علی حسن نیا

علی حسن نیا

مدرک تحصیلی: استادیار گروه علوم قرآن و حدیث دانشگاه شاهد

مطالب

فیلتر های جستجو: فیلتری انتخاب نشده است.
نمایش ۱ تا ۲۰ مورد از کل ۲۴ مورد.
۳.

مطالعه تحلیلی «روش شناسی پژوهش های حدیثی خاورشناسان در میراث امامیه»(مقاله علمی وزارت علوم)

نویسنده:

کلید واژه ها: روش شناسی شیعه امامیه رویکرد روشی مطالعه تحلیلی حدیث پژوهی خاورشناسان

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 986 تعداد دانلود : 793
کشف روش های مطالعاتی خاورشناسان در میراث حدیثی شیعه و رویکردی که آنان در هر کدام از ابزارهای روشیِ پژوهشِ خویش برگزیده اند، مقدمه رسیدن به مسائل دیگری؛ همچون: اندیشه ها و عرصه ها و سپس ارزیابی، تحلیل و نقد آنان است. مطالعات خاورشناسی در این حوزه به سه روش عمده تاریخی، تطبیقی و توصیفی تقسیم می شوند، که در هر کدام، رویکردهای خاصی را شاهد هستیم : در مطالعات تاریخی، دو رویکرد تحلیلی و تحلیل درون متنی، در مطالعات تطبیقی، دو رویکرد تاریخی تحلیلی و تحلیل درون متنی و در مطالعات توصیفی، چهار رویکرد تاریخی تحلیلی، تحلیل درون متنی، پدیدارشناسی، و ساختارشناسی. افزون بر این، در برخی موارد، شاهد تلفیقی از چند روش هستیم. مطالعه پیش رو، با تحلیل مجموعه فعالیت های خاورشناسان در میراث حدیثی امامیه، از ابتدا تا کنون و انواع گونه های پژوهشی ایشان در این حوزه، روش ها و رویکردهای روشی ایشان را استخراج، بررسی و تحلیل کرده، به ارزیابی این روش ها می پردازد .
۵.

بررسی و نظر: نگاهی به کتاب معنویت اسلام شیعی: عقاید و اعمال از محمدعلی امیرمعزی

کلید واژه ها: محمدعلی میرمعزی کتاب معنویت اسام شیعی: عقاید و اعمال مکتب تشیع شیعه شناسی تاریخ اسام

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 562 تعداد دانلود : 786
نوشتار حاضر، ترجمه مقال های از موشق آساتریان است که در مجله مطالعات اسامی از مجموعه انتشارات بریل، شماره 109 ، سال 2014 ، صص 329 - 347 به زبان انگلیسی منتشر شده است و به بررسی یکی از جدیدترین آثار محمدعلی امیرمعزی می پردازد. کتاب معنویت اسام شیعی: عقاید و اعمال، متشکل از چهارده پژوهش توسط محمدعلی امیرمعزی   است که در دو دهه اخیر در مجموع هها و نشریات مختلف منتشر شد هاند. به ترتیب تاریخی، این مجموعه مقالات کل تاریخ اسام را پوشش م یدهند و توجه اصلی آ نها بر بعد باطنی و عرفانی فرقه شیعه است. رویکرد نویسنده، تاریخی و پدیدارشناسی است که با مطالعات انتقادی منابع، همراه با شناخت احساسات مذهبی و یافته ها و تجربیات عرفانی نویسندگان آ نها و شاید خوانندگان ترکیب می شود.
۶.

تحلیل انتقادی نظریه عزیزه هبری پیرامون «عدالت توحیدی» در قرآن کریم(مقاله پژوهشی حوزه)

کلید واژه ها: توحید قرآن عدالت میزان عزیزه هبری

حوزه های تخصصی:
  1. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن کلیات مفسران و تأویل گران
  2. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن توحید و اوصاف الهی در قرآن
  3. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن احکام فقهی وحقوقی در قرآن
  4. حوزه‌های تخصصی علوم اسلامی تفسیر و علوم قرآن تفسیر قرآن معارف قرآن اخلاق و تربیت در قرآن
تعداد بازدید : 290 تعداد دانلود : 197
از نظر عزیزه هبری، توحید اساس آموزه های قرآنی بوده که همه مبانی اسلامی با توجه به آن معنا می یابند. بدین لحاظ او در پردازش نظریه خویش در مورد عدالت در قرآن، ابتدا به اثبات و تبیین توحید قرآنی و سپس به واکاوایی وجوه مختلف عدالت، میزان و تعادل در مخلوقات خداوند، زندگی فردی، اجتماعی و خانوادگی انسان ها با نظر به دو مفهوم قرآنی «العدل» و «المیزان» می پردازد. در مقابل، از نظر هبری، غفلت از این نکته موجب گرفتار شدن در استدلال شیطانی، یعنی برتری جویی و لذا نبود عدالت در زندگی مسلمانان می گردد؛ زیرا طبق آیات قرآنی، ابلیس اولین کسی است که مدعی برتری گشته و از سجده به آدم7 امتناع ورزید. با وجود این، نظریه هبری در این زمینه دچار اشکالاتی نیز هست؛ مانند اینکه گزینش و انتخاب حاکم اسلامی در قرآن با بیعت و تساوی آراء مردم نیست و حق انحصاری خداوند است. دیگر اینکه با توجه به تفاوت های مرد و زن از نگاه قرآنی، عدالت به معنای تساوی نیست، بلکه به معنای تفاوت است.
۷.

تحلیل انتقادی نظریه «فمینیسم قرآنی» مارگوت بدران در دائره المعارف قرآن(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تفسیر فمینیستی دائره المعارف قرآن قرآن کریم فمینیسم اسلامی مارگوت بدران

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 200 تعداد دانلود : 225
برخی از مفسرانِ نظریه فمینیسم می کوشند پیش فرض ها، اندیشه ها و قرائت خود را، که برگرفته از اصول فمینیسم و فرهنگ غرب می باشد، بر قرآن کریم و قرائت اسلام تحمیل کنند. مدخل «فمینیسم و قرآن» نوشته مارگوت بدران، پژوهشگر مصری تبار آمریکایی، در دائره المعارف قرآن لیدن با چنین قرائتی با استفاده از آیات قرآن کریم، تلاش دارد فمینیسم مورد توجه خود را موجه جلوه کند. نوشتار حاضر به شیوه تحلیل انتقادی، بیان می کند که بدران به تفاوت های رفتاری زن و مرد، که ریشه در نظام تکوین دارد، بی اعتنا بوده است؛ او معتقد است این تفاوت ها برخاسته و وابسته به فرهنگ جوامع اسلامی شکل گرفته اند. وی همچنین قوامیت مرد نسبت به زن را تنها در مسائل مالی تفسیر می کند. با توجه به ریشه های فلسفه مادی غرب در چنین تفاسیری، به نظر می رسد آراء وی بیش از آن که قرائت قرآنی و دینی از فمینیسم اسلامی باشد، صرفاً تراوشات ذهنی، پیش فرض ها و تفسیر به رأی مؤلف است.
۸.

نقد نظریه «الهیات فمینیستی در قرآن» از دیدگاه قرآن و روایات(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: الهیات رفعت حسن روایات زن فمینیسم قرآن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 121 تعداد دانلود : 116
رفعت حسن از مهم ترین روشنفکران اسلامی مقیم آمریکا و رهبر فمینیست های مسلمان است. او تحت تأثیر الهیات فمینیستی در مسیحیت، نظریه «الهیات فمینیستی در قرآن» را مطرح می کند. از نظر رفعت حسن، سه عامل الهیاتی در عالم اسلام و قرآن، سبب پیدایش و گسترش نگرش برتری مردان بر زنان شده است: تابعیت زن نسبت به مرد در آفرینش، فریفته شدن آدم توسط حوا در هبوط از بهشت عدن و آفریده شدن زن به جهت مرد. این گونه عوامل و نگرش، اصولاً در فضای تفسیری و حدیثی اهل سنت ارائه شده اند و مضامین احادیث مورد استناد او در روایات شیعی نفی می شود. با وجود این، حتی در فرض پذیرش مدعیات رفعت حسن، نتیجه این استدلال ها چنین می شود که زن و مرد در خلقت و آفرینش تفاوتی ندارند، هر دو توسط شیطان فریفته و از بهشت اخراج شده اند و هبوط کرده اند، بدون اینکه تفاوتی از این جهات میان آنها باشد. ولی مسئله این است که این نظریه، تساوی حقوقی - فقهی میان زن و مرد را اثبات نمی کند و قرآن احکام متفاوتی در این مورد و از جمله در ارث و قصاص بیان می کند.
۹.

بررسی و نقد نظریه «رؤیت الهی» در تفسیر سورآبادی(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: رؤیت خداوند سورآبادی قرآن حدیث

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 691 تعداد دانلود : 319
یکی از مباحث قرآنی- کلامی که بحث های بسیاری در مورد آن شده، مسأله رؤیت پذیری یا رؤیت ناپذیری خداوند است. متفکران اسلامی در این مورد به دو دسته کلی تقسیم شدند. اشاعره با استدلال های گوناگونی رؤیت خداوند را اثبات می نمودند و درمقابل معتزله به طورکلی چنین امری را محال دانستند. سورآبادی یکی از متفکرانی است که بحث های زیادی در اثبات رؤیت خداوند با توجه به مبانی کلام اشاعره مطرح نموده است. استدلال های او در اثبات این دیدگاه به سه بخش کلی؛ قرآنی، حدیثی و عقلی تقسیم می شود. با توجه به اینکه برخی از آیات قرآنی و احادیث رؤیت خداوند را انکار و ابطال می کنند و از جهت دیگر طبق براهین عقلی چنین امری مستلزم مادی و جسمانی بودن خداوند است، دلایل سورآبادی با چالش های جدی مواجه می شوند و اعتبار آنها مورد خدشه واقع می شود.
۱۰.

مطالعه تحلیلی سیر پژوهش های غربی در حدیث امامیه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: حدیث پژوهی خاورشناسان سیر تطوری امامیه

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 208 تعداد دانلود : 502
شناخت ادوار تاریخی مطالعات و پژوهش های انجام شده در حدیث امامیه از سوی خاورشناسان، مقدمه ای است بر کشف نظریات، اندیشه ها، رویکرد ها و نقاط عطف موجود در هر دوره. در برآیند توجهات، پژوهش ها و نظریات ارائه شده در این باب، به لحاظ گذار تاریخی و سیر تطوری آثار خاورشناسی، چهار دوره زمانی متصور است که به طبع در هریک از ادوار می توان هم پوشانی ها و تلاقی گاه هایی یافت. همچنین، در هریک از اداور تاریخی، نقاطی بر پدیداری رویکردی نو در آن دوره وجود دارد. این نقاط مهم تاریخی، سرآغاز هر دوره به شمار می آیند و گاه با برآمدن یک پژوهش، گاه با ظهور یک خاورشناس و گاه با رخ دادن یک رویداد نقطه یابی می شوند. نوشتار حاضر بر آن است تا نقطه های عطف موجود در هر دوره را شناسایی کرده، بر آن اساس ابتدا و انتهای ادوار را برکاویم. شناساندن جریان غالب در هر دوره و ارائه تصویری روشن از تلاش مطالعاتی غربیان در باب حدیث امامیه از آغاز تاکنون، غایتی است که این پژوهش در پی آن است.
۱۱.

Socio-Political Rights of Iranian Women before and After the Islamic Revolution; a Comparative Study(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: feminism Islamic Revolution of Iran Social-political Rights woman

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 925 تعداد دانلود : 908
Feminism, as a social uprising, today is being considered by many thinkers and researchers. Proponents of this tendency believe that women are discriminated because of their sex and state they have certain needs that are not fulfilled in the society by governmental administrations. Therefore, fundamental changes must be made in the social, economic and political system to achieve females’ basic rights and needs. Women's rights are among the issues to be addressed in various aspects and dimensions. In Iran, the women's movement has roughly coincided with the Constitutional Movement (1905-11) and continued throughout the Pahlavi regime (1925-79) and thereafter the Islamic Revolution (1979- present) in various forms. Applying a comparative and descriptive-analytical method, the present research aims to study the status of political-social rights of women in Iran before and after the 1979 Revolution, regarding the Iranian Constitution. Findings show that after the Islamic Revolution, the Constitution obliged the government to respect the rights of women in all aspects, including their civil participation, and then ensure and create favorable conditions for the development of women's personality and the revival of her material and spiritual rights. According to the Iranian Constitution, woman as an esteemed human being has the right to enter and control her own destiny. In other words, the guarantee of Iranian females' rights is the Constitution itself, which has initially focused on their political and social rights. Hence, it is proved that the situation of women has improved at least in the area of ​​decision-making, and consequently their general status has grown since the Iranian Islamic Revolution.
۱۲.

تحلیل انتقادی رویکرد ماهر جرار در برخورد با منابع سیره نزد شیعه(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: تحلیل انتقادی ماهر جرار سیره و مغازی حدیث شیعه اهل کساء

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 273 تعداد دانلود : 502
حدیث اسلامی خاصّه روایات سیره پیامبر (ص)، همواره مورد توجه خاورشناسان بود است و در چند دهه ی اخیر نیز توجه به این قبیل پژوهش ها،گسترش یافته است. مقاله ی «سیره اهل کساء: منابع قدیمی شیعی راجع به سیره حضرت محمد(ص)» نوشته ماهر جرار با نگاهی متفاوت و از دریچه ی منابع اولیه ی شیعه، در پی بررسی منابع قدیمی در خصوص سیره پیامبر(ص) برآمده است. دلیل پرداختن وی به موضوع مذکور، از آن جهت است که هیچ یک از پژوهش های انجام شده توسط خاورشناسان، در خصوص سیره پیامبر(ص) از آغاز قرن بیستم به بعد، به طور ویژه منابع سیره و مغازی شیعی را مورد بررسی و دقت نظر قرار ندادند. پژوهش پیش رو با رویکرد تحلیل انتقادی برخی آسیب های روشی، مبنایی و غایی مقاله جرار را استخراج کرده است، از جمله آسیب های روشی، جایگزینی روش بازیابی منابع با روش بازسازی منابع، عدم ارائه ملاک در گزینش افراد، تتبع ناقص در منابع پژوهش؛ آسیب های مبنایی اتهام عدم اهتمام شیعیان در سیره نگاری، محدود نمودن منابع متقدّم شیعی در باب سیره، تحوّل و تطوّر متون روایی در جریان انتقال حدیث و در نهایت از نگاه سوگرانه جرار به منابع شیعی می توان به عنوان آسیب غایی یاد کرد. وجه قوت اثر جرار پرداختن گشودن بابی برای سایر پژوهشگران در این حوزه مطالعات شیعه است.
۱۵.

تحلیل انتقادی متون نقلی اسلامی و پیشااسلامی در تعیین هویت قربانی ابراهیم (ع)(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: اسحاق اسماعیل حضرت ابراهیم (ع) ذبیح الله نقد سند نقد متن

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 917 تعداد دانلود : 242
هویت قربانی ابراهیم، مسئله ای جدی در ادیان توحیدی است. ظواهر متون عهدینی، اسحاق را ذبیح می داند، اما در میان مسلمانان به دلیل اجمال آیات مربوط به داستان ذبح در قرآن، اختلاف هایی در تعیین ذبیح وجود دارد. دامنه این اختلافات در روایات فریقین، بیشتر است. بخشی از روایات فریقین، اسماعیل را ذبیح معرفی می کند وگروهی دیگر، اسحاق را. پژوهش حاضر، متون مرتبط با این موضوع، را در منابع اسلامی و عهدینی، با رویکردی تحلیلی انتقادی، از رهگذر تحلیل سندی و متنی روایات و متون نقلی عهدینی و اسلامی، ارزیابی می کند. یافته های تحقیق نشان می دهد با وجود صراحت بخش هایی از کتاب مقدس در تعیین ذبیح، شواهد درون متنی حاکی است، عبارت هایی که به نام ذبیح اشاره دارد، افزوده های تفسیری مفسران کتاب مقدس است. همچنین با وجود اختلاف در روایات اسلامی، تحلیل اسناد و ملاحظه شواهد درون متنی آیات قرآن و روایات اسلامی، حاکی از آن است که اسماعیل، نامزد قربانی ابراهیم بوده است.
۱۷.

کاربست نظریه «وحدت موضوعی سوره ها»، در کتاب التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم

کلید واژه ها: وحدت موضوعی سوره ها التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم تناسب آیات

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 331 تعداد دانلود : 890
نظریه «وحدت موضوعی سوره ها»، ازجمله روش های تفسیر قرآن است که روابط مفهومی میان آیات قرآن را در پرتو غرض سوره مورد توجه قرار می دهد. رسالت این نظریه نظام مند و منسجم جلوه دادن هر یک از سوره هاست که در آن مفسر در خلال توجه به جنبه های ادبی و زبانی، به دنبال راهی برای کشف پیوستگی اهداف و تناسب معنوی میان محور سوره و گزاره های معنایی است. اهتمام به متمایز و مستقل جلوه دادن شخصیت هر سوره ازجمله ثمرات این نظریه مطرح شده که مدت ها از بیان آن گذشته است، از این رو آگاهی نسبت به نظرات مطروحه جدید، می تواند نگرشی نوین به این نظریه بخشد. کتاب « التفسیر الموضوعی لسور القرآن الکریم » از جمله این تالیفات است که به اشراف دکتر مصطفی مسلم در دهه حاضر منتشر شده است. این کتاب متضمن آراء و نظرات جدید تفسیری و یا بازخوانی و تکمیل تعدادی از آن هاست که لزوم توجه به آن ضروری می نماید؛ لذا این نوشتار به معرفی این کتاب تفسیری و چگونگی کاربست نظریه وحدت موضوعی سُوَر در آن، اهتمام داشته است.
۱۸.

نقدی بر تمدن پژوهی غرب با نگاهی به کتاب سهم اسلام در تمدن بشری

نویسنده:

کلید واژه ها: تمدّن اسلام تمدن بشری تمدن پژوهی غرب علل و عوامل

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 237 تعداد دانلود : 77
اسلام در دوران حیات خود فراز و نشیب بسیاری را تجربه کرده و در این میان عصر طلایی و تمدن بی بدیل آن در دوره ای طولانی، بسیاری را بر آن داشت تا به مطالعه و پژوهش در زوایای مختلف آن پرداخته، به تبیین و استخراج مؤلفه های الگوی تمدنی اسلام در آن دوران برآیند. برخی از تمدن پژوهان غربی در دنباله شناخت خود از اسلام، به این دوران نگاهی ویژه داشته، بر این باورند که این الگوی بی نظیر می تواند بازسازی، تقویت و احیاء شده، بشر امروز و دنیای فردا را به جایگاهی ویژه برساند. در نوشتار پیش رو، کتاب سهم اسلام در تمدن بشری نوشته استن وود کاب، که گذری است به عصر طلایی مسلمانان و تأثیر شگرف و گسترده اسلام بر تمدن جهانی، به نقد و نظر گذاشته شده، به مواردی چون؛ مقایسه عصر روشنگری و انقلاب صنعتی اروپا با عصر طلایی مسلمانان و دوران رنسانس اسلامی، عناصر سازنده تمدن با توجه به الگوی تمدنی اسلام، اثر غیرعرب بر پیشرفت تمدن اسلامی و لزوم احیای مجدد تمدن اسلامی اشاره می شود.
۱۹.

توثیق دراسه تعالیم عصمه الأئمه فی وصیه الإمام علی (ع)؛ نقد نظریه عبدالرحمن الجمیعان(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: نهج البلاغه العصمه الجمیعان الإمام علی (ع) الإمام الحسن (ع)

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 415 تعداد دانلود : 497
تعتبر وصیه الإمام علی إلى ابنه الحسن (علیهما السلام) واحده من أهم رسائل نهج البلاغه، والتی تسببت فی العدید من التحدیات لتعالیم عصمه الأئمه فی مذهب التشیع. فی هذا الصدد، یستنتج عبد الرحمان الجمیعان أحد علماء السلفیین بتحلیل هذه الرساله، أن الأئمه لیسوا معصومین من وجهه نظر الإمام علی (ع)، ویثبت عدم توافق تعالیم العصمه مع نهج البلاغه. فی هذه الدراسه، سیتم انتقاد هذه النظریه بالاستعانه بمنهج النقد الداخلی والخارجی. بینا فی النقد الداخلی أن المخاطب فی هذه الرساله هو من بنی آدم، وأن العصمه لاتتعارض مع مفهوم الخطیئه والذنب؛ فالأوامر والنواهی الموجهه إلى المعصوم ذات جانب إرشادی والمصعوم یحتاج فی علمه اللدنی إلى الله. فی النقد الخارجی، بینا أن هذه النظریه لاتتفق مع مختلف فقرات نهج البلاغه، والتی تم من خلالها شرح تعالیم العصمه.
۲۰.

تحلیل انتقادی رویکرد موتسکی در برخورد با منابع اسلامی، مطالعه موردی: روایات سریه قتل ابن ابی الحقیق(مقاله علمی وزارت علوم)

کلید واژه ها: سیره پیامبر (ص) هارالد موتسکی حدیث نقد متنی و سندی مغازی ابن ابی الحقیق

حوزه های تخصصی:
تعداد بازدید : 942 تعداد دانلود : 609
  از دیرباز حدیث اسلامی خاصّه روایات سیره رسول خدا 2 ، مورد توجه پژوهشگران غربی بوده و طی چند دهه اخیر توجه به این نوع پژوهش ها، گستره فزون تری یافته است. مقاله «قتل ابن ابی الحُقیق» نوشته هارالد موتسکی، به بررسی روایات درباره یکی از سرایای دوران پیامبر اکرم 2 می پردازد. مقاله حاضر به دنبال تحلیلی انتقادی با پرداختن به نقاط قوّت و نیز بررسی ضعف ها و کاستی های موجود در نوشتار موتسکی است. اهمیت پرداختن به این موضوع با ضرورت حفظ منابع اصیل اسلامی در برابر اشاعه برخی برداشت های ناتمام با استناد به پیش فرض هایی ناتمام تر، گره خورده است. به همین منظور، به برخی امتیازات، همچون روشمندی علمی و رویکرد اعتدالی نسبت به احادیث اسلامی پرداخته شده و برخی آسیب های مبنایی، روشی و غایی همچون کم اعتباری نظام اسناد، فقدان معیارها و مبانی رجالی احصا شده است. مهم ترین دستاورد این پژوهش دست یافتن به نگاهی تحلیلی تر و دقیق تر به نوع نگارش های یکی از پرکارترین و مطرح ترین خاورشناسان اعتدالی یعنی موتسکی است.

پالایش نتایج جستجو

تعداد نتایج در یک صفحه:

درجه علمی

مجله

سال

حوزه تخصصی

زبان