حسین پیرنجم الدین

در مجموعه شمال ، هینی با تلفیق تاریخ اساطیری ایرلند و درگیری ها در ایرلند شمالی در سال های آخر دهه ۱۹۶۰ میلادی، تاریخ معاصر ایرلند شمالی را در قالب اسطوره، بازسازی و بازنمایی می کند. این سبک از بازنمایی تاریخی که بیشتر مورد توجه شاعران دوره مدرنیست بوده، مورد توجه گروهی از شاعرانی که مانند هینی استعمار و شرایط پسااستعمار را تجربه کرده اند نیز قرار گرفته است. به هرجهت، گذار به گذشته و اسطوره های ملی در این نوع از بازنمایی، برای مردمی که در شرایط پسااستعمار زندگی می کنند، امکان تصویرسازی تاریخ ازدست رفته شان را فراهم می کند، اما درمقابل، سبب اختلال در درک صحیح آن ها از زمان حال می شود؛ چراکه با همانندسازی گذشته و اسطوره با وقایع زمان حال، تفاوت های بین کشتار و خشونت و عوامل وقوع آن ها در گذشته اساطیری و زمان حال نادیده گرفته می شود؛ بنابراین، بازنمایی اسطوره ای که در مجموعه شمال، از ترکیب مدرنیسم و تاریخ نگاری پسااستعماری به دست آمده است، نه تنها به حل بحران سیاسی- اجتماعی در ایرلند شمالی کمک نمی کند، بلکه سبب تشدید خشونت جاری در جامعه می شود.

رمان پسایازده سپتامبر ( 9/11 fiction ) جایگاهی ویژه در ادبیات معاصر امریکا دارد. در پی رخداد یازده سپتامبر، گفتمان تروریسم به یکی از دغدغه های اصلی ادبیات امریکا بدل گردید. نویسندگان برجسته ای چون مارتین ایمیس، جان آپدایک و دان دلیلو به طور مستقیم به بازنمایی و طرح داستانی این موضوع پرداختند. در این میان رمان های دان دلیلو، به دلیل چند دهه پیشینه در پرداختن به تروریسم و شیفتگی به این موضوع، مورد توجه و اقبال ویژه جوامع ادبی قرار گرفت. برای مثال، به طور خاص از رمان مائوی دوم با تعبیراتی هم چون «پیش بینی» و «پیش گویی» حادث? یازده سپتامبر یاد می شود. در این جستار، نویسندگان ابتدا بازتولید انگاره های گفتمان چیره نوشرق شناسی در رمان مائوی دوم را بررسی کرده و سپس با مقایسه برخی قرائت های حاکم از رخداد یازده سپتامبر و آن چه در قالب گفتمان شرق شناسانه رمان، تروریسم معرفی می شود به ریشه یابی و اسطوره زدایی از «پیش گویی»های نویسنده از این واقعه می پردازند.

این مقاله بر آن است مفهوم زمان در رباعیات خیام را از دیدگاه نظریه استعاره مفهومی بررسی کند. برای کاویدن نگرش خیام به این مفهوم بنیادی، رباعیات مربوط به زمان با شیوه یافت استعاره های زبانی و شناختی گروه پراگلجاز و استین استخراج شدند. سپس استعاره های مفهومی زمان از نظرگاه نظریه استعاره مفهومی بررسی شدند تا پاسخ هایی به پرسش های ذیل بیابیم: با توجه به مفهوم سازی زمان در رباعیات، نگرش(های) عمده خیام به مفهوم زمان چه هستند؟ و آیا بین استعارات مفهومی متعدد زمان در این اشعار ارتباطی مفهومی برقرار است؟ نتایج این تحقیق نشان می دهد که مفهوم زمان در شعر خیام در استعاره های مفهومی متعددی مفهوم پردازی شده اند و با دسته بندی این استعاره های مفهومی تحت گروه های کلّی تر، می-توان نتیجه گرفت که بین مفهوم پردازی زمان در استعاره های متعدد مفهومی نوعی هم گرایی وجود دارد. همچنین می توان گفت که این هم گرایی می تواند ما را به سمت تفکّر، دیدگاه، و فلسفه نسبتاً واحد در شعر خیام هدایت کند.