مهدی فشارکی

نظریه آرایه ای با ارائه تعریف موسّعی از زبان، خلاقیت معنادار در هر حوزه عملیاتی را معادل خلق معنای زبانی توصیف می کند. در این تعریف، هر مفهوم معناداری در یک حوزه عملیاتی معادل یک کلمه تلقی می شود و هر ترکیبی از این کلمه ها معادل یک سازه زبانی گرفته می شود. چنین تعریفی فضای بسیار وسیعی برای خلاقیت عامل های هوشمند فراهم می کند. نظریه آرایه ای چنین فضایی را به صورت یک سکوی سایبری پشتیبانی از خلق معنا توصیف می کند. محدودیت اساسی خلق معنا در سکوی آرایه ای اعتبار معنایی ساخت و سازهای زبانی است. این مسئله معادل مسئله اعتبارسنجی نوآوری و تضمین اثربخشی در سکوهای نوآوری رایج است. زبان شناسی کاربردپایه در دهه های اخیر ایده های بدیعی برای محاسبه کمیت های معنایی در ساخت و ساز های زبان طبیعی ارائه کرده است. محدودیت فعلی بهره گیری از چنین محاسباتی در حوزه هایی غیر از زبان طبیعی، عدم دسترسی به داده های انبوه معنایی است که با تکیه بر یک سکوی سایبری مرتفع می شود. در این مطالعه، با ترکیب اصول و ابزارهای اساسی نظریه عمومی سنجه با ایده های زبان شناسی کاربردپایه و ملاحظات خاص نظریه آرایه ای، مجموعه ای از سنجه های معنایی برای تحلیل خلق معنا در یک عملیات جمعی توسعه داده شده است. برای این کار، ابتدا دسته ای از سنجه های پایه معنایی/زبانی بر مبنای مفاهیم اساسی زبان شناسی کاربردپایه ساخته شده و سپس، این سنجه ها برای ساخت سنجه های پیچیده تر «عاملیت» و «تعامل پذیری» با هم ترکیب شده اند. 

امروزه، نیازسنجی به عنوان یکی از ورودی های اصلی نظام اکتساب دفاعی در جهان مطرح است که کشورها آن را مبنای برنامه ریزی ها، در پیش گرفتن یک رویکرد و تصمیم گیری های خود جهت ارائه راه حل برای مقابله با دشمن قرار می دهند. با توجه به پویایی، پیچیدگی و عدم قطعیت محیط های آینده، دیگر رویکرد سنتی به نیازسنجی (تهدیدمحوری)، چندان موثر نیست. عدم استفاده از یک الگوی یکپارچه و جامع نیازسنجی و مبتنی بودن رویکرد فعلی بر تهدیدمحوری، موجب شده است تا اثربخشی فعالیت های دفاعی کشور به قیمت هزینه های هنگفت میسر باشد. این پژوهش با هدف طراحی یک الگوی جامع نیازسنجی مبتنی بر قابلیت محوری و استخراج عناصر احتمالی قابلیت کشور انجام شده است. برای این منظور، ابتدا با روش مطالعه تطبیقی نظام های نیازسنجی دفاعی کشورهای آمریکا، استرالیا، انگلستان و کانادا مورد بررسی و مقایسه قرار گرفت، سپس با استفاده از روش «فراترکیب» ضمن بررسی کیفی الگوهای استخراج شده، از نقاط قوت آنها استفاده شد و یک الگوی نیازسنجی قابلیت محور برای کشور طراحی گردید. در ادامه الگوی طراحی شده با استفاده از روش گروه کانونی مورد اصلاح و اعتبارسنجی قرار گرفت. همچنین عناصر قابلیت کشورهای مختلف استخراج گردید و با استفاده از الگوی هفت اس مکینزی و نظریه قابلیت های پویا، تحلیل شد. نتایج نشان داد که این عناصر به لحاظ ماهیت، از جنس قابلیت های پویا هستند و بر 5 حوزه «سیستم»، «راهبرد»، «کارکنان»، «مهارت ها» و «سبک مدیریت و رهبری» تمرکز دارند. در پایان فهرستی از عناصر قابلیت برای کشور پیشنهاد گردید.

تدوین و ترویج چشم انداز مشترک فاوا، اولین گام مؤثر در راستای استفاده اثربخش و کارآمد از فناوری اطلاعات و ارتباطات در راستای تحقق مأموریت، اهداف، مقاصد و راهبردهای ودجا می باشد. مقاله حاضر با رویکردی نوآورانه بدنبال ترسیم و ارایه چشم انداز، الگو و مراحل بلوغ توسعه فاوای ودجا بر اساس روش های علمی با رویکرد آینده نگاری و مبتنی بر پارادایم های نوین و آینده فاواست. در تدوین این چشم انداز، 35 نفر از مدیران و خبرگان فاوای ودجا و نیروهای مسلح و نیز خبرگان دانشگاهی در قالب یک پانل اصلی خبرگان و ذینفعان و چهار کارگروه پشتیبان مشارکت داشتند. همچنین برای صحه گذاری آن، نظرات و بازخورد سایر خبرگان و ذینفعان مرتبط اخذ گردید و تصویر نهایی به تایید آنها رسید. بر اساس این چشم انداز، ودجا در افق چشم انداز 1404 بدنبال تحقق سازمان شبکه محور مشارکتی (تحقق عملی راهبرد هسته و شبکه، خلق مشترک و هم تکاملی با بخش ملی) و توسعة قلمرو خود به پشتیبانی برخط از نیروهای مسلح و در سطح آرمانی، به دنبال توسعة قلمرو خود به پشتیبانی برخط از امنیت ملی (کسب وکار در زیست بوم دیجیتال امن و بومی) است. همچنین به منظور ترسیم مسیر تحقق چشم انداز با استفاده از چارچوب نوین معماری سازمانی سرویس گرا و معماری محاسبات ابری، الگو و مراحل بلوغ توسعه فاوا در چهارلایه ی کسب و کار، سیستم، سکو و زیرساخت تبیین و تشریح شده ا ست.

عصر حاضر به عنوان عصر دانش و اطلاعات، با ویژگیهایی مثل افزایش رقابت و پیچیدگی همراه است. سازمانهای عصر دانش بنیان، ناگزیر شده اند تا رویکردهای مشارکت و شبکه سازی را در پیش بگیرند. رویکرد شبکه سازی، باعث ظهور مسائل جدیدی برای سازمانها شده است که مواجهه با آنها، منوط به بازنگری در پیش فرضهای قبلی علوم مدیریت، رهبری و سازماندهی است. در این مقاله تلاش می شود تا با نگاهی تحلیلی به این موضوع پرداخته شود و مدلی جهت ارزیابی رهبری مبتنی بر نظریه پیچیدگی ارائه گردد. برای ساخت مدل، فرض شد که هدف اولیه سازمان پیچیده، افزایش قابلیت انطباق و سرعت واکنش برای کسب نتایج نهایی است. در این راستا، نظریه های اصلی مفسر شبکه، یعنی نظریه پیچیدگی و نظریه رهبری پیچیدگی مورد استفاده قرار گرفت. برای تبیین سازماندهی در شبکه، از مفهوم فراساختار و برای تشریح فرایندهای اصلی در شبکه از فرایندهای اصلی نبرد شبکه مدار استفاده گردید. جمع بندی نهایی و یکپارچه کردن اجزای مدل با استفاده ازرویکرد تعالی سازمانی انجام شد. در نهایت یک مدل مفهومی، آزمون پذیر و عملیاتی برای ارزیابی رهبری مبتنی بر پیچیدگی ارائه گردید.

روابط بین سازمانی در سه بعد رابطه ای، ساختاری و نتایج قابل بررسی هستند. هدف اصلی این پژوهش بررسی ارتباط عوامل رابطه ای با یکدیگر و تأثیر آن ها روی چگونگی شکل گیری ساختار است. بر این اساس، با تعریف متغیرهای عملیاتی مرتبط با متغیرهای قدرت، ادراک خطرپذیری، کنترل، و اعتماد به عنوان متغیرهای رابطه ای، تأثیر این متغیرها روی یکدیگر و روی نحوه شکل گیری ساختار مشارکتی بررسی شده است.روابط متغیرها در قالب چند فرضیه و یک مدل با استفاده از یک نمونه شامل 112 مدیر عالی مورد ارزیابی قرار گرفته اند. یافته های پژوهش نشان داد قدرت نامتوازن روی ظهور ادراک خطرپذیری رابطه ای تأثیر مثبت دارد. ادراک خطرپذیری رابطه ای نیز یک پیش بینی کننده مثبت برای کنترل محافظت کننده و یک پیش بینی کننده منفی برای اعتماد به التزام طرف مقابل (التزام مبنا) می باشد. از طرف دیگر، کنترل محافظت کننده یک پیش بینی کننده منفی برای ساختار مشارکتی است، در حالی که اعتماد التزام مبنا یک پیش بینی کننده مثبت برای این گونه از ساختارها است. بررسی های بیشتر نشان داد که اعتماد وقتی از یک آستانه فراتر رود، فاقد تأثیر معنادار روی ساختار مشارکتی است و کنترل محافظت کننده نیز به طور صرف وقتی از یک آستانه عبور کند، موجب تخریب رابطه مشارکتی می شود.

حجم بزرگ داده ها به تنهایی به مدیران سازمان ها در تصمیم سازی و تصمیم گیری هیچ کمکی نمی کند، بلکه باعث سر در گمی مدیران سازمانها نیز می-شود. بنابراین مدیریت داده های خام و تبدیل داده های خارجی و داخلی سازمان به اطلاعات و دانش با استفاده از تکنیک های گوناگون، نقش اساسی و محوری دارد. از تکنیک های معروف در این زمینه داده کاوی است، که می تواند بر روی بانک اطلاعاتی انجام شود و دانش مورد نیاز را به دست آورد. «دی اسپیس» سیستمی نرم افزاری،آرشیو دیجیتالی یا مخزن اطلاعات سازمانی « وب»، فضایی برای ذخیره سازی، بازیافت و مدیریت اطلاعات سازمان ها و مؤسسات ایجاد می کند. هدف از ارائه این مقاله استخراج دانش از سوابق و تاریخچه جستجوهای کاربران در پایگاه داده«دی اسپیس» با استفاده از الگوریتم های داده کاوی است، تا با به دست آوردن ارتباطات و وابستگی های میان عبارت های جستجو شده بتوان امکان جستجوی هوشمند را در«دی اسپیس» اضافه کرد. این کار علاوه بر افزایش سرعت و کارایی جستجوی کاربر، توانایی «دی اسپیس» را هم افزایش می دهد. با این ایده هم اینکه از جستجوهای بسیار کاربر برای مفهومی جلوگیری می شود، که در صرفه جویی در زمان بسیار مؤثر است و هم برای ایده دادن به کاربر در راستای نشان دادن عبارت هایی که با هم ارتباط منطقی دارند و در رساندن کاربر به هدف از جستجو، کمک می کند. سرانجام در بخش ارزیابی پژوهش نشان داده شده است که تعداد رکورد های بازیابی شده در «دی اسپیس» مجهز به داده کاوی بیش تر و هدف مندتر از «دی اسپیس» بدون این توانایی است و چون کاربر را در راستای جستجویش یاری داده و ایده هوشمندانه به او می دهد، رضایت مندی کاربر را نیز، به همراه دارد.