مطهره سادات پیمبرپور

این مقاله به بررسی رمان شنبه اثر اِیِن مک اِیوِن به مثابه نمودگاه تفکر انسان گرایی لیبرال می پردازد. پس از مروری بر انگاره های انسان گرایی (اومانیسم) لیبرال چونان شاکله اصلی تفکر مک ایون و تناقضات موجود در آن، نویسندگان به چگونگی بازنمود این دیدگاه و جهان بینی در رمان در پرتو حادثه یازده سپتامبر، تهاجم به عراق، انگاره های نوشرق شناسی (neo-Orientalism) و آن چه در غرب به تروریسم اسلامی (Islamic terrorism) موسوم شده می پردازند. نویسندگان استدلال می کنند که این رمان به مثابه یکی از فرآورده های فرهنگی «الحاد جدید» - از متاخرترین و افراطی ترین نمودهای اومانیسم در غرب - به نوعی تمام  وجوه تفکر اومانیستی و لیبرال (دین ستیزی، علم گرایی و خردگرایی، تاکید بر محوریت انسان و آزادی ها و حقوق او، تاکید بر اهمیت هنر و ادبیات و تاکید بر روابط انسانی) را بازتاب می دهد. با وجود پرسشگری ظاهری شخصیت اصلی رمان، پرسش های اساسی درباره وضعیت جهان معاصر ناپرسیده می مانند. به رغم مدعای اومانیستیِ پرهیز از سوگیری و پرداختن منصفانه به تمام جوانب یک مسأله، رمان مک ایون، چونان اثری تبلیغاتی، جانبدارانه با دامن زدن بر اسلام هراسی توجیه گر جنگی خونبار می شود و در خدمت قدرت قرار می گیرد.