مریم کورش نیا

هدف از این مطالعه تحقیق در زمینه روابط موجود بین ابعاد الگوهای ارتباطات خانواده (جهت گیری گفت وشنود و جهت گیری همنوایی) و اضطراب و افسردگی فرزندان است. همواره ارتباطات موجود در بین اعضای خانواده به عنوان اساسی ترین مکانیسم برای فهم بسیاری از رفتارهای روانی ـ اجتماعی از جمله اضطراب و افسردگی قلمداد می شود. پژوهش حاضر سرآغاز بررسی الگوهای ارتباطات خانواده در ایران می باشد. در این مطالعه از 326 دانش آموز (161 دختر و 165 پسر) که با روش نمونه گیری خوشه ای تصادفی چند مرحله ای از بین دانش آموزان پایه های دوم و سوم دبیرستان های شهر شیراز انتخاب شده بودند، استفاده شد. شرکت کنندگان ابزار تجدید نظر شده الگوهای ارتباطات خانواده و فرم کوتاه مقیاس های افسردگی، اضطراب و فشار روانی را تکمیل کردند. نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه حاکی از آن بود که جهت گیری گفت وشنود خانواده پیش بینی کننده معنـادار اضطـراب و افسردگی فرزندان است و اضطـراب و افسردگی آن ها را به طور منفی پیش بینی می کند. هم چنین جهت گیری همنوایی خانواده به طور معنادار و مثبت اضطراب فرزندان را پیش بینی می کند اما پیش بینی کننده معناداری برای افسردگی آن ها نیست.

به طور کلی الگوهای ارتباطات خانواده در طول سه دهه گذشته تحقیقات بسیاری را در زمینه های گوناگون و در فرهنگ های مختلف برانگیخته اند. این در حالی است که بخش عمده این تحقیقات با استفاده از ابزار تجدیدنظر شده الگوهای ارتباطات خانواده صورت گرفته است. هدف از این مطالعه بررسی روایی و پایایی این ابزار در ایران بود. به این منظور 326 دانش آموز (161 دختر و 165 پسر) پایه های دوم و سوم دبیرستان های شهر شیراز ابزار مورد نظر را تکمیل کردند. بررسی روایی ملاکی این ابزار نشان داد بین ابزار تجدید نظر شده الگوهای ارتباطات خانواده و ابزار پیوند والد ـ فرزندی همبستگی وجود دارد. نتیجه تحلیل عامل محتوای این ابزار به شیوه مؤلفه های اصلی استخراج دو عامل جهت گیری گفت و شنود و جهت گیری همنوایی بود. بررسی همسانی درونی نشان داد سؤالات مربوط به هر عامل با نمره کل آن عامل بیشترین همبستگی معنادار را دارند. همچنین بین نمرات مربوط به هر عامل و نمره کل نیز همبستگی معناداری وجود داشت. بررسی پایایی این ابزار به روش محاسبه ضریب آلفای کرونباخ و شیوه آزمون بازآزمون حاکی از پایایی این ابزار بود. در مجموع، نتایج نشان داد ابزار تجدید نظر شده الگوهای ارتباطات خانواده از ویژگیهای روان سنجی مناسبی برخوردار است و می تواند به عنوان ابزاری روا و پایا در مورد دانش آموزان ایرانی به کار برده شود.

مقدمه: هدف کلی پژوهش حاضر، بررسی رابطه باورهای غیرمنطقی و کمال گرایی با اهمال کاری تحصیلی بود. روش کار: جامعه آماری این پژوهش توصیفی-همبستگی کلیه دانش آموزان دختر دبیرستان های شهر شیراز در سال تحصیلی 94-93 بود که 300 نفر از آنها به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزارهای اندازه گیری مورد استفاده در این پژوهش شامل مقیاس اهمال کاری تحصیلی (سولومون و راثبلوم، 1984)، آزمون باورهای غیرمنطقی اهواز (عبادی ومعتمدین، 1384) و مقیاس کمال گرایی مثبت و منفی (تری شورت و همکاران 1995) بود. برای تحلیل داده ها از آمار توصیفی و روش تحلیل رگرسیون با کمک نرم افزار SPSSاستفاده شد. یافته ها: نتایج تحلیل رگرسیون چندگانه به شیوه همزمان نشان داد که باورغیرمنطقی درماندگی در برابر تغییر قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی به طور مثبت و معنی دار و توقع تایید از دیگران به طور منفی و معنی دار قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی می باشند اما باورهای غیر منطقی اجتناب از مشکل و بی مسئولیتی هیجانی قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی نیستند. همچنین کمال گرایی مثبت قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی به طور منفی و معنی دار و کمال گرایی منفی قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی به طور مثبت و معنی دار می باشند. نتیجه گیری: بنا بر نتایج این پژوهش، باورهای غیرمنطقی و کمال گرایی قادر به پیش بینی اهمال کاری تحصیلی می باشند.

هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش واسطه ای پذیرش اجتماعی و طرحواره های هیجانی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و انگیزش تحصیلی دانش آموزان بود. روش پژوهش همبستگی از نوع مدل معادلات ساختاری بود. جامعه آماری تمامی دانش آموزان متوسطه دوره دوم شهر داراب در سال تحصیلی97-96 بود. نمونه 379 نفر که به روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. ابزار مورد استفاده در این پژوهش شامل پرسشنامه های انگیزش تحصیلی والرند و همکاران، پذیرش اجتماعی کراون و مارلو، طرحواره های هیجانی لیهی و الگوهای ارتباطی ریچی و فیتزپاتریک بود. تجزیه و تحلیل داده ها با استفاده از آزمون معادلات ساختاری نشان داد مدل مورد نظر از برازش مطلوبی برخوردار است. الگوی ارتباطی گفت و شنود به صورت مستقیم تأثیر مثبت و معناداری بر انگیزه تحصیلی دارد. از طرفی الگوی ارتباطی همنوایی تأثیر مستقیم بر انگیزه تحصیلی ندارد و تأثیر آن بر انگیزه تحصیلی از طریق طرحواره های هیجانی مثبت و منفی وجود دارد. طرحواره های هیجانی منفی هم به صورت مستقیم و هم از طریق پذیرش اجتماعی موجب کاهش انگیزه تحصیلی می شود. اما طرحواره هیجانی مثبت تنها به صورت مستقیم موجب افزایش انگیزه تحصیلی می شود. در مجموع یافته ها موید آن بود که پذیرش اجتماعی و طرحواره های هیجانی در رابطه بین الگوهای ارتباطی خانواده و انگیزش تحصیلی دانش آموزان ، نقش واسطه ای داشتند.