مهناز ریزان

امروزه نشریات لاتین یکی از منابع مهم و ضروری در کتابخانه های دانشگاهی محسوب می شوند. بالا رفتن قیمت نشریات و افزایش تعداد مجله های منتشر شده، ارائه ی تمام اطلاعات مورد نیاز پژوهشگران را برای کتابخانه ها دشوار ساخته است. از این رو ضرورت وجود معیاری برای انتخاب مجله های برتر بیش از پیش احساس می شود. با استفاده از نمایه های استنادی علوم و گزارش استنادی مجله ها می توان پراستنادترین مجله های مرتبط با یک حوزه ی علمی را شناسایی و از آنها در سیاست گذاری برای مجموعه سازی کتابخانه ها و مراکز اطلاع رسانی استفاده نمود. از این رو مطالعات تحلیل استنادی به دلیل کاربردهای جالب آن در تحلیل انتشارات ادواری مورد توجه متخصصان انتخاب منابع اطلاعاتی هستند. فهرست های رتبه بندی شده ی نشریات که از این طریق به دست می آیند، منبع مناسبی برای انتخاب مجله ها به شمار می آیند و در بسیاری از کتابخانه ها به کار گرفته میشوند. مقاله ی حاضر سعی دارد ضمن معرفی تحلیل استنادی و کاربردهای آن و انواع نمایه های استنادی، کتابداران و دانشجویان کتابداری و اطلاع رسانی را با کاربرد و نقش گزارش استنادی مجله ها در انتخاب نشریات لاتین در کتابخانه های دانشگاهی و تخصصی آشنا سازد.

پژوهش حاضر با هدف آگاهی از میزان شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی انجام شده است. این پژوهش به روش پیمایشی انجام شده و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه ای محقق ساخته است. پرسشنامه دارای 45 سؤال است و چهار مؤلفه: «مهارت ارتباطی»، «مهارت اطلاعاتی»، «مهارت اینترنتی» و «مهارت رایانه ای». نخست کلیة عناصر مربوط به مهارت های مورد نیاز کتابداران از منابع و متون مرتبط و تحقیقات انجام شده در این حوزه جمع آوری شد. سپس، با نظرخواهی از استادان و صاحب نظران، عناصر همسو با این پژوهش انتخاب شد. جامعة آماری شامل 220 نفر از کتابداران شاغل در کتابخانة مرکزیِ سیزده دانشگاه دولتی شهر تهران است. از 220 پرسشنامة توزیع شده 190 پرسشنامه (86 درصد) عودت شد. نتایج نشان می دهد وضعیت مهارتی کتابداران در زمینة مهارت رایانه ای با میانگین 33/3 در رتبة اول و در مهارت اینترنتی با میانگین 44/2 در رتبة چهارم قرار دارد. بیشترین شکاف مهارتی بین وضعیت موجود و مطلوب مهارتی کتابداران در استفاده از رسانه های اجتماعی- تعاملی در زمینة مهارت اینترنتی با میانگین 70/3 و کمترین شکاف در زمینة مهارت رایانه ای با میانگین 33/2 است. شکاف معنی دار در همة ابعاد مهارتی کتابداران، به ویژه مهارت اینترنتی، نشان دهندة ضعف مهارتی کتابداران در استفادة تخصصی و حرفه ای از رسانه های اجتماعی- تعاملی است. در صورتی که شکاف بین مهارت های موجود و مطلوب کتابداران به موقع و صحیح پُر نشود، می تواند به کاهش جایگاه حرفه ای و اجتماعی کتابداران در عرصه های دیجیتالی و مجازی منجر شود. لازم به ذکر است که مقاله حاضر در هشتمین همایش ملی اتحادیه انجمن های علمی دانشجویی علم اطلاعات و دانش شناسی ایران (ادکا) با عنوان ""رسانه های اجتماعی در مراکز اطلاع رسانی"" که با حمایت مادی و معنوی انتشارات سوره مهر در آبان ماه سال جاری برگزار گردید، ارائه شده و برای اولین بار در شماره های هفدهم و هجدهم فصلنامه کتاب مهر منتشر می گردد.

هدف : هدف پژوهش حاضر تعیین تأثیر عوامل مؤثر بر پذیرش انتشار مقاله ویدئویی در نشریات علمی توسط اعضای هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس با به کارگیری مدل یکپارچه پذیرش و کاربرد فناوری است. روش: پژوهش حاضر از حیث هدف،کاربردی است و از لحاظِ گردآوری داده ها پیمایشی-توصیفی است. جامعه آماری پژوهش حاضر شامل همه اعضای هیئت علمی دانشگاه تربیت مدرس است. مطابق فرمول کوکران، حجم نمونه 273 نفر تعیین شد. ابزار اصلی گردآوری داده ها در این پژوهش پرسش نامه است که از نظرِ روایی به تأیید شش نفر از خبرگان و استادان رسید. . همچنین، برای بررسی روایی محتوایی پرسش نامه به شکل کمّی، ضریب نسبت روایی محتوا CVR با مقدار 802/0و شاخص روایی محتوا CVI با مقدار 968/0 برای هریک از پرسش ها به دست آمد. برای تعیین پایایی نیز، ضریب آلفای کرونباخ بیش از 8/0 به دست آمد. برای آزمون فرضیات، از آزمون مدل سازی معادلات ساختاری SEM به روشِ کمترین مربعات جزئی PLS استفاده شده است. به منظور بررسی روایی ترکیبی-تشخیصی از آزمون CR ، برای بررسی هم گرایی متغیرها از آزمون AVE و برای واگرایی متغیرها از شاخص فورنل لاکر استفاده شد. نرم افزارهای مورداستفاده در این پژوهش، نرم افزار آماری SPSS و Smart PLS بوده است. یافته ها: یافته ها نشان داد که عامل قصد رفتاری تأثیری مثبت و معنادار بر قصد استفاده دارد. همچنین، نتایج به دست آمده در این پژوهش، برخلاف سایر پژوهش ها، حاکی از آن است که «شرایط تسهیل کننده» تأثیرگذاری بیشتری نسبت به عوامل «انتظار عملکرد»، «انتظار تلاش» و «تاثیر اجتماعی» در پذیرش انتشار مقالات ویدئویی دارد. سازمان ها هرچقدر شرایط مناسب سخت افزاری، نرم افزاری، آموزشی و پشتیبانی لازم برای به کارگیری یک فناوری را فراهم کنند پذیرش آن توسط کاربران به مراتب سریع تر انجام می شود. اصالت/ارزش: پژوهش حاضر بر استفاده از فناوری های جدید در ارائه یافته های علمی، بهبود ارتباطات علمی و تحول در خدمات نشریات الکترونیکی تمرکز دارد. با توجه به نقش کتابخانه های عمومی و همچنین مقاله های ویدئویی در ترویج علم، کتابداران می توانند با معرفی و شناساندن مقالات ویدئویی بر قصد رفتاری اقشار مختلف جامعه در استفاده از آن ها تأثیر بگذارند.

هدف: ارائه الگوی مفهومی انتشار مقالات ویدیویی در نشریات علمی – پژوهشی ایران و دستیابی به زیرساخت های فنی و قانونی برای پیاده سازی آن می باشد. روش شناسی: این پژوهش از نظر هدف کاربردی است . از نظر نحوه گردآوری داده ها غیرآزمایشی و با رویکرد کمی است که به روش فن دلفی انجام شده است . ابزار گردآوری داده ها، پرسشنامه محقق ساخته می باشد. به همین منطور پنل دلفی متشکل از15 متخصص الگوی اولیه با 132 مولفه را در سه دور بررسی کردند و سرانجام الگوی نهایی با 81 مولفه برای انتشار مقاله ویدیویی در نشریات علمی – پژوهشی ارائه شد. ارائه ی الگو به روش معادلات ساختاری و مدلسازی PLS-SEM و اعتباریابی مدل نهائی با بررسی شاخص های روایی افتراقی، پایایی و روایی همگرایی سازه های انعکاسی و بررسی معیارهای برازش مدل انجام شد. یافته ها : با توجه به یافته های پژوهش مقدار t بدست آمده برای ضریب تاثیر متغیرهای مدل نهایی نشان میدهد رابطه بین متغیرهای وابسته و متغیرهای مستقل پژوهش مثبت و معنی دار می باشد. استلزامات انتشار مقاله ویدیویی دارای بیشترین ضریب تاثیر بر انتشار مقاله های ویدیویی در نشریه های علمی- پژوهشی ایران را با مقدار 0.436 داراست . ب با توجه به مقدار بدست آمده برای شاخص ضریب افزونگی با مقدار 0.171 برای متغیر انتشار مقاله های ویدیویی در نشریه های علمی - پژوهشی ایران می توان نتیجه گرفت که توانایی مدل در پیش بینی انتشار مقاله های ویدیویی بیش از حد متوسط می باشد. همچنین مدل بدست آمده از این پژوهش بامقدار 0.281 از نیکویی برازش قوی برخوردار است.