ناصر نقدی

هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر دو روش برنامه تمرینی حرکتی و بازی های کامپیوتری بر مهارت های حرکتی کودکان مبتلا به اختلال سندرم داون بود. برای این منظور، تعداد 30 نفر از دانش آموزان مدارس استثنایی مازندران با روش نمونه گیری در دسترس انتخاب شدند. پس از همگن سازی نمرات در مرحله پیش آزمون، آزمودنی ها در سه گروه 10 نفری شامل دو گروه تجربی (برنامه تمرینی حرکتی و بازی های کامپیوتری) و یک گروه کنترل قرار گرفتند. افراد گروه های تجربی به مدت 8 هفته ، هفته ای سه جلسه ی 45 دقیقه ای به انجام بازی های منتخب پرداختند. گروه کنترل هیچ برنامه خاصی دریافت نکرد و زندگی روزمره خود را انجام دادند. در پایان مداخلات تمرینی، پس آزمون گرفته شد. آزمون برونینکس اوزرتسکی برای ارزیابی عملکرد حرکتی استفاده شد. از آزمون تی وابسته، تحلیل کوواریانس و آزمون تعقیبی بونفرونی در سطح 05/0P برای تجزیه و تحلیل داده ها استفاده شد. نتایج نشان داد که بین گروه های بازی کامپیوتری و کنترل و همچنین گروه برنامه تمرینی و کنترل تفاوت معناداری وجود دارد (به ترتیب013/0P= و001/0P= ). اما بین گروه های بازی های کامپیوتری و برنامه تمرینی تفاوت معناداری مشاهده نشد (479/0P=). بنابراین، به نظر می رسد که علیرغم برخی نظرات که بازی های کامپیوتری را در بهبود رشد حرکتی بی تاثیر می دانند، استفاده درست از آن در بهبود رشد حرکتی کودکان مبتلا به سندرم داون مؤثر است و همچنین برنامه تمرینی حرکتی می تواند در بهبود عملکرد حرکتی آنها مفید واقع شود.

مقدمه: انواع مختلف استرس بر اکتساب و یادگیری، موثراست. هدف از این پژوهش، مقایسه تاثیر تمرین اجباری با تردمیل، اعمال استرس محدودیت حرکتی و اعمال استرس+تمرین باتردمیل بر یادگیری و حافظه فضایی و سطح سرمی کورتیکوسترون می باشد. روش شناسی: رت ها به طور تصادفی در چهار گروه (10 رت در هر گروه) در معرض مداخله های تمرین با تردمیل، استرس محدودیت حرکتی، هر دو باهم و یا بدون مداخله به مدت چهار هفته قرار گرفتند. با استفاده از مازآبی موریس، آموزش و آزمون حیوانات طی چند مرحله، انجام گرفت. پس از آخرین جلسه، خونگیری مستقیم از بطن چپ به منظور سنجش کورتیزول انجام شد. نتایج: نتایج نشان داد در گروه تمرین با تردمیل و نیز گروه استرس، میانگین مسافت طی شده برای رسیدن به سکو بیشتر از گروه کنترل بود (p

زمینه و هدف: مطالعات پیشین نشان داده اند که عامل نوروتروفیک مشتق شده از مغز (BDNF) در القاء اثرات مفید فعالیت ورزشی بر مغز به ویژه هیپوکامپ نقش بسیار حیاتی دارد. با این وجود مسیرهای پیام دهی درگیر در افزایش BDNF ناشی از تمرین ورزشی اجباری در هیپوکامپ به خوبی شناخته نشده است. از این رو، هدف از مطالعه حاضر بررسی تأثیر هشت هفته تمرین اجباری نوارگردان با شدت کم بر بیان ژن های گیرنده فعال کننده تکثیر پروکسی زوم گاما هم فعال ساز آلفا (PGC-1α)، فیبرونکتین نوع 3 حاوی پروتئین 5 (FNDC5) و BDNFدر هیپوکامپ موش های صحرایی نر بود. روش تحقیق: تعداد 18 سر موش صحرائی نر نژاد ویستار به طور تصادفی به 3 گروه کنترل (6 سر)، شم (6 سر) و تمرین اجباری (6 سر) تقسیم شدند. حیوانات در گروه تمرین ورزشی به انجام 8 هفته تمرین اجباری (5 جلسه در هفته) با شدت پایین (سرعت 15 متر بر دقیقه) بر روی نوارگردان پرداختند. 24  ساعت پس از آخرین جلسه تمرینی همه موش ها بی هوش شدند. سر حیوانات جدا شد و هیپوکامپ استخراج گردید و در دمای 80- درجه سانتی گراد برای تجزیه تحلیل های بعدی نگهداری شد. به منظور سنجش میزان بیان ژن ها در هیپوکامپ از روش واکنش زنجیره پلی مراز زمان واقعی (Real-Time-PCR) استفاده شد. داده ها با روش تحلیل واریانس یکطرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح 05/0>p تجزیه تحلیل شد. یافته ها: نتایج این تحقیق نشان داد سطوح ژن های PGC-1α (003/0P<)، FNDC5   (006/0P<) و  BDNF (02/0P<) در گروه تمرین اجباری نسبت به گروه کنترل به طور معنی داری بالاتر بود. اما تفاوتی بین گروه شم و کنترل در میزان mRNA ژن ها مشاهده نشد. نتیجه گیری: به نظر می رسد تمرین اجباری با شدت کم احتمالاً از مسیر پیام دهی وابسته به  PGC-1αمنجر به افزایش بیان FNDC5 و در نتیجه افزایش بیان BDNF می گردد. بنابراین، این نوع از تمرین ورزشی را می توان به منظور القاء اثرات مفید ورزش بر هیپوکامپ، به کار گرفت.

هدف این پژوهش بررسی فعالیت ورزشی اجباری با شدت متوسط بر فراموشی ناشی از آلزایمر در رت های نر بالغ بود. به این منظور 48 سر رت نر بالغ از نژاد آلبینو- ویستار به صورت تصادفی در شش گروه و هر گروه، 8 سر جایگزین شدند، شامل گروه های کنترل، دریافت کننده دارونما (سالین)، دریافت کننده دارو- ورزش، سالین- ورزش، ورزش و دریافت کننده دارو. از داروی دیسیکلومین (mg/kg16) به منظور ایجاد فراموشی شبه آلزایمر و ورزش با شدت متوسط (60 دقیقه در روز× 30 روز)، استفاده شد. آموزش و آزمون حیوانات با استفاده از ماز آبی موریس انجام گرفت. یافته ها نشان داد که گروه دریافت کننده دیسیکلومین نسبت به گروه ورزش، کنترل و سالین در مراحل اکتساب (044/0=P) و به خاطرآوری (031/0=P) تأخیر زمانی بیشتری در رسیدن به سکو داشت. اما بین گروه های ورزش، ورزش – سالین، نسبت به ورزش – دیسیکلومین اختلاف معناداری مشاهده نشد. همچنین نتایج نشان داد که اختلاف معناداری (تأخیر زمانی در رسیدن به سکو) بین گروه های دیسیکلومین– ورزش، سالین– ورزش نسبت به دیسیکلومین در مراحل اکتساب (005/0= P) و به خاطرآوری (002/0= P) ، مشاهده شد. در نتیجه، نتایج این مطالعه نشان داد که دیسیکلومین موجب تخریب حافظه و یادگیری در مرحله اکتساب و به خاطرآوری می شود و 30 جلسه دویدن با شدت متوسط (اجباری) می تواند از تخریب حافظه جلوگیری کند.

هدف از پژوهش حاضر، مطالعه اثر تمرین در آب به همراه دلفین و بدون دلفین بر مهارت های حرکتی درشت کودکان هشت ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم می باشد. آزمودنی ها، 10 کودک هشت ساله مبتلا به اختلالات طیف اوتیسم در جزیره کیش بودند که به صورت تصادفی در دو گروه تمرین در آب به همراه دلفین و تمرین در آب بدون دلفین قرار گرفتند. جمع آوری داده ها از طریق آزمون برونینکس اوزرتسکی انجام گرفت و آزمودنی های هر دو گروه پس از پیش آزمون که اجرای آزمون برونینکس اوزرتسکی بود، به مدت 16 جلسه برنامه اسپارک را در خشکی انجام دادند. علاوه براین، گروه تمرین در آب به همراه دلفین پس از اجرای برنامه اسپارک، به تمرین در آب به همراه دلفین پرداخت؛ درحالی که گروه دیگر به اندازه گروه تمرین در آب به فعالیت در آب بدون حضور دلفین مشغول بود. در پایان جلسه شانزدهم، از آزمودنی های هر دو گروه آزمون برونینکس اوزرتسکی به عمل آمد. تجزیه و تحلیل داده ها از طریق آزمون تحلیل کوواریانس نشان می دهد که پس از دوره تمرین، تفاوت معناداری در مهارت های تعادل، قدرت و هماهنگی اندام فوقانی دو گروه مشاهده می شود (P<0.05)؛ در حالی که در فاکتورهای سرعت دویدن، چابکی و هماهنگی دو سویه تفاوتی مشاهده نمی شود (P>0.05). همچنین، مقایسه نمره کلی مهارت حرکتی درشت بر اساس مجموع نمرات هر یک از خرده آزمون ها بیانگر تفاوت معنادار گروه تمرین در آب به همراه دلفین با گروه تمرین در آب بدون دلفین می باشد (P<0.05). این یافته ها تأیید مجددی است بر این نکته که تمرین در آب به همراه دلفین موجب بهبود مهارت های حرکتی درشت کودکان دارای اختلالات طیف اوتیسم می گردد

اندام مجری از حافظه حرکتی در حرکات نامتقارن دودستی به تفاوت در ویژگیهای خاص حرکت دودست بستگی دارد و نیاز به بازنگری دارد. هدف پژوهش حاضر ارزیابی تاثیر تغییر در ویژگیهای مختلف حرکات دو دست بر انتقال حرکت دودستی نامتقارن به الگوی عکس بود و به بررسی فرضیه ی استقلال اندام مجری از حافظه حرکتی پرداخته شد. ابزار مورد استفاده در پژوهش حاضر شامل قلم نوری با حسگر ویژه، لپتاپ، دستکش ویژه و مترونوم بود. آزمودنیهای تحقیق شامل دانشجویان راست دست پسر (تعداد ۳۰ نفر) بودند که در سه گروه قرار گرفتند. هر گروه حرکت دودستی نامتقارنی را تمرین می-کردند که در آن حرکت دو دست از نظر ویژگیهای مختلفی تفاوت داشتند (گروه ۱: اثر نیروی جاذبه، گروه ۲: الگوی زمانی، گروه ۳: اندازه حرکت). گروه ها پس از پیش آزمون به مدت چهار روز تمرین نموده سپس پس آزمونها به عمل می آمد. نتایج نشان داد که در حرکات دودستی نامتقارنی که حرکات دو دست از نظر اثر نیروی جاذبه بر دو دست متفاوت باشد، انتقال مثبتی به حالتی که حرکت دو دست معاوضه می شود صورت می گیرد. اما اگر تفاوت در الگوی زمانی باشد انتقالی مثبت صورت نمی گیرد و در واقع انتقال صفر است و هنگامی که حرکت دو دست از نظر اندازه حرکت متفاوت بود، این انتقال منفی بود. بطور کلی بر حسب اینکه تفاوت در الگوی نامتقارن دودست جزء ویژگی های کنترلی چه سطحی از سلسله مراتب کنترل سیستم عصبی باشد، ممکن است به الگوی وارونه آن منتقل شود یا نشود. بنابراین استنباط می شود که فرضیه استقلال

هدف از این پژوهش، تعیین تأثیر تجویز صفاقی انسولین بر عملکرد حرکتی موش های صحرایی در ماز آبی می باشد. برای این منظور، تعداد 40 سر رت نر از نژاد آلبینو ویستار به صورت تصادفی در چهار گروه آزمایشی قرار گرفتند (هر گروه 10 سر رت). تزریق انسولین در چهار دوز (صفر، یک، شش و 12 واحد برکیلوگرم) و درطول یک هفته (روزانه یک بار) انجام شد. آموزش و آزمون حیوانات با استفاده از ماز آبی موریس صورت گرفت. جهت تحلیل آماری، آزمون تحلیل واریانس مختلط بین گروهی و درون گروهی (SPANOVA) به کار رفت. یافته ها نشان داد که در مرحله اکتساب، اثر اصلی زمانبرای مسافت طی شده و زمان تأخیر معنادار است .(P<0.001) همچنین، تزریق صفاقی انسولین بدون تأثیر معنادار بر سطوح گلوکز سرم در تمامی دوزها موجب کاهش مسافت طی شده (P<0.001) و به صورت وابسته به دوز، باعث کاهش زمان تأخیر (P=0.004) در مرحله اکتساب شد. در آزمون یادداری نیز انسولین به صورت وابسته به دوز (یک و 12 واحد بر کیلوگرم) موجب کاهش زمان تأخیر در رسیدن به سکوی پنهان گردید. در نتیجه، تجویز محیطی انسولین دارای اثرات مرکزی بوده و می تواند موجب ارتقای عملکرد حرکتی از طریق بهبود حافظه و یادگیری فضایی شود.

شواهد علمی متعددی نشان دهنده اثرات مثبت فعالیت بدنی بر سیستم عصبی بویژه یادگیری و حافظه می باشد. با این وجود اطلاعات کمی درباره اثر فعالیت بدنی با شدت بسیار پایین و همچنین طول دوره تمرین بر عملکرد شناختی وجود دارد. در این پژوهش اثر فعالیت بدنی کوتاه مدت و بلند مدت با شدت بسیار پایین بر یادگیری و حافظه فضایی موش صحرایی نر جوان بررسی گردید. آزمودنی های تحقیق رت های نر بالغ نژاد آلبینو- ویستار بودند که به صورت تصادفی در سه گروه فعالیت بدنی کوتاه مدت، بلندمدت و گروه کنترل تقسیم شدند. پس از پایان دوره تمرین، آموزش و آزمون حیوانات با استفاده از ماز آبی موریس انجام گردید. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آمون تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر و تحلیل واریانس یک طرفه انجام شد. در مرحله اکتساب بین یادگیری فضایی گروه های فعالیت بدنی کوتاه مدت و بلند مدت با شدت بسیار پایین و گروه کنترل تفاوت معنی داری وجود نداشت (0/05 ≤P). اما در آزمون حافظه فضایی، هر دو گروه فعالیت بدنی کوتاه مدت و بلندمدت، در شاخص های مدت زمان صرف شده در ربع دایره هدف، مسافت طی شده و مدت زمان تاخیر در یافتن سکو عملکرد بهتری نسبت به گروه کنترل داشتند (0/01 ≥P). بین یادگیری و حافظه فضایی دو گروه فعالیت بدنی کوتاه مدت و بلندمدت تفاوت معنی داری مشاهده نشد(0/05 ≤P). یافته های تحقیق حاضر نشان داد، هر دو نوع فعالیت بدنی با شدت بسیار پایین تاثیری بر یادگیری فضایی ندارد، اما حافظه فضایی را به طور معنی داری بهبود می بخشد. همچنین اگرچه فعالیت بدنی بلندمدت باعث تقویت بیشتر حافظه فضایی شد اما اختلاف معنی داری بین فعالیت بدنی بلندمدت و کوتاه مدت مشاهده نشد. بر این اساس می توان گفت احتمالاً مکانیسم های درگیر در بهبود حافظه و یادگیری متفاوتند، و متناسب با افزایش در زمان ورزش، عملکرد شناختی بهبود نمی یابد.

افزایش استرس بر کارکردهای شناختی اثر منفی می گذارد. ازاین رو شناسایی راهبردهای مناسب برای جلوگیری از کاهش عملکرد شناختی و حرکتی ضروری است. هدف از این پژوهش، بررسی اثر استرس محدودیت حرکتی بر یادگیری و حافظه و نقش پیش گیرنده فعالیت بدنی بر آنها بود. از میان رت های نر آلبینو- ویستار انستیتو پاستور 32 رت به صورت تصادفی به چهار گروه تقسیم شدند. حیوانات برحسب نوع گروه در معرض مداخله های استرس از نوع بی حرکتی (2 ساعت در روز × 21 روز)، دویدن با شدت ملایم (30 دقیقه در روز × 21 روز)، تعامل مداخله های استرس و دویدن یا بدون مداخله قرار گرفتند. به منظور تعیین اثربخشی استرس، وزن حیوانات در دو نوبت قبل از اجرای پروتکل و پس از پایان آزمون ها، اندازه گیری شد. آموزش و آزمون حیوانات با استفاده از ماز آبی موریس طی چند مرحله (چهار روز اکتساب و روز پنجم آزمون کاوش، سه روز استراحت و روز نهم آزمون یادداری)، انجام گرفت. به منظور تجزیه وتحلیل داده ها از آزمون های تحلیل واریانس یکطرفه (ANOVA)، t همبسته، Repeated Measured در دوره های اکتساب و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. یافته های تحقیق حاضر نشان داد که استرس موجب تخریب یادگیری و حافظهمی شود (03/0=(P. با وجود این، فعالیت بدنی تخریب عملکرد ناشی از استرس را خنثی کرد (5P=0/000). در گروهی که فعالیت بدنی صرف داشتند، تأثیر مثبت معنادار بر زمان رسیدن به سکو در مرحله اکتساب (P=0/005) و عملکرد شناختی مرحله به یادداری (P=0/006) مشاهده شد که نشان دهنده تأثیر مثبت فعالیت بدنی بر یادگیری و حافظه است. با توجه به نتایج تحقیق حاضر که استرس موجب تخریب یادگیری و حافظه شد، انتظار می رود از فعالیت بدنی بتوان به عنوان عاملی مؤثر برای تعدیل استرس استفاده کرد.

افزایش سن بر عملکرد حرکتی و کارکردهای شناختی تأثیر منفی می­گذارد. ازاین­رو شناسایی راهبردهای مناسب برای جلوگیری از کاهش عملکرد شناختی و حرکتی ضرورت می­یابد. هدف از این تحقیق، بررسی تأثیر مکمل ویتامین E بر فعالیت حرکتی و یادگیری فضایی رت­های مسن بود. 36 رت نر مسن از نژاد آلبینو – ویستار به طور تصادفی در سه گروه کنترل، ویتامین E و جفت­شده قرار گرفتند. رت­های گروه ویتامین E، به مدت 8 هفته، روزانه به مقدار 100 میلی­گرم (50 واحد بین­المللی) ویتامین E به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 5/0 میلی­لیتر روغن کنجد حل شده و از طریق گاواژ دریافت کردند. گروه جفت­شده نیز طی این مدت، روزانه 5/0 میلی­لیتر روغن کنجد دریافت کرد، اما گروه کنترل هیچ مداخله­ای دریافت نکرد. پس از پایان دوره، آزمون­های اُپن - فیلد و ماز آبی موریس، به­ترتیب برای سنجش عملکرد حرکتی و یادگیری فضایی رت­ها اجرا شد. از شاخص­های مسافت طی­شده و سرعت حرکت برای سنجش عملکرد حرکتی و زمان سپری­شده و مسافت طی­شده تا پیدا کردن سکو برای سنجش یادگیری فضایی رت­ها استفاده شد. نتایج نشان داد که در عملکرد حرکتی، در شاخص­های مسافت طی شده و سرعت حرکت، تفاوت آماری معناداری بین گروه­ها مشاهده نشد (05/0P> ). به­علاوه، در هیچ­کدام از شاخص­های یادگیری و حافظة فضایی، تفاوت معناداری بین گروه­ها وجود نداشت (05/0 P>). یافته­ها نشان داد که یک دوره مصرف ویتامین E تأثیر معناداری بر عملکرد حرکتی و شناختی رت­های مسن ندارد. به­نظر می­رسد مکمل ویتامین E در سالمندی یعنی زمانی که آسیب­های آنتی­اکسیدانی موجب تخریب برگشت­ناپذیر حافظه شده است، تأثیر ندارد.

افزایش عملکرد شناختی و حرکتی از اهداف مهم است. هدف از این تحقیق، بررسی تاثیر دویدن روی تریدمیل بر یادگیری فضایی و فعالیت حرکتی رت های نر بود. به این منظور 24 رت نر سالم از نژاد آلبینو- ویستار به طور تصادفی در دو گروه کنترل و فعالیت قرار گرفتند. رت های گروه فعالیت، به مدت یک هفته به فعالیت شدید (دویدن روی تریدمیل) پرداختند. پس از پایان دورة فعالیت، آزمون های ماز آبی موریس و open-field، به ترتیب برای سنجش یادگیری فضایی و فعالیت حرکتی رت ها استفاده شد. شاخص های مدت زمان تاخیر و مسافت طی شده تا پیدا کردن سکی پنهان برای سنجش یادگیری و حافظة فضایی و شاخص های مسافت طی شده، مدت زمان حرکت و سرعت حرکت برای سنجش فعالیت حرکتی رت ها استفاده شد. برای توصیف آماری متغیرهای تحقیق از میانگین و خطای معیار میانگین (SEM±M) و برای تحلیل استنباطی داده ها در روزهای اکتساب از آنالیز واریانس مرکب (2: گروه × 3: روزهای اکتساب) و t مستقل استفاده شد. در عملکرد شناختی، گروه فعالیت در آزمون های اکتساب (شاخص های مسافت طی شده برای یافتن سکو (578/6=44و2F، 003/0= P) و مدت زمان تاخیر در یافتن سکو (550/10=F2,44، 000/0=P) و در آزمون بدون سکو ( probe ) شاخص زمان سپری شده در ربع هدف (534/2=22t، 019/0=P) و در یادداری شاخص مسافت طی شده برای یافتن سکو (651/2=22t،015/0= P) بطور معنی داری بهتر بودند، ولی در شاخص های فعالیت حرکتی، دو گروه تفاوت معنی داری نشان ندادند. یافته ها نشان داد که یک دوره فعالیت کوتاه مدت به طور معنی داری موجب بهبود یادگیری فضایی می شود، ولی بر فعالیت حرکتی رت های نر اثر معنی داری ندارد.

هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر اعتیاد و فعالیت بدنی رت مادر بر شاخص های رشد جسمی فرزندان نر است. روش تحقیق از نوع تجربی است. جامعه آماری تحقیق، رت های صحرایی نژاد آلبینو – ویستار بخش پرورش حیوانات آزمایشگاهی انستیتو پاستور بودند. در نهایت نتایج حاصل از عملکرد 116 فرزند نر در 4 گروه (مادر معتاد، مادر ورزشکار، مادر معتاد ورزشکار، گروه دست نخورده) و 80 مادر (به منظور ارزیابی مدت زمان بارداری) ارزیابی شد. داروی مورد استفاده در این تحقیق آمپول های مورفین 10 میلیگرمی ساخت کارخانه داروپخش تهران بود. به طور کلی باتوجه به نتایج به دست آمده از شاخص های رشدی (قد، وزن، پهنای سر و دوره جنینی) تأثیرات اعتیاد (قبل از بارداری) در دوره ابتدایی رشد (5 روز اول) پس از تولد نقش مؤثری بر شاخص های رشدی داشته که این امر ممکن است با افزایش دوره بارداری به تبع تأثیرات مورفین مرتبط باشد (01 /0>P) . اما روند رشد آزمودنیهایی که از مادران ورزشکار به دنیا آمده بودند، در نهایت بهتر بود (01 /0>P) ، به نحوی که ورزش در مادران معتاد تأثیر مخرب اعتیاد را تا حدی تقلیل میدهد.

عوامل مختلفی در رشد و تکامل مؤثرند. این عوامل به دو دستة ژنتیکی و محیطی تقسیم می شوند. تغذیه یکی از مؤثرترین عوامل محیطی بر رشد جنین است. عنصر روی نیز یکی از ریز مغذی های مهم است که تحقیقات اخیر نشان داده اند بررشد جسمانی تأثیر بسزایی دارد. هدف از تحقیق حاضر، بررسی تأثیر سطوح مختلف عنصر روی در دوران بارداری بر رشد و تکامل جسمانی نوزادان موش های صحرایی بود. جامعة آماری تحقیق، موش های نر و مادة (نژاد آلبینو – ویستار) انستیتو پاستور ایران بودند. بعد از مرحلة جفت گیری، 9 موش مادة باردار به طور تصادفی انتخاب و به 3 گروه تقسیم شدند : 1) گروه کمبود عنصر روی (ppm5/1 <Zn< 5/0)؛ 2) گروه کنترل (ppm 40 = Zn)؛ 3) گروه مکمل عنصر روی (ppm 50 = Zn). رژیم های غذایی مورد نظر در یک سوم آخر دورة بارداری به موش ها اعمال شد. پس از زایمان، 14 نوزاد به طور تصادفی از هر گروه به عنوان نمونة آماری انتخاب و برخی از شاخص های آنتروپومتریکی (قد و وزن) و رشد مغزی (وزن مغز، پهنای سر و طول سر) آنها اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از آزمون t، تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی استفاده شد. نتایج نشان داد که کاهش معنی داری در شاخص های آنتروپومتریکی (وزن بدن، طول بدن و طول دُم) و رشد مغزی (طول سر) گروه کمبود روی نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (05/0P<)، اما هیچ اختلاف معنی داری در وزن مغز و پهنای سر بین آنها مشاهده نشد (05/0P>). به علاوه کاهش معنی داری در طول بدن گروه دریافت کنندة مکمل روی نسبت به گروه کنترل مشاهده شد (05/0P<)، اما هیچ اختلاف معنی داری در رشد مغزی آنها مشاهده نشد (05/0P>). یافته های این تحقیق بیان می کند که کمبود روی در دوران بارداری مادر به اختلال در رشد جسمانی و مغزی نوزادان آنها منجر می شود و اعمال مکمل بیش از حد طبیعی آن در دوران بارداری نیز تأثیر منفی بر رشد جسمانی نوزادان دارد.

هدف از پژوهش حاضر بررسی تاثیر دو نوع رژیم غذایی (رژیم غذایی کمبود عنصر روی و کمبود عنصر آهن) بر رشد بدنی حافظه یادگیری و فعالیت حرکتی موشهای صحرایی جوان بوده است. جامعه آماری این تحقیق را موشهای ماده (نژاد آلبینو- ویستار) انستیتو پاستور ایران تشکیل دادند. موشهای مادر طی 28 روز (یک سوم آخر دوره بارداری و دوره شیردهی) رژیمهای غذایی استاندارد کمبود عنصر روی(ppm5/1>Zn>5/0) و کمبود عنصر آهن(ppm6>Fe>2) را دریافت کردند. پس از زایمان نوزادان نر هر گروه تا سن 70 روزگی در سه مرحله بدو تولد (1روزگی) پایان شیرخوارگی(21روزگی) و در آغاز جوانی(70 روزگی) مورد سنجش برخی از شاخصهای آنتروپومتریکی(قد و وزن) رشد مغزی غلظت عناصر روی و آهن سرم خون و حافظه و یادگیری قرار گرفتند. سرانجام فعالیت حرکتی موشها با استفاده از ماز آبی موریس و دستگاه open-field اندازهگیری شد. تجزیه و تحلیل دادهها از طریق تحلیل واریانس یک طرفه و آزمون تعقیبی توکی در سطح معنیداری 05/0>p نشان داد که علاوه بر نقش مهم عناصر روی و آهن در رشد مطلوب جسمانی مغزی و حافظه و یادگیری این دو عنصر در عملکرد حرکتی مطلوب موشهای جوان نیز مؤثر می باشند. به طور کلی نتایج تحقیق بیان می کنند که عنصر روی از اهمیت بیشتری نسبت به آهن در رشد جسمانی مغزی حافظه یادگیری و فعالیت حرکتی مطلوب برخوردار است.

هدف از تحقیق حاضر، بررسی تاثیر دو نوع رژیم غذایی عنصر روی در دوران بارداری و شیردهی موش های ماده بر یادگیری، حافظه و عملکرد حرکتی نوزادان آنها بود. کمبود عنصر روی و مکمل عنصر روی در دوران بارداری و شیردهی مادر، ممکن است بر حافظه، یادگیری و عملکرد حرکتی نوزادان آنها تاثیر بگذارد. جامعة آماری تحقیق حاضر، موش های صحرایی ماده (نژاد آلبینو – ویستار) خریداری شده از انستیتو پاستور ایران بودند. بعد از مرحلة جفت گیری، 12 مادر باردار انتخاب و به 3 گروه تقسیم شدند و در هفتة آخر بارداری و کل دوران شیردهی رژیم غذایی مورد نظر را مصرف کردند. گروه اول، گروه کنترل بود که از غذای استاندارد استفاده کرد؛ گروه دوم، گروه دریافت کنندة مکمل روی که به مقدار ppm 10 مکمل روی به آب آنها افزوده شد؛ و گروه سوم، گروه کمبود روی که از غذای فاقد عنصر روی استفاده کردند. پس از اعمال متغیر مستقل، برای هر گروه 12 سر موش نر به عنوان نمونة آماری در نظر گرفته شد که در 56 روزگی تحت آزمون حافظه و یادگیری از طریق ماز آبی موریس قرار گرفتند و در 66 روزگی عملکرد حرکتی آنها به وسیلة دستگاه سنجش فعالیت حرکتی (Open Field) اندازه گیری شد. به منظور تجزیه و تحلیل داده ها از تحلیل واریانس یک طرفه، آزمون تعقیبی توکی و تحلیل واریانس با اندازه گیری های مکرر استفاده شد. یافته های تحقیق حاضر نشان داد که کمبود عنصر روی در هفتة آخر بارداری و دوران شیردهی موجب تخریب یادگیری، حافظه و ضعف در عملکرد حرکتی می شود. به علاوه مکمل عنصر روی، سبب بهبود یادگیری و حافظه شد، اما تأثیر معنی داری بر عملکرد حرکتی نوزادان نداشت.