش برند در ذهن مشتری بیشتر باشد، شرکت می تواند در سایه آن منافع بیشتری کسب کند. ارزش ویژه برند یکی از دارایی هایی است که هم ارزش شرکت را حفظ می کند و هم وفاداری مشتریان به دنبال دارد، از این رو برای موفقیت شرکت ها مهم و حیاتی می باشد. هدف از انجام پژوهش حاضر بررسی تأثیر عناصر منتخب آمیخته بازاریابی بر ارزش ویژه برند می باشد. جهت بررسی مدل و فرضیات مطرح شده، با استفاده از پرسشنامه داده ها از 384 نفر از کاربران تلفن همراه جمع آوری شد. جهت تجزیه و تحلیل داده ها و تایید مدل از روش مدل سازی معادلات ساختاری (SEM) و تحلیل عاملی تاییدی (CFA) استفاده شده است و براساس نتایج تحلیل مسیر، ارتباط میان متغیرهای مدل بررسی شده است. یافته های پژوهش حاکی از تأثیر مثبت عناصر آمیخته بازاریابی بر ابعاد ارزش ویژه برند می باشد. همچنین سه بعد ارزش ویژه برند شامل وفاداری، تصویر و کیفیت دارای تأثیر مثبت و معناداری بر ارزش ویژه برند می باشند، اما بعد آگاهی دارای تأثیر معناداری بر ارزش ویژه برند نمی باشد.

هدف پژوهش حاضر بررسی اهمیتی سرمایه فکری در تصمیم­های سرمایه­گذاران است. در حقیقت، هدف پژوهش حاضر پاسخگویی به این سؤال است که آیا نیاز به افشای اطلاعات مربوط به سرمایه فکری واحدهای تجاری، برای سرمایه­گذاران وجود دارد یا خیر؟ به این منظور در این پژوهش با استفاده از روش تحلیل پوششی داده­ها، دو گروه پرتفوی (هر گروه شامل 36 پرتفوی) از میان شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در دوره زمانی 1383- 1388، انتخاب گردید. تفاوت دو گروه پرتفوی انتخاب شده، تنها در متغیر ورودی روش تحلیل پوششی داده­ها بود که یک بار، ارزش افزوده سرمایه فکری و بار دیگر، کارایی دارایی­های مشهود به عنوان متغیر ورودی در نظر گرفته شد. در نهایت برای پاسخگویی به سؤال پژوهش، بازده دو گروه پرتفوی با استفاده از آزمون آماری مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج پژوهش بیانگر آن بود که سرمایه فکری می­تواند نقش مهمّی در تصمیم­های سرمایه­گذاران داشته باشد. از این رو، نیاز است اطلاعات لازم در باب سرمایه فکری خلق شده توسط شرکت­های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران در صورت­های مالی یا در منابع اطلاعاتی دیگر افشا گردد. که لازمه چنین کاری، تدوین استانداردهای مناسب است.

ارضای نیازهای کارکنان اثرات مثبتی بر دیگر جنبه های کاریشان دارد. نظریه های متعدد برای تعیین نیازهای کارکنان در جهت پیش بینی رفتار مفیدند و درک مدیران را از نیازهای کارکنان و عوامل برانگیزاننده در سازمان افزایش می دهند . در پژوهش حاضر، به­منظور تعیین اولویت نیازهای کارکنان نیروی انتظامی بوشهر، با دو رویکرد تحلیلی، مدلی 5 بعدی برپایه توسعه نظریه مازلو، شامل ابعاد امنیت، اجتماعی، احترام، استقلال و خودشکوفایی طراحی گردیده است و ابتدا با پرسشنامه ای استاندارد و تحلیل های آماری، از دید کارکنان، اولویت هر یک از نیازهایشان تعیین می گردد، سپس با بهره گیری از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی فازی، از نظر مدیران، هر یک از 5 نیاز اساسی کارکنان، اولویت بندی می گردند. نهایتا، یکسانی یا تفاوت دیدگاه کارکنان با مدیران تشریح می شود که در هر دو دیدگاه، نیاز امنیت، به عنوان مهمترین نیاز شناخته شد، اما، تفاوت و شکافی میان دیدگاه مدیران و کارکنان در باب درجه اولویت دوم تا پنجم هر یک از نیازها، موجود می باشد.

اعضای هیئت علمی، به عنوان مهم ترین عنصر سازنده دانشگاه ها و متخصص در رشته های خود، موقعیت خوبی برای سهیم شدن در فعالیت های نوآورانه دارند و می توانند در فعالیت های کارآفرینانه مشارکت گسترده ای داشته باشند. هدف این پژوهش شناسایی معیار های جذب اعضای هیئت علمی با تأکید بر دانشگاه کارآفرین می باشد. این پژوهش از نظر فلسفی تفسیری، از نظر هدف، پژوهشی کاربردی، دارای رویکرد استقرایی و افق زمانی مقطعی است. همچنین، از نظر روش انجام پژوهش، از نوع پژوهش های کیفی با ماهیت اکتشافی است. مشارکت کنندگان این پژوهش 20 نفر از  اعضای هیئت علمی بوده اند که برای انتخاب آنها، از نمونه گیری هدفمند استفاده شده است. ابزار گردآوری داده ها در این پژوهش، مصاحبه بوده و برای تجزیه و تحلیل داده ها از رویکرد تحلیل تم استفاده شده است. پژوهش حاضر، برای اولین بار است که در دانشگاه صورت گرفته و چنین پژوهشی، حتی به صورت مفهومی هم پیش از این، انجام نشده است. یافته های پژوهش نشان می دهند که در جذب هیئت علمی باید به شایستگی هایی در دانش (مانند: تجربه در صنعت، تشخیص فرصت های کارآفرینی، شناخت صنایع، دانش کارآفرینی، دانش تخصصی رشته)، در مهارت (مانند: مهارت ارتباطی، فناوری نو، مساله یابی، زبان انگلیسی، روش های نوین تدریس، تصمیم گیری)، در توانایی (مانند : پژوهش های نوآورانه، شبکه سازی، توانایی های علمی، تفکر تحلیلی، انجام کارهای بین المللی، کارتیمی، فعالیت های فناورانه، تقویت انگیزه در دانشجو، دغدغه مند بودن و مسئولیت اجتماعی) و  ویژگی های شخصی (مانند: ذهن خلاق، سازگاری و انعطاف پذیری، ارتباط مناسب با دانشجو، تجربه پذیر، مسئولیت پذیری، ریسک پذیر، روحیه کارآفرینی، جدیت و پشتکار، اخلاق مدار، قدرت بیان و تعامل اجتماعی بالا)، توجه شود.

امروزه در تجزیه و تحلیل رفتار کارکنان سازمان ها؛ توجه به اخلاق بسیار ضروری است. رفتارهای اخلاقی کارکنان نماد بیرونی سازمان ها را تشکیل می دهد که خود حاصل ارزش های گوناگون اخلاقی بوده که در سازمان بروز یافته است. از این رو، هدف پژوهش حاضر، شناسایی و تحلیل اهمیت عوامل کلیدی اخلاق سازمانی با استفاده از رویکرد سوارا فازی می باشد. پژوهش حاضر، به لحاظ هدف، در زمره تحقیقات کاربردی و به لحاظ روش، در قالب تحقیقات کیفی- کمی قرار می گیرد. جامعه -آماری پژوهش را کارشناسان با تجربه در حوزه منابع انسانی تشکیل می دهند. 14 نفر اعضای نمونه به صورت هدفمند انتخاب شده و به منظور جمع آوری داده ها پرسشنامه محقق ساخته در اختیار ایشان قرار گرفته است. روایی پرسشنامه، به صورت محتوایی توسط خبرگان این حوزه مورد بررسی قرار گرفت و پایایی آن نیز با روش ضریب کندال با مقدار 81/0 تأیید گردید. با بررسی-های صورت گرفته از مرور ادبیات تحقیق به روش تطبیقی و نظرخواهی از خبرگان، 16 عامل کلیدی اخلاق سازمانی شناسایی و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. نتایج پژوهش نشان می دهد؛ عوامل کلیدی پایبندی به اعتقادات، ویژگی های فردی و شخصیتی و ساختار اخلاق گرا بیشترین وزن را به خود اختصاص داده اند؛ از این رو، به منظور تقویت اخلاق حرفه ای در سازمان باید بیشترین توجه به این عوامل کلیدی معطوف گردد. همچنین، عوامل کلیدی وجود علاقه و انگیزه و همسویی با ارزش های سازمان کمترین وزن را کسب نموده اند.

عصر جدید، عصر رقابت بر سر منابع کمیاب و کارکنان خلاق و مستعد می باشد. سازمان ها و شرکت هایی در این عرصه موفق هستند که حداکثر بهره را از منابع کمیاب برده و به کمک افراد تحصیل کرده، دانش جدید را به کالاها و خدمات جدید تبدیل کنند. دسترسی به بسیاری از نوآوری ها نیازمند توجه به کارآفرینی استراتژیک است. کارآفرینی استراتژیک در سازمان ها و شرکت های دانش بنیان موجب توسعه کالاها، خدمات و فرایندهای جدید، بهبود و رشد سوددهی، تداوم برتری رقابتی، افزایش کارایی مالی، خلق ثروت و مهم تر از آن ها، موجب ایجاد و حفظ مزیت رقابتی می شود؛ لذا این پژوهش با هدف بررسی تأثیر کارآفرینی استراتژیک بر مزیت رقابتی در شرکت های دانش بنیان شهرستان بوشهر انجام گردید. این پژوهش، به لحاظ هدف از نوع کاربردی و به لحاظ گردآوری داده ها از نوع توصیفی-همبستگی بوده و داده های مورد نیاز از طریق توزیع پرسشنامه بین 150 نفر از کارکنان شرکت های دانش بنیان فعال در پارک علم و فن آوری بوشهر گردآوری گردید. برای آزمون فرضیه های پژوهش از مدل سازی معادلات ساختاری بر مبنای روش حداقل مربعات جزئی استفاده گردید. بر اساس نتایج فرضیه اصلی پژوهش و همچنین سه فرضیه فرعی، تأثیر فرهنگ و رهبری کارآفرینانه، به کارگیری خلاقیت و نوآوری و ذهنیت کارآفرینانه بر مزیت رقابتی تأیید گردید و فرضیه تأثیر معنادار مدیریت منابع استراتژیک بر مزیت رقابتی رد شد. در صورتی که کارآفرینی استراتژیک به درستی پیگیری شود و بهبود فرهنگ و رهبری کارآفرینانه، نوآوری و خلاقیت و بهبود ذهنیت کارآفرینانه در سازمان ها و شرکت ها توسط مدیران تشویق گردد، از طریق کسب مزیت رقابتی می توانند از رقبای خود سبقت بگیرند. بنابراین پیگیری ایده های جدید و سودمند با هدف ایجاد مزیت رقابتی پایدار در یک چشم انداز بلندمدت پیشنهاد می گردد.