مریم خاکسار

پژوهش حاضر، با هدف تدوین و اعتباریابی بسته آموزشی مدرسه محور مبتنی بر تئوری انتخاب و تعیین اثربخشی آن بر سرزندگی تحصیلی انجام شد. طرح تحقیق به صورت پیش آزمون-پس آزمون همراه با گروه کنترل به تفکیک جنس بود. جامعه آماری کلیه دانش آموزان مدارس عادی دولتی کلاس یازدهم رشته تجربی منطقه 11 آموزش و پرورش شهر تهران در سال تحصیلی 1396-1395 را شامل می شد. داده های تحقیق به روش تمام شماری از 448 دانش آموز گردآوری شد و درنهایت نمونه آماری در دو گروه آزمایش و کنترل به ترتیب شامل 41 و 30 نفر از دانش آموزان، مورد مطالعه قرار گرفت. تدوین بسته در سه مرحله مقدماتی تا پایانی در قالب کتاب کار و راهنمای مدرس در 8 جلسه آموزش 120 دقیقه ای انجام و ارائه شد. برای اعتباریابی بسته از اعتبار محتوایی استفاده شد. ابزار تحقیق مقیاس سرزندگی تحصیلی حسین چاری و دهقانی زاده (1391) بود که برای سنجش سرزندگی تحصیلی در این پژوهش استفاده شده است. نتایج به دست آمده حاکی از آن است که بسته آموزشی توانسته به صورت معنی داری میزان سرزندگی تحصیلی را افزایش دهد. میانگین نمرات پس آزمون با 20% افزایش از 23.49 به 27.90 رسیده که نشان از رشد قابل ملاحظه ای در سرزندگی تحصیلی دارد. به علاوه میزان سرزندگی تحصیلی بعد از اجرای پس آزمون پیگیری شد و نتایج نشان داد که تغییر محسوسی در نتایج پس آزمون بعد از دو ماه ایجاد نشده است. در تبیین این نتیجه می توان چنین گفت که برنامه آموزشی در طولانی مدت نیز اثربخش بوده است. به عبارت دیگر، بافراگیری اصول تئوری انتخاب، دانش آموزانمسئولانه دست به انتخاب هایجدید برای دستیابی به موفقیت و عملکرد بهتری زده اند.

پژوهش حاضر، با هدف بررسی اثربخشی آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی بر اضطراب امتحان انجام شد. جامعه آماری این پژوهش 386 نفر دانش آموز دختر رشتة تجربی دورة پیش دانشگاهی ناحیه یک آموزش و پرورش شهر همدان در نیمسال اول سال تحصیلی 87-1386 را شامل می شد که بر روی آنها آزمون اضطراب امتحان اجرا شد. سپس پرسشنامه راهبردهای شناختی و فراشناختی بر روی افراد دارای اضطراب امتحان بالا (126نفر) اجرا شد و افراد دارای اضطراب امتحان بالا و ناآشنا با راهبردهای شناختی و فراشناختی (56 نفر) به عنوان نمونه اصلی پژوهش انتخاب شده و به روش تصادفی ساده در دو گروه 28 نفری آزمایش و کنترل جایگزین گردیدند. برای گردآوری داده ها از پرسشنامة استاندارد شدة راهبردهای شناختی و فراشناختی و آزمون اضطراب امتحان (TAI) استفاده شد که در قالب پیش آزمون و پس آزمون برای هر دو گروه اجرا گردید. روند اجرا بدین صورت بود که آزمودنیهای گروه آزمایش پس از اجرای پیش آزمون تحت آموزش هشت جلسه ای راهبردهای شناختی و فراشناختی قرار گرفتند و پس از اتمام دوره آموزش، پس آزمون راهبردهای شناختی و فراشناختی و آزمون اضطراب امتحان برای هر دو گروه اجرا شد. به منظور تحلیل آماری فرضیه ها از آزمون t مستقل برای مقایسه میانگین های دو گروه و از آزمون t همبسته برای مقایسه میانگین های پیش آزمون و پس آزمون در گروه آزمایش استفاده گردید. یافته ها نشان دادند که آموزش راهبردهای شناختی و فراشناختی به دانش آموزان موجب آشنایی و استفاده بیشتر آنها از این راهبردها در هنگام مطالعه و یادگیری شده و کاهش اضطراب امتحان در آنها را نیز سبب می شود.