سید محسن ابراهیمی

پژوهش حاضر با هدف بررسی رابطه نقش پیش بینی کننده سبک های تربیتی والدین در چگونگی شکل گیری خودهای واقعی، ایده آل و بایدی و نیز فاصله بین خودهای واقعی با خودهای ایده آل و بایدی در دختران و پسران دانشجو طراحی و اجرا گردید. بدین منظور تعداد 263 نفر دانشجو (136 پسر و 127 دختر) به عنوان نمونه غیراحتمالی در دسترس انتخاب شدند و پرسشنامه های روش تربیتی و مقیاس خودگسستگی (مقیاس اندازه گیری فاصله خودها) را تکمیل نمودند. نتایج تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل های همبستگی نشان داد که بین نمرات انواع خودها و ابعاد محبت ـ طرد و کنترل ـ آزادی همبستگی معناداری وجود دارد. با استفاده از تحلیل رگرسیون نشان داده شد که سبک های تربیتی استبدادی و طردکننده در مقایسه با سایر سبک ها معتبرترین پیش بینی کننده ها برای انواع خودها و فاصله خودها می باشند، به نحوی که این پیش بینی با شکل گیری خودهای واقعی و ایده آل رابطه، منفی دارد. البته در پیش بینی شکل گیری خود بایدی با سبک تربیتی استبدادی جهت رابطه، مثبت و با سبک تربیتی طردکننده منفی می باشد. هم چنین سبک تربیتی استبدادی نقش پیش بینی کننده منفی در پیش بینی فاصله بین خودهـای واقعی و ایده آل و نقش پیش بینی کننده مثبت برای پیش بینی فاصله خودهای واقعی و بایدی دارد. در تبیین نتایج بدست آمده به نقش کیفیت ارتباطات به خصوص ارتباطات نزدیک والد ـ فرزند و نیز نقش سبک های تربیتی والدین از طریق جامعه پذیری بر شکل گیری نظام خود و فاصله های مطلوب و نامطلوب بین انواع خودها اشاره شده است.

هدف پژوهش حاضر بررسی نقش میانجی ویژگی های شخصیتی در رابطه بین صمیمیت خانواده مبدا با اهمال کاری تحصیلی است. بدین منظور 300 نفر از دانشجویان دختر و پسر دانشگاه آزاد بابل به صورت در دسترس پرسشنامه های خانواده مبدا (FOS)، اهمال کاری تحصیلی سولومون و راثبلوم و سنجش صفات پنج گانه شخصیتی(NEO-FFI) را تکمیل کردند. داده ها با استفاده از روش تحلیل مسیر از طریق آزمون بوت استرپ و مدل یابی معادلات ساختاری تحلیل شدند. براساس یافته های پژوهش همه ویژگی های شخصیتی روان آزرده خویی، برون گرایی، تجربه پذیری، توافق جویی و وظیفه شناسی توانستند در رابطه با صمیمیت خانواده مبدا و اهمال کاری تحصیلی به عنوان متغیر میانجی ایفای نقش کنند اما ویژگی روان آزرده خویی تاثیرش به طور منفی بود. در واقع می توان گفت در خانواده سالم رشد صمیمت و اعتماد به نفس منجر به شکل گیری ویژگی های شخصیتی همچون فعال بودن، وظیفه شناسی و نیز همدلی خواهد شد که بر پیشرفت تحصیلی و کاهش اهمال کاری تاثیرگذارند. در حالی که افراد روان آزرده خو با حس ناامنی و اضطراب بیشتر، معمولا با درگیری و تعارض، مانع ایجاد محیطی سرشار از شادی شده و کاهش حساسیت افراد نسبت به هم، کاهش اعتماد بین آنها را نیز سبب می شود. همچنین بجای بیان احساسات به طور منطقی، با رفتار پرخاشگرانه و خصومت بیشتر، مانع پیشرفت تحصیلی و افزایش اهمال کاری می شوند.